نابسامانیهای سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی که در سال های پایانی فرمانروایی خسروان ساسانی بر ایران روی آورد. بود، به جایی رسید که این حکومت بسیار نیرومند را بزانو درآورد . خسرو پرویز با همه لغزشها و عیبهایی که داشت ، پادشامی نیروهند بود. او در روزگار پادشاهی خویش که روزگاری بلند بود ( ٦٢٧ - ٥٩٠ م) . توانست از بسیاری آزمندیهاو جاه طلبیهای بزرگان و سردمداران کشور جلوگیری کند ولی لشکر کشیهاو پیکارهای پ...

شاه اسماعیل صفوی در سال 907 هجری قمری/1502میلادی به کمک اهل اختصاص و سرکردگی ‏قزلباش ها بر تخت سلطنت آق قویونلو ها جلوس نمود و بنیان سلسله صفویه را گذاشت که بیش از دو ‏قرن تداوم یافت . این حاکمیت و گرایش های آنان در اوضاع علمی آن زمان تأثیر عمده ای داشت و ‏باعث رکود علوم عقلی و علوم طبیعی گردید و به تبع آن علوم تجربی و به خصوص پزشکی نیز تحت ‏تأثیر این شرایط قرار گرفت. علم پزشکی در این عصر ادامه...

چکیده نقش روملوهادرآذربایجان دوره صفوی از شاه اسماعیل اول تا شاه سلطان حسین (1135-907ه. ق) پس از تشکیل حکومت صفوی، روملو ها به تدریج جزء ارکان و پایه های مهم و قدرتمند صفویان شدند. این قبیله به خاطر خدمات مهمی که برای دولت صفوی انجام دادند، مناطق مهمی را به عنوان تیول دریافت کردند. این قبیله به تدریج در دوران شاه طهماسب و جانشینانش قدرت بسیاری کسب کردند و در مواقعه ای اداره ی حکومت را نیز د...

بُرزویۀ طبیب، یکی از بزرگترین متفکّران ایران باستان است؛ وی که به روزگار پادشاهی خسرو انوشیروان می­زیسته نه­تنها یکی از سرآمدان این عصر است، بلکه افکار و نظرات وی تا بعد از اسلام نیز الهام­بخش متفکّرانی نظیر سهروردی بوده است. متفکّران و علما در هر دوره­ای نمادی از وضعیت فکری و فرهنگی آن دوره به شمار می­روند و به­حّق افرادی نظیر بُرزویه، بُزرگمهر و پولس ایرانی نماد جامعۀ اواخر دورۀ ساسانی و به خصوص حکو...

چکیده مناسبات دولت صفویه با همسایه غربی خود، دولت عثمانی، از همان زمان شاه اسماعیل اول (930- 907ه‍.ق.) توأم با کشمکش و ستیزه و درگیری¬های نظامی بود. نقطه عطف این ستیزه¬ها جنگ چالدران (در سال 920ه‍.ق.) بود که درگیری-های درازمدت بعدی را در پی داشت. با مرگ شاه عباس اول در 1038ه‍.ق. که در حیات خود توانسته بود چند بار عثمانیان را شکست دهد، و در آغاز سلطنت شاه صفی (1052- 1038ه‍.ق.)، بار دیگر عثمانیا...

بخش عمده ای از مطالب مربوط به تاریخ ساسانیان در کتابهای تاریخ و کتابهای ادب ایرانیان‘جنبه داستانی دارد. منابع ایرانی حاوی تاریخ ساسانیان مربوط به دو دوره می باشند‘دوره قبل از اسلام و دوره بعد از اسلام. منابع قبل از اسلام در زمینه تاریخ ساسانی بسیار اندکند و شاید علت آن ‘ ازمیان رفتن برخی منابع و نیز وجود سنت حفظ سینه به سینه مطالب درآن اعصار است . در منابع قبل از اسلام‘ مطالب واقعی وتاریخی ‘ ان...

در میان کتب نوشته شده ی دوران ساسانی، مهمترین کتابی که منعکس کننده ی تاریخ ملی ایرانیان می باشد، کتابی است که در پهلوی خوذای نامک یا ختای نامک نام داشته و تاریخ ملی ایران باستان را از آغاز آفرینش تا دوران یزدگرد سوم به صورت مجموعه ای از قصص و روایات و داستان های ملی و مذهبی و حقایق تاریخی دربرمی گرفته است. تدوین اولیه ی این کتاب در دوران خسرو اول (531- 579 م) صورت پذیرفت و سپس در روزگار خسرو دو...

در اوستا جامعۀ ایرانی به سه طبقۀ روحانی، جنگاور و کشاورز تقسیم شده است. ساسانیان نیز تشکیلات جامعۀ خویش را مبتنی بر اوستا طبقه بندی کردند، با این تفاوت که طبقۀ جدیدی به نام دبیران به این تشکیلات اضافه شد که در مرتبۀ سوم و قبل از کشاورزان قرار گرفت. در پادشاهی ساسانی که توسط اردشیر بابکان پی ریزی شد و به مدت چهار قرن و نیم دوام یافت، شرایط زندگانی عمومی و اداری کشور دستخوش تغیرات مختلف شد، اما ک...

با پیروزی اردشیر یکم ساسانی (240-224 م) بر اردوان چهارم اشکانی (224-213 م) در نبرد هرمزگان در 224 میلادی، شاهنشاهی ساسانی در تاریخ پدیدار شد. دو پادشاه نخستین ساسانی، اردشیر یکم و شاپور یکم (272 – 240 م)، که اکنون بر ایران و بین النهرین سیطره یافته بودند، بر آن شدند تا تصور و تصویری از پیدایی و پایداری این شاهنشاهی بزرگ را بر همگان ارائه کنند. جانشینان شاپور تا نرسی، این هدف را ادامه دادند که د...

در ادوار پیش از ساسانی، حکومت های عیلام، ماد، هخامنشی، سلوکی و اشکانی نیز در طول حیات خود به انجام آیین های دینی توجه می کردند که از جمله می توان به هدیه، نذر، قربانی و پیشکش به خدایان ومعابد اشاره کرد. در شاهنشاهی ساسانی نیز، که با ظهور اردشیر آغاز می شود، با رسمی شدن دین زردشتی در این سلسله، اموری دینی از جمله وقف و کارهای نیک که مورد تأیید و تأکید در این دین بوده، در دولت و جامعۀ ساسانی مورد...