این مقاله، با تحقیق و تفخص در مثنوی معنوی، دیوان شمس، خمسهء نظامی، دیوان خاقانی-، بوستان سعدی و تمامی آثار منظوم عطار فراهم آمده است, بدین ترتیب که ابتدا، ابیاتی راکه به نحوی با طب ارتباط داشته استخراج کرده، سپس با مراجعه به کتب معتبر طب قدیم، اطلاعات مربوط به هر بیت را جمع آوری نمود ه ا یم. ذکر این نکته لازم است که در برخی ابیات، خواص طبی یک ماده و یاگیاهی دارویی موردنظر شاعر بوده است و در برخ...

ساختار کلی استدلال در طب امروز (سه بخش جمع‌آوری اطلاعات، ساختن و ارزیابی فرضیه‌ها) با استدلال در طب سنّتی مشابه است، امّا طبیب سنّتی بر خلاف پزشک امروز، فقط در پی تشخیص بیماری بر اساس شکایت اصلی بیمار نیست، بلکه در پی فهم مزاج کلی بیمار هم هست. استدلال در طب سنّتی از جنس قیاسی است، به همین سبب در طب سنّتی، بیماری ایدیوپاتیک و بدون علّت مشخص وجود ندارد. در هر دو مکتب طبی، استدلال تدبیری و تشخیصی وجود ...

دوره قاجار به ویژه دوران سلطنت ناصرالدین شاه در تاریخ تحولات پزشکی ایران اهمیت زیادی دارد زیرا در این دوره طب نوین به تدریج جایگزین طب جالینوسی می شود. مالاریا از جمله مهمترین بیماری های شایع در ایران دوره قاجار بود و تلفات بسیاری نیز به بار می آورد. در این مقاله جنبه های گوناگون این بیماری از دیدگاه تعدادی از سیاحان که برخی از آن ها پزشک نیز بودند بررسی شده است. نتایج تحقیق حاکی از توجه این سی...

چکیده ندارد.

مقدمه و هدف: در دهه های اخیر به رغم رشد گسترده تکنولوژی و فن آوری های نوین در عرصه پزشکی شاهد گرایش روزافزون مردم به استفاده از درمان های طب سنتی هستیم. به طوری که مسئولان کشوری و وزارت بهداشت نیز با با اقداماتی نظیر تاسیس ستاد کشوری توسعه علوم و فن آوری گیاهان دارویی و طب ایرانی در نهاد ریاست جمهوری و آکادمیک کردن آن سعی در ساماندهی طب سنتی کرده اند. قطعا گرایش بیشتر به استفاده از درمان های طب...

یبوست از شایع ترین شکایات گوارشی است. بیش از یک هفتم جمعیت بالغین جهان از یبوست مزمن شاکی هستند. عوامل متعددی زمینه ی ایجاد یا تشدید یبوست را فراهم می نمایند. در طب نوین معیارهای مشخص و نسبتاً دقیقی برای تعریف یبوست ذکر گردیده و بعضاً درمان هایی ارایه شده است. در طب سنّتی از یبوست با عناوینی مانند حصر hasr))، قبض شکم و اعتقال بطن نام برده شده است و نوع خاصی از یبوست که همراه با درد می باشد نیز قول...

فرآیند گردش آب و دفع فضولات بدن از طریق کلیه ها، در طب سنتی ایران جایگاهی ویژه و تخصصی دارد. داروهای مدر در طب سنتی عمدتاً جهت دفع بخشی از فضولات و مواد زائد موجود در عروق و یا بافت ها به کمک آب و سیستم ادراری، به کار می روند، بدین صورت که این داروها ضمن گسیل داشتن بخشی از مواد زائد (به ویژه مواد زائد رقیق مائی) به سوی سیستم ادراری و با دفع این فضولات، به کنترل و یا درمان بیماری ها کمک می کنند. ...

تاریخ پزشکی عربی دورانی است که از تولد نبی مکرم اسلام شروع و تا سقوط بنی امیه ادامه می یابد که به اشتباه بعضی مورخان به عنوان دوران سکوت تمدنی شناخته می شود. تاریخ این دوران که مصادف بوده با دوران جاهلیت و سپس ظهور نبوت حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) و جانشینان ایشان، بیشتر با کشورگشایی اعراب هم زمان بوده است و کم تر به موضوع دانش پزشکی پرداخته شده است. در این دوران دستورات طبی که بیشتر جنبه پی...

چکیده یکی از موضوعات مهم در تاریخ اجتماعی ایران عصر ناصری، که تابه‌حال چندان مورد توجه قرار نگرفته است، نقش و جایگاه طب عامیانه در نظام درمانی می‌باشد. نظام طب و درمان در این دوره به نوعی آمیخته با تقدیرگرایی و در شرایط فقدان و کمبود هر نوع خدمات طبی دولتی و نیز کم توجهی خود مردم نسبت به امور بهداشتی بود. در چنین شرایطی، باورهای عامیانه در ارائه نوع خدمت درمانگران مختلف در شاکله سه گروه عمده ح...