اندیشهء تشکیل ادارهء آرشیو شفاهی در آرشیو ملی ایران،به اوایل دههء 70 برمی‌گردد.هدف‌ از تشکیل آن،گردآوری اطلاعات مستند تاریخی از طریق مصاحبه است که ماحصل آن، صدها ساعت گفتگو با پیشگامان و صاحب‌نظران معاصر کشور ر عرصه‌های مختلف هنری، علمی،سیاسی و...می‌باشد.آنچه درپی می‌آید،گزیده‌ای از مصاحبه با استاد ید الله کابلی‌ خوانساری،در زمینهء هنر خوشنویسی و سیر و تحول آن است. ید الله کابلی خوانساری،در سال...

خوشنویسی، از معدود هنرهای سنتی است که با توجه به مشخصات هندسی­­‌اش، فرم و قالب‌های مختلفی را تجربه نموده و به هنر مدرن معاصر، پیوند خورده است.در این نوشتار، به تحلیل نسبت‌های خط نستعلیق و ترکیب‌بندی حاصل از آن مبتنی بر فرایند ادراک گشتالت پرداخته و تلاش شده تا به سؤال ذیل پاسخ داده شود: چگونه می‌توان با استفاده از اصول نظریه‌ی گشتالت، روش و اصولی معرفی نمود که امکان سنجش ترکیب‌های متفاوت آثار خ...

در فصل اول سعی نموده ام تا خواننده را با تاریخ پیدایش و تحول خط در جهان آشنا نمایم و در این رهگذر با توجه به مطالعات تاریخی و دریافتهای شخصی منشاء پیدایش خط را در سه مقوله "نظریه اساطیری"، "نظریه دینی" و "نظریه علمی" مورد بررسی قرار دهم. فصل دوم اختصاص به بیان تاریخ و سیر تحول خط در ایران باستان دارد. در این مبحث خطوط مختلف و رایج در ایران را از عنصر هخامنشیان تا دوره ساسانیان به خوانندگان معرف...

واحدهای سنجش قدیمی که در کشور ما مورداستفاده قرار می‌گیرد، بسیار متنوع است. ازجملة این واحدها، واحدهای سنجش وزن است که در اصناف گوناگون کاربرد داشته است. مرکب نیز ازجمله موادی است که برای ساخت آن، به ترکیب مواد مختلف بر اساس وزن معین و طبق دستورالعمل مشخص نیاز است. هدف: دستورالعمل‌های بسیاری در رساله‌های خوشنویسی برای ساخت مرکب ذکر شده است و در آن‌ها از اوزان مختلفی نام برده شده است. هدف این پژ...

از نظام آموزش‌های سنتی در زمینه‌ی هنرهای تجسمی در دوره‌ی پیشامدرن آگاهی چندانی در دست نیست. آموزش خوشنویسی، را می‌توان از جمله آموزش‌های سنتی هنر دانست که آیین‌ها و متون آموزشی آن تقریباً دست نخورده باقی مانده‌است.آموزش آن به شیوه‌ی استاد‌ ـ شاگردی صورت می‌گیرد. با مشق‌های گوناگون و راهنمایی‌های بی‌جایگزین استاد همراه می‌شود. سعی نگارنده در این نوشتار، تشریح آموزش خوشنویسی به مثابه‌ی نسخه‌ای کام...

یکی از مهم ترین مسائلی که در حال حاضر با توجه به اقتضای زمان و پیدایش نیازهای نو در دنیای هنر، پیش روی هنر خوشنویسی شکل گرفته است، مسئله ی دانشگاهی شدن این هنر می باشد. این در حالی است که آموزش هنر خوشنویسی که نسخه ی نسبتاً کاملی از آموزش سنتی هنر را در خود دارد، با وارد شدن به نظام نوین آموزش دانشگاهی دچار دگرگونی های فراوانی خواهد شد. به همین روی این تحقیق به بررسی مزایا و موانع داشگاهی شدن هن...

با ورود صنعت چاپ به ایران در دوره قاجار و پس از گسترش کارگاه‌های چاپ مستقل از چاپخانه دربار، امکان نشر کتاب و دسترسی توده های مردم به ویژه کودکان به آن فراهم شد. چاپخانه ها کتاب هایی را برای کودکان منتشر می کردند؛ در این میان قصه خاله سوسکه که در مکتب خانه ها خوانده می شد جایگاه ویژه ای دارد به طوری که از نظر مردم شناختی ویژگی های فرهنگی آن دوره را به تصویر کشیده است؛ چندین بار مصور و چاپ شده ا...

گیلان در طول تاریخ مکان امنی برای حضور امام‌زادگان بوده و امروزه بقاع متبرکه آنان در سراسر این منطقه برجا مانده است. بررسی معماری مذهبی در ایران، به خصوص معماری بقاع متبرکه و تزئینات این اماکن در شناخت هنرهای بومی-مذهبی بسیار مهم و ضروری است. با توجه به پژوهش انجام شده، بقعه متبرکه آقامیرشمس‌الدین بن امام موسی الکاظم(ع) در لاهیجان، از جمله بقاع مورد توجه و احترام مردم این منطقه است. این بنا متع...

کتاب پژوهشی در خو شنویسی کاتبان بزرگ قرآن کریم شامل ده مقاله است. این مقالات به صورت جدا گانه و گاه بخشی از کتاب، پیش تر منتشر شده اند و این بار به شکل کتابی مستقل انتشار یافت هاند. این کتاب بسیاری از فنون، نقوش، روش های متعالی و نکات تاریخی مستند در زمینه خوشنویسی قرآنی را دربردارد، اما بیشتر مقالات از نظر ارجاع به منابع علمی، دارای مشکلات جدی است و منابع هر مقاله در پایان آن نیامده؛ بلکه تنها...

دوره قاجار، دورانی است که فرهنگ و جامعه ایرانی با اندیشه و مظاهر دنیای غرب به طور مستقیم برخورد می کند. گرچه مراودات تجاری شاه عباس اول (سده 11 هجری)، شروع ارتباط ایران با اروپا و کشورهای بیگانه بود، لیکن برخورد همه جانبه با اروپا در دوران قاجار رخ داد. برخوردی که نه تنها اوضاع اجتماعی و سیاسی را تحت الشعاع قرار می دهد بلکه هنر را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. در این دوره است که نقاشی ای تاحدی واب...