فیض کاشانی از اعاظم فقها، حکما، مفسّران و صاحب نظران اسلامی است. او علاوه بر مقام علمی و فلسفی و عرفانی، از ذوق شاعری نیز بهره داشته است. در عرفان بیشترتحت تأثیر افکار محیی‌الدّین عربی و در فلسفه تحت تأثیر ملّا صدرا و در اخلاق از مشرب امام محمّد غزّالی تأثیر پذیرفته است. این گفتار به بررسی اجمالی شعر و مبانی عرفانی او در دیوان اشعارش ‌پرداخته است.

در بین انواع ذوق و سلیقۀ افراد، سینما از مهم‏ترین این سلیقه‏ها در دنیای مدرن و امروزی است. ذائقه و سلیقۀ افراد جامعه، به‏عنوان بخشی از سرمایۀ فرهنگی آن‏ها، برگرفته از عادت‏واره یا ریختار آن‏هاست که تحت تأثیر عوامل مختلفی چون موقعیت اجتماعی، تحصیلات، محل سکونت، و‏... شکل می‏گیرد. رویکرد نظری که صرفاً به مطالعۀ فرایند یادشده بپردازد، رویکرد نظری سرمایۀ فرهنگی پی‏یر بوردیو است. او در بررسی ذوق و سل...

این مقاله مبانی نظری و مسائل روش شناختی بلاغت سنتی را بررسی می کند، و بر آن است تا نقاط ضعف و قوت این نظام بلاغی را در تحلیل زیبایی سخن ادبی و قدرت تأثیر بررسی کند. برای این منظور در بخش نخست مبانی نظری این بلاغت را به بحث می گذارد: قائل شدن به دو قطب حقیقی و مجازی برای جهان و زبان، تفکیک نقش لفظ و معنی، جستجوی معانی قطعی، ترجیح وضوح بر ابهام، محدودیت تخیل در قلمرو ادراک حسّی، بنیاد ایدئولوژیک، ...

رشد و هدایت ذوق­های ادبی تحت تأثیر عوامل بسیاری از جمله تابوهاست که مهم­ترین عامل در این امر محسوب می‌شود. پلیدی ها و تقدّس های رشد یافته، بدون زمینه  منطقی و دلیل موجّه و با منشاء و ریشه  نامشخص، باورها و اندیشه هایی را در جامعه می‌پرورد که نه تنها عملکرد عوام، بلکه اندیشه شاعران را در خود تنیده و بدان خط سیر ویژه می‌بخشد. بررسی روش شناختی در بعضی از متون نظم، منجر به مطالعه­ای مقایسه­ای بین شاع...

هذا المقال یناقش أهم المواقف النقدیة لأمیر المؤمنین علی بن أبی طالب ویدرس ما روی عن الإمام (ع) من أقوال فی النقد الأدبی التی لا تتجاوز عدة ملاحظات، لکنها تکشف لنا عن ذوق الإمام (ع) الأدبی الرفیع وذکائه المتوقد وعلمه الواسع ونظرته العمیقة فی الشعر والأدب. إن هذه الملاحظات تحمل فی طیاتها الکثیر عن المناهج النقد الأدبی وذلک فی عصر لم یکن أحد یملک معاییر محددة للنقد.

فیض کاشانی از اعاظم فقها، حکما، مفسّران و صاحب نظران اسلامی است. او علاوه بر مقام علمی و فلسفی و عرفانی، از ذوق شاعری نیز بهره داشته است. در عرفان بیشترتحت تأثیر افکار محیی الدّین عربی و در فلسفه تحت تأثیر ملّا صدرا و در اخلاق از مشرب امام محمّد غزّالی تأثیر پذیرفته است. این گفتار به بررسی اجمالی شعر و مبانی عرفانی او در دیوان اشعارش پرداخته است.

یکی از مسائل مهم و اساسی در زمینه وحدت و کثرت وجود، بحث وحدت حقیقی و کثرت اعتباری وجود در وحدت شخصیه، وحدت و کثرت حقیقی در وحدت سنخیه و همچنین وحدت مفهومی یعنی وحدت در مفهوم وجود، می‌باشد. این جستارها زمینه ساز ارائه دیدگاه‌های متفاوت پیرامون وحدت وجود گردیده است. ذوق تألّه مبنای یکی از دقیق ترین دیدگاهها پیرامون وحدت وجود گردیده که پایه گذار آن محقق دوّانی است. پیرامون این دیدگاه نقض و ابرامهای ...

از زمره حکمای نامدار قرن یازدهم هجری قمری، حکیم ابوالقاسم میرفندرسکی است که علاوه بر علّو مقام فلسفی، از بزرگان اهل معنا و عرصة عرفان نیز به شمار آمده است. قطعة منظوم به جای مانده از او معروف به «قصیدة یائیه» حاوی مضامین بلندیست که چند شرح مفصّل و مختصر را به خود اختصاص داده است و علاوه بر آن افق جدیدی از ذوق و مشرب فکری سرایندة آن را به نمایش می‌گذارد. استاد و مدرّس حکمت مشاء عارف قلندر و شارح آث...

میرداماد، فیلسوف، متکلِّم، محدِّث و فقیه آغاز قرن یازدهم است. هرچند آثار اندکى از او در حوزۀ تفسیر متن باقى مانده، بررسى این مستندات در راه شناخت شیوه‌هاى تفسیری‌تأویلى رایج در میان اندیشمندان مسلمان مفید است. میرداماد از سویى در مقام محدّث و فقیه، در چهارچوب برآمده از لفظ و با دغدغۀ آشکارکردن مراد صاحب متن، دست به تفسیر مى‌زند و از سویى دیگر، باورها و اصول اندیشۀ فلسفى‌اش در تفسیر او از متن تأثیر ت...

با نگاهی به تاریخچه علوم بلاغی، فصلی در انتهای این تاریخچه به چشم می‌خورد که از رکود و جمود علم بلاغت از حدود قرن ششم تا کنون حکایت می‌کند؛ مقطعی درازدامن از تاریخ این علم که در آن جز شرح و تلخیص‌هایی که بر آثار گذشتگان نوشته شده است، تقریباً چیز دیگری مشاهده نمی‌شود. چنین می‌نماید که این پدیده یک علت اصلی داشت و آن اینکه در این دوره، بلاغت که پیش از آن به عنوان یک «فن» شناخته می‌شد و بر پایه ذو...