ابو عثمان حیری و عبداللّه منازل دو تن از بنیان گذاران و رواج دهندگان طریق? ملامت در نیشابورِ قرن سوم و چهارم بوده اند. چون ملامتیّه اعتقادی به نوشتن نداشته اند، اقوال و حکایت های اندکی از این دو تن به جا مانده که دیگران از آنها نقل کرده اند. با بررسی آنچه در منابع کهن و کتاب های عرفانی و تاریخی و ادبی از این دو پیر ملامت آمده، آگاهی هایی دربار? زندگی و خانواد? آنها به دست داده ایم. با تأمّل در سخنا...

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت های مثنوی است که از منظر جامعه شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تأثیر مثنوی و تفکر مولوی در جای گاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تأثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل گیری حکایت های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است یا ...

هماهنگی و پیوستگی میان اجزای فضا و فعالیت های آنها در بافت های تاریخی ایران سبب می شود که این شهرها در نظر ناظر به شکل یک کل منسجم از اجزا جلوه نمایند. از سوی دیگر، ارزش های فضایی این شهرها را توالی و توجه به کیفیت های کالبدی و بصری فضاهای شهری می سازند. در این شهرها ترکیب فضاهای شهری به شکل شبکه ای از فضاهای ایستا و پویا صورت می گیرد. این ترکیب در بافتهای تاریخی ایران، شبکه ای منسجم از فضاهای ...

این مقاله با ادامه دادن بحث ناتمام تزوتان تودورف در تقسیم­بندی انواع داستان­های فراواقعی در ادبیات غرب آغاز می شود و در ابتدا می­کوشد با اتساع ایدۀ تودورف و با استفاده از ملاک های طبقه­بندی او، ژانر داستان سوررئالیستی و نظریۀ داستان سوررئالیستی را- در معنای عام و کلی آن- به عنوان یکی از انواع فراواقعی معرفی و تشریح کند. پس از تعریف داستان یا روایت سوررئالیستی- به معنای عام- نگارندگان با این فرض...

یکی از ساختارهای قرآن برای بیان معارف، داستان‌پردازی است. قرآن کریم نیز مانند سایر کتب آسمانی برای آموختن قانونمندی-های هستی به آدمی و انذار و تبشیر وی و نیز اِخبار از سرگذشت پیشینیان و حکایت پیامبران از داستان بسیار بهره برده است. از جمله این داستان‌ها، روایت حضرت مریم(س) است که به دلیل اشتمال آن بر نشیب و فرازهای گوناگون و ماجراهای خارق‌العاده از جمله ولادت‌طفلی بدون پدر و سخن‌گفتن وی در گاهوا...

داستان سرایی در مشرق زمین به گواه تاریخ ادبیات و تاریخ فرهنگ ها در مقایسه با مغرب زمین از پیشینه ای غنی تر برخوردار است . پس از رخداد دوران نوزایی، اروپاییان این گنجینه شایگان را کشف کردند و در جهت غنای ادبیات خود از آن بهره ها برگرفتند. آنان خود به برخی از این وام گیریها اذعان کرده اند لیکن بخش بزرگی از تَاثیرات بویژه تَاثیرات زبان و فرهنگ فارسی و ایرانی نه بیان شده و نه مورد ارزیابی قرار گرفته ...

آثار ادبی بازتاب حیات اجتماعی عصرخویشند.با مطالعه ودقت درمتون گذشته می توان به پاره ای از ناشناخته های جوامع پیشین دست یافت.درحقیقت جامعه شناسی ادبیات گفتاری است درباره ی تأثیر وتأثر محتوای آثار ادبی با اجتماع عصرخود. ما برآنیم تا در این پژوهش با ژرف کاوی حکایاتی ازمثنوی مولوی، جوهره ی اجتماعی این حکایات را بررسی کنیم و تصویر کلی جامعه ی آن عصر را از خلال این حکایات نمایان کنیم. از آن جا که تا...

مثنوی معنوی اثر ارزشمند مولانا جلال الدین محمد بلخی است که گذر روزگاران آن را به دست فراموشی نسپرده است. شاید یکی ازدلایل ماندگاری مثنوی، داستان های دلنوازی است که موجب تلطیف کلام متعالی مولانا گردیده و هرروزه پنجر? جدیدی بر آن گشوده می شود و مخاطبان او را به نگاهی تازه براین داستان ها دعوت می کند. گاه برخی از داستان ها به صورت شگفتی با اصول و شیوه های داستان نویسی نوین گره می خورد و این امر بر...

داستان سرایی در مشرق زمین به گواه تاریخ ادبیات و تاریخ فرهنگ ها در مقایسه با مغرب زمین از پیشینه ای غنی تر برخوردار است . پس از رخداد دوران نوزایی، اروپاییان این گنجینة شایگان را کشف کردند و در جهت غنای ادبیات خود از آن بهره ها برگرفتند. آنان خود به برخی از این وام گیریها اذعان کرده اند لیکن بخش بزرگی از تَاثیرات بویژه تَاثیرات زبان و فرهنگ فارسی و ایرانی نه بیان شده و نه مورد ارزیابی قرار گرفته ...