داستان یوسف یکی از معروف‌ترین داستان‌های قرآنی است که همیشه مفسران به آن توجه داشته‌اند. در این تفسیرها، افزون‌بر آنچه در قرآن در جایگاه متن اصلی آمده، مواردی تکرار شده است که از الگوی روایی ویژه‌ای پیروی می‌کند و به نظر می‌رسد با ساختار کلی داستان‌های ایرانی، به‌ویژه روایات عرفانی ایرانی متفاوت است؛ البته این تفاوت از نظرها به دور مانده است. ساختارگرایی برای بررسی این تفاوت‌ها رویکردی مناسب اس...

فاصلۀ راوی از رویدادها و شخصیّت‌ها و روایت‌شنو، از متنی به متن دیگر متفاوت است و این فاصله امکان دارد از نظر بُعد زمانی، حضور جسمانی و عقلانی و اخلاقی و یا عاطفی باشد؛ برای مثال، راویِ خشم و هیاهو بدون تردید از بنجی باهوش‌تر است. در داستان بچۀ مردم نوشتۀ جلال آل‌احمد، هر چه داستان به پیش می‌رود، روایت‌شنو (مخاطب) بیشتر با راوی (زن) مخالفت می‌کند. در داستان حضرت یوسف(ع)، شخصیّت یوسف از دیگر برادران ...

این مقاله داستان حضرت یوسف و زلیخا را در ادبیات اسلامی مورد بررسی قـرار دادهاست . قصه یوسف و زلیخا یکی از داستĤن های عشق صوفیانه است که از قرآن کریم به ادبپارسی راه یافته است . حکیم ابوالقاسم نخستین کسی است که در ادبیات اسلامی این قصهرا به شعر درآورده است و منظومه او اکنون در دسترس ماست . پیش از او، ابوالمؤید بلخی وبختیاری این داستان را به نظم درآورده اند، اما از منظومه های آنان اثری در دست نیس...

بررسی ساختاری روایت و داستان پیشرفت و کارایی بسیاری داشته به طوری که امروزه کمتر نقدی را می توان سراغ گرفت که از کارکردهای ساختاری بی بهره باشد. اصطلاح (شکل شناسی) برگردان لغت مورفولوژی غربی است. این اصطلاح در ادب فارسی واژه ای جوان و تازه است و در باب مبحث شکل شناسی در حوزه ادبیات داستانی در کشور ما کارهایی اندک انجام شده است. این پایان نامه پس از بررسی مفهوم شکل شناسی و کاربرد ادبی آن و نقل آ...

یکی از پربسامدترین مضامین قرآنی در ادبیات فارسی بعد از داستان حضرت یوسف داستان حضرت عیسی است که در قرآن کریم و اناجیل مقدس با روایتی همسان آمده و در شعر فارسی بازتاب گسترده‌ای یافته است. کمتر شاعری است که از تلمیحات داستان حضرت عیسی سود نجسته و آن را مضمون مایة شعر خویش قرار نداده باشد. تلمیحات داستان حضرت عیسی گاه به صورت مستقل و گاه در کنار پیامبران دیگر تصاویر شاعرانه‌ای را پدید آورده‌ است. ...

یوسف و زلیخا از مشهورترین داستان­های غنایی ادبیات سامی است که در کتاب مقدّس و قرآن کریم نقل شده و در تاریخ ادبیّات فارسی بارها به نظم درآمده است. یکی از سرایندگان این داستان ناظم هروی(م: 1081 ه.ق.) است که منظومۀ او با روایت قرآن کریم واجد برخی تفاوت‌ها است. این تفاوت­ به منشأ داستان در کتاب مقدّس و تأثیرپذیری مفسران و مؤلفان قصص­الانبیاء از آن و ورود این عناصر به منظومه­هایی چون یوسف و زلیخای منسو...

ادبیات تطبیقی از مباحث جدید مطرح شده در ادب جهانی است که امروزه به جهت موضوع و اهداف خود مورد توجه پژوهشگران و ادب دوستان واقع شده است. در این پژوهش سعی شده با بررسی تطبیقی عناصر داستان در داستان های جلال آل احمد و یوسف ادریس، دو نویسنده ی بزرگ ادبیات ایران و مصر، به وجوه تفاوت و اشتراک موجود در سبک و عناصر داستانی این دو نویسنده پرداخته شود. ایران ومصر دو سرزمین باستانی با فرهنگ و ادبیاتی ...

یکی از دلایل پیدایش و شکل گیری زبان عرفانی،رویکرد تأویلی است که در قرآن وجود دارد؛ زیرا در قرآن، بخش زیادی از مفاهیم در قالب داستان بیان شده است. تفاسیر عرفانی نیز که غالباً صورت تأویلی دارند، از داستان های قرآنی در تبیین مفاهیم عرفانی بهره برده اند.در این میان،داستان حضرت یوسف(ع)، از جمله داستانهایی است که وجوه عرفانی فراوانی دارد و از شخصیتها و حوادث داستان در راستای بیان مفاهیم عرفانی بهر...

در تحقیق حاضر به بررسی و مقایسۀ نقش کنشگر یاور در چهار داستان غنایی «ویس ورامین» فخر الدّین اسعد گرگانی، «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین» نظامی و «یوسف و زلیخا»ی جامی پرداخته شده است. ابتدا هر داستان با استفاده از زنجیره‌های روایی گریماس توصیف شده ‌سپس شخصیّت یاور در تمام موقعیّت‌های حضور خود در هر داستان ‌مورد تحلیل قرار گرفته است. آنگاه کنشگران یاور بر اساس میزان حضور خود در زنجیره‌های روایی با ی...

یوسف نامه با نام اصلی کشف الارواح،منظومه ای عرفانی در تفسیر و تاویل سوره یوسف(ع) است.بخش اصلی درون مایه این داستان،عشق زلیخا به یوسف(ع( و پیامدهای آن است:و از آنجا که جمالی به قصه یوسف و زلیخا کاملا به دیده عرفانی نگریسته و تحول حال آن حضرت را با مقامات سلوک عرفانی پیوند داده،این منظومه را از حد یک داشتان غنایی فراتر برده و به آن رنگ عرفانی بخشیده است. با توجه به اعتقادی که پیر جمالی به مولوی ...