کنایه یکی از اسلوب های مهمّ بیانی در همة زبان هاست و از دیرباز به صورت گسترده در زبان و ادبیّات همة اقوام، از جمله قوم عرب به کار رفته است. از آنجا که قرآن کریم با زبان مردم با آنان سخن می گوید، از همة عناصر بیانی، به ویژه کنایه برای بیان مقاصد گوناگون بهره برده است. در این مقاله، شش عبارت کنایی قرآن مجید تجزیه و تحلیل می شود؛ کنایه هایی که برخی از مترجمان و یا حتّی مفسّران، آن را به گونه ای تعبیر ...

همان گونه که از سوسور به بعد بر جای مانده است، معنای واحدها به شکل جوهره ای و ایجابی در خود واحدها نمی باشد، بلکه معنا اساساً جنبه ای افتراقی دارد. از این منظر همة بها به «ارتباط» داده می شود تا به تک تک واحدها یا واژه ها به شکلی مجزا. همین مسئله دربارة سوژه («من»/ «ما») و هویت او نیز صدق می کند: سوژه نیز با «تفاوت»، خود را تعریف می کند و برای نائل آمدن به هویتی مشخص به دیگری («او») نیاز دارد. ب...

چکیده اختلاف آراء ادبی در آیات الهی،  معانی متفاوتی را ایجاد می‌کند و گاه دلیلی بر اثبات یا تقویت برداشتی خاص از آیات شمرده می‌شود. از این رو در مواجهه با احتمالات ادبی مطرح در آیات، توجه به معنای برداشتی مطابق با این آراء اهمیت ویژه می‌یابد.آیه منتخب در پژوهش حاضر (هود:17) از جمله آیات ولایی مورد استناد شیعیان است که از یک سو مورد تحلیل‌های مختلف ادبی قرار گرفته و از سوی دیگر با توجه به اختلا...

موضوع عقل، تعریف، ماهیّت و کارکرد آن در وجود انسان و جایگاهش در معارف بشری از مهمترین موضوعات دانش فلسفه است. فلسفة یونانی از طریق مدارسی چون جندی شاپور و ... به جهان اسلام راه یافت و موافقت ها و مخالفت هایی را در جهان اسلام برانگیخت. صوفیّان را باید از مخالفان یا منتقدان خرد فلسفی دانست. انتقادهای آنان در متون عرفانی اعم از نظم یا نثر به ویژه از قرن پنجم و ششم به بعد فزونی گرفت. به نظر می رسد صو...

در تاریخ مطالعات زبان و ادبیّات فارسی در غرب، یکی از برجسته ترین چهره های ادبی آمریکا رالف والدو امرسن (1882- 1803) است که علاقه اش به شعر و اندیشة شاعران ایرانی، موجب شد علاوه بر ارائة ترجمه از اشعار شاعران ایرانی به زبان انگلیسی، تحت تأثیر شعر فارسی و به خصوص غزلیّات حافظ، شعرهایی با گرایش های شرقی بسراید. افزون بر آن، امرسن مقاله ای با عنوان «دربارة شعر فارسی» نوشته است که اطلاع از محتوای آن...

عبدالعظیم از مشاهیر سادات حسنی، در سدة دوم و سوم ه.ق می زیسته و و نسبش به امام حسن مجتبی (ع) می رسد. در نزد بسیاری از مردم و برخی از دانشمندان به شاه عبدالعظیم شناخته می شود. وی با اینکه خود از حسنیان است در دعوای خلافت ظاهری هیچگاه با آنان همسوئی نکرد و امامت پسر عموهای حسینی خود را خالصانه پذیرفت و در نتیجه خشم خلیفگان و کارگزارانشان را علیه خود بر انگیخت. برای در امان ماندن از نقشه های دستگا...

چکیده مرزبان­نامه یکی از آثار برجسته نثر فنّی است که به اقتضای این نوع نثر، استشهادات عربی یکی از ویژگی­های بارز آن محسوب می­شود. مهارت خاصّ وراوینی در رعایت پیوستگی لفظی و معنایی عبارات عربی مرزبان­نامه با متن فارسی آن، اثر وی را به یکی از شاهکارهای متفاوت نثر فنّی تبدیل کرده­است.       مقاله حاضر در پی آن است که سهم و نقش عبارات عربی در ساختار لفظی و معنوی مرزبان­نامه را روشن نماید و جنبه­های مخ...

بیشتر شاعران فارسی زبان ،کموبیش با زبان وادبیات عربی،آشناییوانس داشته اند؛به همین جهت در آثار آنها عباراتی به زبان عربی به چشم می خورد که استفاده ی از انها برای همگان میسر نیست ونیاز به ترجمه وتوضیح دارد . این عبارت های عربی به همراه ترجمه ی آنها ،اخیراًدرکتابی با نام‹‹فرهنگ عبارت های عربی در شعر فارسی ››توسط آقای محمدرضا عادل گردآوری وبه وسیله ی انتشارات امیرکبیر،دردومجلد با بهای 40000 ریال چا...