عرفان، ابعاد مختلفی دارد که مهمترین آنها بُعد معرفتی و طریقتی آن است. مطالعه در ابعاد مختلف عرفان، علوم متعددی را پدید آورده است که می توان از آنها به «علوم عرفانی» تعبیر کرد. مهمترین شاخه های علمی عرفان در سنت اسلامی، عبارتند از عرفان نظری و عرفان عملی. عرفان نظری حاصل تأمل در یافته های سلوکی و شهودی عرفا است و عرفان عملی، علم سلوک و طریقت است. با پیدایی و گسترش فلسفه های مضاف در غرب که به فران...

این رساله نگاهی مبسوط و فراگیر به موضوع عقل و عشق در مثنوی معنوی مولوی است. مثنوی مولوی گنجینه ای انباشته از مرواریدهای گرانبهای ادب فارسی و عرفان اسلامی و گوهرهای نایاب از حکمت و فلسفه است. به طوریکه موضوعات و مفاهیم عالی ادب، فرهنگ، اندیشه و عرفان به طرزی بدیع ، زیبا و در عین حال ساده، آمیخته با حکایات و تمثیلات ظریف بیان گردیده است . موضوع عقل و عشق از موضوعات بسیار مهم انسانی ، هم در بعد نظ...

مسئله توحید و بحث وحدت از مهم­ترین مباحث ادبیات عرفانی فارسی است. در گذشتۀ عرفان اسلامی، عارفان شاعر، از وحدت به زبان نظم سخن می­گفتند. نسیمی شروانی از خلفای فضل­الله حروفی از شاعران آذری زبانی است که به فارسی و عربی نیز شعر می­سروده است. اشعار فراوانی در مبحث توحید عرفانی و شهود وحدت در کثرت از او در دست است که برخی در ظاهر مشعر به انسان خدایی است. در افق وحدت است که سالک همه جا حتی در وجود خو...

خاقانی شروانی(520-595ه-ق)شاعر پارسی گوی خطه ایران(آذربایجان امروزی در شمال رود ارس)به زعم تذکره نویسان ادب فارسی به جمله علوم عصر خویش واقف بوده ودر غالب قالبهای شعری طبع آزمایی کرده است. ولی شهرت اوبیشتر مرهون قصاید غرای اوست.خاقانی قصیده سرا ومضمون آفرین بی همتا همیشه از شاعرانی بوده که اهل ادب از خواندن اشعارش التذاذ روحی حاصل کرده و در عین حال از افتادن در سنگلاخهای برخی مضامین دور از ذهنش ...

آدمی برای شناخت واقعیت ها از چهار روش حسی تجربی، نقلی وحیانی، عقلی برهانی و شهودی عرفانی بهره می برد و از همین رهگذر، علوم گوناگونی را محقق کرده است که در بین آنها فلسفه و عرفان نظری، از روش عقلی برهانی استفاده می کنند. روش عقلی، حقایق کلی را که با تفسیر و انتزاع از محسوسات خارجی به دست می آید و نیز محصول شهود عرفانی را، با برهان و استدلال تعلیل می کند. عرفان نظری صرف تبیین و گزارش مشهودات عارف...

امروزه معماران در طراحی بناها بیش از هر چیز به جنبه‌های مادی و کمی فضاها توجه دارند و فارغ از کاربردهای معنوی و کمیت‌های موجود در معماری اصیل ایرانی هستند، فضای تهی یکی از این جنبه ناشناخته در معماری و برگرفته از عرفان اسلامی و ایرانی است. در عرفان معنای تهی‌بودگی دست‌یابی به معرفتی خاص، که انسان توسط آن می‌تواند به شناخت خویشتن و خداوند در درون خود رسیده که نتیجه آن «فنافی الله» و یگانگی با خد...

چکیده: عقل و شهود، دو قوّه و یا دو راه رسیدن به حقایق در عالَم هستند که یکی اساس فلسفه، و دیگری اساس عرفان را شکل می‎دهد. حال، پرسش اینجاست که آیا می‎توان از مقوله شهود در فلسفه و یا از مقوله عقل، در عرفان بهره برد و آیا می‎توان مکاشفات را عقلی‎سازی کرد، و یا نه، عقل و شهود دو مقوله جدا از هم هستند که راهی در گسترۀ همدیگر ندارند. نگارنده بر این باور است که افزون‌بر اینکه، عقل و شهود در تبیین حقای...

چکیده منابع موسیقی اصیل ایرانی عمدتاً جنبه های روحانی و عرفانی داشت هاند و بسیاری از ویژگی های آن مانند کمال، حال، قرینه سازی و تکرار و جز اینها، با شعر عجین اند و دارای پیوند تنگاتنگ با عرفان اسلامی. این موسیقی مبتنی بر نظامی به نام «ردیف » است، و دستگاه ها و آوا زهایی را در بر می گیرد که هر کدام از آنها بیا نکننده حالات و مضامین روحانی و عرفانی خاصی است. در این مقاله، به چگونگی بیان مضامین...