حضور«مهر» ایزد ...

جوزف کمپبل (Joseph Campbell ) اسطوره­شناس آمریکایی، الگو و ساختاری یگانه را برای تمام اساطیر جهان ارائه می­دهد؛ الگویی که بر اساس آن، برای همة اسطوره­های قهرمانی، هسته­ای را که در بردارندة سه­بخش جدایی _ تشرّف و بازگشت­ است، در نظر می­گیرد. در سیر تکامل اندیشه و تمدّن انسانی، اسطوره و مؤلّفه­های اسطوره­ای بویژه اسطورة قهرمان، در حماسه‌ها (به عنوان یکی از تجلّی­گاه­های اسطوره) جلوه پیدا می­کنند. حما...

در این پژوهش ابتدا به ادبیات مقاومت، فراخوانی تاریخ و میراث کهن، زندگی شرقاوی و آثار او و معرفی نمایشنامة الحسین ثائراً شهیداً پرداخته شده سپس شاخص­های ادبیات مقاومت چون سازش­ناپذیری، مبارزه با ستم، بیدارسازی وجدان­های خفته، دفاع از مظلومان، جهاد و شهادت­طلبی، استقامت و شکیبایی زنان و ادامه دادن راه شهیدان با محوریت حماسة کربلا و قیام امام حسین(ع) مورد تحلیل قرار گرفته است. شرقاوی در این نمایشنام...

بدون شک یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مکتب‌های اسطوره‌شناسی اِوِمریسم است که اسطوره‌ها را گزارش‌های تحریف‌شدة رویدادهای تاریخی می‌شمارد. این رویکرد از دیرباز در ایران هواداران بسیاری داشته، اما پژوهش اندکی در مورد آن صورت گرفته است. در این مقاله تاریخچۀ این مکتب را از زمان انتشار کتاب تاریخِ مقدس اومروس در 300 سال پیش از میلاد مسیح تا قرن 18 میلادی هنگامی‌که به‌ عنوان یک مکتب اسطوره‌شناسی تثبیت شد،...

داستان خسرو و شیرین در دو منظومة متفاوت آمده است. سرایندة یکی از منظومه‌ها حماسه ساز است و در پهنة رزم میدان دار و سرایندة منظومة دیگر پیاله گردان ساحت بزم است. فردوسی حماسه سراست، امّا این منظومة عاشقانة مختصر با حماسة بی مانند او بی تناسب نیست. نظامی داستان سراست و دارای تجربة عشق، و با استادی شگرفی منظومة عاشقانه‌ای مفصّل را بتصویر کشیده است. نخست خلاصه‌ای از هر دو منظومه ارائه می‌گردد، سپس ب...

تلقی امروزی انسان نسبت به اساطیر حاکی از این است که اسطوره، امری فراتر از افسانه است. پاسخ انسان به سؤال‌هایی که در دوران پیش از علم و فلسفه با آن مواجه شده است را می‌توان در اسطوره‌ها باز یافت. از مسائل مطرح شده در خصوص اسطوره‌، شباهت آن‌ها در میان اقوام و تمدن‌های مختلف است. حال این سوال مطرح می‌شود که علت تشابه اسطوره‌های اقوام غیرمرتبط با هم چیست؟ این مقاله با روش تحلیلی ـ تطبیقی برای...

فردوسى از نامورترین حماسه سرایان دنیا و از افتخارات زبان فارسى است که در اشعار خود از تاریخ ایران باستان و اعتقادات و باورهاى کهن ایرانى بهره ها جسته و اثرى بزرگ با نام شاهنامه خلق کرده است. جستار حاضر، نگاهى تطبیقى به اثر جاودانة این شاعر پارسی گوی و حماسة هومر شاعر نابیناى یونانى است. شاید در اولین نگاه، حماسى بودن این دو اثر نمایان تر باشد؛ اما با نگاهى عمی قتر، مى توان دیدگاه برابر و متفاوت...

یکی از ویژگی­های داستان که نقش برجسته­ای در طرح داستان، انسجام و رشد و گسترش آن دارد، شخصیت پردازی است؛ زیرا نویسنده باید بداند چگونه و با چه زبان و کارکردی شخصیتی را بیافریند و به او نقش و تیپ دهد. شاهنامه از این جهت سرآمد همة متون داستانی منظوم و منثور فارسی است که علّت اصلی آن نه ­تنها مرهون جذابیت اشخاص و قهرمانان شاهنامه؛ بلکه معلول دخالت شخصی و شخصیت فکری و زبانی فردوسی نیز هست.یکی از زیبا...

لحن از لوازم مهم تأثیرگذار انتقال مفاهیم و عواطف شاعر است که منشأ آن را می‌توان در ویژگی‌های اخلاقی، روحی و روانی، اعتقادات و باورهایی دانست که با ویژگی‌های سبکی و فرم و ساختار شعر شاعر تنیده است. این جستار کوشیده است تا با روش توصیفی و تأییدی، لحن مصفّا را لحن حماسی معرفی نماید. تلخ‌کامی فردی و اجتماعی، آزردگی و زودرنجی، کیفیت رشد و بالندگی شاعر در محیط، به همراه منش‌های عارفانه، استغنا، مناعت ...