این نوشتار به دنبال نمایاندن ریشه های گفتمان رضاشاه، به ویژه در سال های 1300 تا 1305، در اندیشۀ تجددگرایان عصر مشروطه است. از دید نویسندگان، غرب گرایی، سکولاریسم، گرایش به دولت قوی و ناسیونالیسم برجسته‎ترین بسترهای همسان میان گفتمان متجددین (از پیش از انقلاب تا روی‎کار‎آمدن پهلوی یکم) و گفتمان رضاشاه می باشد. اقدامات این متجددین زمینه های نخبگی و اجتماعی را برای پذیرش گفتمان پهلوی یکم فراهم‎آور...

در سال 1299 ه.ش رضاخان، فرمانده تیپ قزاق مستقر در قزوین، با کودتا به قدرت رسید و با تاج گذاری در سال 1304ه.ش به سلسله قاجار پایان داد و سپس به انجام یک سری اصلاحات فاقد برنامه، جهت تثبیت خود و ایجاد حکومتی عاری از نفوذ مذهب و روحانیون، الهام گرفته از غرب به خصوص آتاتورک در ترکیه، اقدام کرد. هر چند نوسازی در این دوره که با الگوی نوسازی "برینگتون مور" مطابقت دارد بصورت ناقص و نیم بند انجام شد، ام...

تأسیس سلسله ی پهلوی ( 1304-1320) و روی کار آمدن رضاشاه را باید سر آغاز فصل جدیدی در عرصه ی آموزش عالی به شمار آورد. این دوره به علّت بروز تحوّلات و دگرگونی های گسترده در ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی ایران و به جهت بهره وری از دستاوردهای تمدنی مغرب زمین نقش و اهمیّت ویژه ای را در تاریخ ایران ایفاء نموده است. در زمینه ی آموزش عالی نیز همگام با سایر دگرگونی ها، اقداماتی صورت پذیرفت....

قدرت گرفتن و به سلطنت رسیدن رضاشاه، محصول همراهى جمعى از روشنفکران و فعالان سیاسى و فکرى، براى پایان دادن به وضع پرآشوب کشور و استقرار تمرکز سیاسى و برقرارى نظم و امنیت در کشور بود. یکى از روشنفکرانى که در آن زمان یار رضاخان شد و او را تا رسیدن به سلطنت و بعد از آن همراهى کرد، عبدالحسین تیمورتاش بود. وى بعد از رسیدن رضاشاه به سلطنت، به پاس زحماتش، به وزارت دربار پهلوى انتخاب شد و در این سمت نیز...

سالهای حد فاصل مشروطه تا پایان دوره رضا شاه (1285-1320 ش.) به تبع تحول ذهنی سالهای پیش از آن، دوره تظاهر مادی مدرنیته در سراسر ایران بود. در پیامد این امر جامعه ایرانی نه تنها محمل ذهنیت جدیدی از مفهوم کودکی که پذیرای تعریف نوینی از بازی های کودکانه و انواع آن گردید. در این مقاله برآنیم تا به این پرسش پاسخ گوئیم که جامعه ایرانی در این دوره چه درک و دریافتی از بازی های کودکانه داشت و این ذهنیت ع...

چهار سال پس از کودتای سوم اسفند 1299، رضاشاه پهلوی روابط خارجی ایران را در جهت پیشگیری از مداخلۀ قدرت‌‌های بزرگ تغییر داد. لازم به ذکر است که در سراسر عصر قاجار ایران در معرض نفوذ سیاسی، اقدامات نظامی و بهره‌برداری اقتصادی دو قدرت بزرگ روسیۀ تزاری (و متعاقب آن شوروی) و بریتانیا بود. رضاشاه جهت مقابله با مداخلات خارجی اصلاحاتی را در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به منظور بنیان گذاشتن دولت مُ...

این نوشتار به دنبال نمایاندن ریشه‌‌‌های گفتمان رضاشاه، به‌‌‌ویژه در سال‌‌‌های 1300 تا 1305، در اندیشۀ تجددگرایان عصر مشروطه است. از دید نویسندگان، غرب‌‌‌گرایی، سکولاریسم، گرایش به دولت قوی و ناسیونالیسم برجسته‎ترین بسترهای همسان میان گفتمان متجددین (از پیش از انقلاب تا روی‎کار‎آمدن پهلوی یکم) و گفتمان رضاشاه می‌باشد. اقدامات این متجددین زمینه‌‌‌های نخبگی و اجتماعی را برای پذیرش گفتمان پهلوی یکم...

بندر بوشهر در سواحل جنوبی ایران و در کرانه های خلیج فارس با سابقه تمدنی که به عهد تمدن عیلامی می رسد، قرار گرفته است. جایگاه تجاری این بندر از دوره نادرشاه افشار مورد توجه خاص قرارگرفت، هرچند که قبل از آن نیز دارای فعالیت اقتصادی بوده است. اوج شکوفایی تجاری این بندر در دوره قاجاریه است که به دنبال افول بندر عباسی به عنوان بزرگترین بندر تجارتی کشور به فعالیت پرداخته است. موقعیت تجاری برتر این بن...

چکیده بسط آگاهی های نو از دنیای متمدن غرب و استقرار برخی نمودهای تجدد در ایران دوره قاجار زمینه ساز گرایش جامعه به نوسازی بود که به دلیل ضعف بنیادین ساختار سیاسی صورت اجرایی به خود نگرفت.انقلاب مشروطه با هدف وارد کردن کشور به فرایند نوسازی قرین به توفیق نشد و مدرن سازی تا روی کارآمدن رضا پهلوی،شاه نوگرا، به تاخیر افتاد.رضاشاه با بدست گیری قدرت اجرایی کشور از طریق کودتا به طور جدی توجه خود را ب...

وقوع کودتای 1299ه. ش و پس از آن به حکومت رسیدن رضاخان مرحله نوینی را در تکاپوی تاریخی جامعه ایران رقم زد. دولت وی برای رسیدن به ثبات سیاسی، اصل تمرکز را در همه ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی، سرلوحه برنامه های خود قرار داد. به لحاظ فرهنگی دولت رضاشاه در صدد بود با اعمال سیاست یکپارچه سازی فرهنگی، تمرکزگرایی قدرت را محقق سازد؛ چرا که دیگر سیاست های دولت رضاشاه همچون ایجاد ارتشی واحد، اسکا...