نیروهای نظامی بریتانیا پس از صد و پنجاه سال سلطه بر خلیج فارس، در سال های پایانی دهۀ 1960 منطقه را ترک کردند. بر اساس دکترین نیکسون که در تاریخ 25 جولای 1969 در یک کنفرانس مطبوعاتی در گوام مطرح شد، دو دولت ایران و عربستان سعودی به عنوان دو قدرت ممتاز در منطقه، این فرصت را یافتند که خلاءِ موجود را پر کنند. به این ترتیب منافع ملی و منطقه ای دو کشور همسایه، بیش از پیش به هم گره خورد. انعکاس مناسبات...

به عقیدة پژوهشگران عرصة جامعه‌شناسی ادبیات هر قصه و اثر ادبی دیگر، وقایع زمانة خود را بازگو می‌کند و قصه در حقیقت، شکل بیان هنری همان وقایع اجتماعی است. با این تفاوت که جامعه‌شناسی به زبان علمی دربارة آن مسائل گفتگو می‌کند. بنابراین، بررسی ادبیات با روشی علمی، جوهر آثار ادبی، شرایط و مقتضیات محیط اجتماعی در بر گیرنده و پرورندة شاعر و نویسنده و نیز جهان‌بینی، موضع فکری و فرهنگی آنان را با توجه ب...

چکیده  ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍مطالعات میان‌رشته‌ای از قلمروهای نوین ادبیات تطبیقی است. این قلمرو، فصل تازه­ای از پیوند ادبیّات با دیگر دانش­های بشری، از جمله جامعه‌شناسی گشوده است. در این پژوهش، ادبیّات داستانی به عنوان یک کلّ و مکمل در نظر گرفته شده است که با دانش جامعه‌شناسی، پیوندی ناگسستنی و دو سویه دارد. یافته­های این پژوهش، نشان می­دهد که رمان هزار خورشید باشکوه اثر «خالد حسینی»، تصویر و بازتابی از مسا...

 یکی از مسائلی که در خوانش یک اثر ادبی مورد توجه قرار می­گیرد، بررسی نحوه بازخورد تصویر اجتماع و روابط مختلف موجود در جامعه در دنیای تخیل نویسنده است. آن­چه در ذهن نویسنده می‏گذرد بی‏تردید از برداشت‏ها، قضاوت‏ها و احتمالا ایدئولوژی‏های سیاسی اجتماعی زمان او خالی نیست. احمد محمود، نویسندة نام آشنای خطة جنوب، در رمان همسایه­ها با نگاه واقع­گرایانة خود توانسته است با نشان دادن مراحل رشد و تکوین یک...

موضوع پژوهش حاضر، بررسی آماری نقش موالی خاندان اشعری در کتب اربعه شیعه است که در آن، تعداد احادیث نقل شده از چهار تن از محدثان قمی قرن ‌سوم و اوایل قرن‌ چهارم هجری به نام‌های احمد بن محمد بن ‌خالد برقی، محمد بن ‌حسن‌ صفار قمی، علی بن ابراهیم بن ‌هاشم‌ قمی و محمد بن ‌‌یحیی ‌‌العطار در کتاب‌های الکافی، من‌ لایحضره‌ الفقیه، تهذیب‌‌الاحکام و الاستبصار فی‌ مااختلف‌ من‌...

احمد بن محمد بن خالد برقی از جمله چهره‏ های شاخص امامیه در سده سوم است که بنابر نظر رجال‏ شناسان امامی، به دلیل نقل از راویان ضعیف و اعتماد به روایات مرسل، توسط احمد بن محمد بن عیسی اشعری از قم اخراج شده و پس از گذشت زمان، به دلایل نامعلومی به قم بازگردانده شده است. این مقاله برای نخستین بار با بهره‏ گیری از روش تاریخی- تحلیلی، علل اخراج و بازگشت احمد برقی به قم را مورد بازخوانی قرار داده است. ...

چکیده وقتی نام "ابن‌عربی" به گوش می‌خورد، عرفان نظری در ذهن شنونده تداعی می‌گردد و آدمی می‌انگارد که جمیع مباحث کتاب‌های معروف وی صرفاً متکفل بیان عرفان ناب اسلام است. مباحثی همچون عذاب نشئه آخرت، خلافت، امامت، ولایت و... لیکن بعد از ژرف‌نگری در آثار برجسته آن عارف نامدار، آدمی می‌بیند که بسیاری از مباحث کلامی و حتی فقهی در این کتاب‌ها به‌نحو برجسته‌ایی مطرح گردیده و با مباحث عرفانی خلط شده‌است...

بیگانگی از جمله مسائل مهم بشر معاصر است که قدمتی به درازای خود انسان دارد. دانشمندان و پژوهشگران حوزه­های مختلف تعاریف متعددی از آن ارائه داده­اند. در دوره معاصر دو حوزه روانشناسی و جامعه شناسی رویکردی متفاوت­تر به آن داشته است. «رابرت مرتُن»  R.Merton (1910-2003م.) جامعه شناس آمریکایی به بررسی این موضوع در قالب ناهنجاری­های اجتماعی پرداخته و نظریه وی به «نظریه وسیله و هدف» معروف گشت. با توجه ب...