بررسی و تامل در احوال راویان حدیث نزد محدثان، همواره یکی از مهمترین راههای ارزیابی و شناخت حدیث بوده است. اما چه بسا که برای عبارت نادرتی، سند صحیحی جعل کرده و بر ساخته باشند، در این صورت نقد سند به تنهایی نمی تواند کارساز باشد. از این رو نقد متن به عنوان مهمترین راه ارزیابی حدیث لازم می آید. در این نوشتار برآنیم که یکی از احادیث کتابهای حدیثی اهل سنت را نقد و بررسی کنیم.

چکیده نگاهی گذرا به سیر تاریخی تألیف منابع و جوامع حدیثی و بررسی رویکرد شرح نویسی از سوی مصنفین منابع حدیثی به خوبی نشان می دهد که علامه مجلسی (ره) فقدان منبعی فراگیر در حدیث به ویژه روایات فقهی را دریافته و نیاز مبرم تبیین ابهامات و رفع مشکل و حل غوامض روایات را پاسخ مناسب داده است. این پژوهش به منظور آشنایی با مبانی اندیشه-های حدیثی علامه مجلسی و روش های وی در فهم حدیث در کتاب مرآه العقول ان...

حدیث «أُمِرْتُ أَنْ أُقاتِلَ الناس...» از جمله مهم‌ترین مستندات احکام جهاد به شمار می‌آید. مستشرقان و تکفیرگرایان با استناد به این حدیث ـ و البته سایر ادله ـ جهاد در اسلام را خشونت‌بار معرفی می‌کنند لکن واکاوی سندی این حدیث بیانگر مخدوش بودن آن است. برخی منابع رجالی نشان می‌دهد در هر یک از طرق این حدیث، افراد ضعیف، متهم به کذب و یا کسانی وجود دارند که دربارۀ آنها توصیفی وارد نشده است. در این مقاله بررسی...

مقالة حاضر ابتدا با معرفی و تعریف «حدیث ثقلین» به اهمیت آن در اعتقادات شیعه و نیز در تقویت جریان تقریب میان مذاهب اسلامی می‌پردازد. حدیث ثقلین بیان‌گر اعتقاد شیعه به تحریف‌ناپذیری قرآن، عصمت ائمه (ع)، استمرار امامت، و زنده‌بودن امام زمان (عج) است. هم‌چنین این حدیث با خطابی جهان‌شمول جانشینان پیامبر اکرم (ص) و مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا (ص) را تبیین می‌کند. در این زمینه برخی مناقشات نیز مطرح ا...

از مهم‌ترین ادلۀ‌ مورد استناد طرفداران حجیت اجتهادات صحابه، سنت است. پژوهش حاضر‌ در پی تبیین میزان اعتبار و ارزش این دلیل، در اثبات حجیت مذکور است. مهم‌ترین روایات مورد استناد مثبتین حجیت اقوال صحابه، سه حدیث "اصحابی کالنجوم"، "سنت خلفاء‌ راشدین " و "اقتدا به شیخین" است. بررسی سندی و متنی حدیث نخست نشان می‌دهد با وجود اینکه از دو حدیث دیگر مشهورتر بوده، در غایت ضعف می‌باشد؛ به­طوری که عدۀ زیادی...

روایت‌های داستانی از واقعة عاشورا، به ویژه از سدة دهم هجری به بعد، در قالب نظم و نثر در آثار مقتل‌نویسان به زبان‌های مختلف (عربی، فارسی، ترکی و هورامی) وارد شد. در این نوع مقتل‌ها، دیگر نمی‌توان واقعة عاشورا را از منظر تاریخی بررسی کرد، بلکه تاریخ و داستان در این مقتل‌ها در هم آمیخته و جدا کردن آن‌ها به نظر امکان‌پذیر نیست. نسخة مقتل امام حسین† به زبان هورامی ـ از زبان‌های ایرانی ـ تنها متنی اس...

حدیث فرقه ناجیه یکی از بحث برانگیزترین احادیث در طول تاریخ حیات دین مبین اسلام، با موضوعیت کلام و فرق است؛ زیرا موضع­ گیریهای متفاوت و بعضاً متضادی در قبال آن صورت گرفته است. در این تحقیق، به این حدیث، مصداقها، نقاط ضعف، و موضع­ گیریهایی که ارباب علم کلام در خصوص آن داشته­ اند، پرداخته می ­شود. در ادامه ضمن نقد عقلانی محتوای حدیث، بیان می­ شود که نمی ­توان بر پایه چنین حدیثی، شروع به شمارش فرق ا...

درحدیث است که رسول خدا (ص)فرمودند((ان الله خلق آدم علی صورته )) یعنی خدای آدمیان را بر صورت خود آفریده است . این حدیث که مشهور به حدیث صورت است از دیرباز محل اختلاف اهل نظر گردیده و هرکس فراخور فهم و بینش و ظرفیت خود درباره آن اظهار نظر کرده است ‘ برخی با ظاهر بینی با استناد به این حدیث و مانند آن در ورطه تشبیه گرفتار آمده و به کافران پیوسته اند ‘ گروهی نیز با پای چوبین در این وادی گام نهاده ا...

برای نقد حدیث، روش­های مختلفی وجود دارد. یکی از روش­های نقد حدیث، بررسی سند آنهاست که اصطلاحاً آن را نقد سند محور گویند. صحّت سند حدیث به تنهایی موجب پذیرش آن نمی‌شود. چنانکه اثبات ضعف سند حدیث نیز معیار کافی برای کنارگذاشتن حدیث نیست. بنابر این علاوه بر نقد سند محور به روش­های دیگری نیز نیاز داریم که یکی از این روش­ها، نقد متن محور است که با دو ملاک ادلة نقلی و ادلّه عقلی انجام می‌گیرد. در مقاله ...