مطبوعات تاجیک با نداشتنِ تاریخی طولانی، سه دورۀ نسبتاً مستقل را پشت سر گذاشته است. دورۀ اول از ابتدای سدۀ بیستم تا انقلاب اکتبر است و دورۀ دوم با سلطنت حکومت شوروی آغاز می شود. دورۀ سوم از اواخر سال های دهۀ هشتاد قرن بیستم آغاز شده و در زمان استقلال تاجیکستان حکم قانونی یافته است. هر مرحله از این مقاطع تاریخی برای مطبوعات تاجیک خصوصیتی ویژه دارد که در این مقاله به اختصار مورد بحث قرار گرفته است. ...

علی‌عسکر (علی‌اصغر) جانفدا، خاورشناس ورزیده، در سال 1926م در آذربایجان ایران چشم به جهان گشود و در سال 1942م به عضویت حزب توده درآمد. بعد از صدور فرمان بازداشت سران و اعضای «حزب تودۀ ایران» ازسوی رضاشاه، گروهی نیز موفق به فرار شدند. علی‌عسکر جانفدا ازجملۀ افرادی است که جلای وطن می‌کند و اتحاد شوروی را برای اقامت انتخاب می‌نماید. او تا سال 1951م به‌عنوان پناهندة سیاسی در شهر چهارجوی جمهوری ترکمن...

مطبوعات تاجیک در چند مرحلۀ رشد توانسته است با استفاده از موضوعات دینی در پیشرفت سطح معنوی جامعه نقش گذارد. در این مقاله که با هدف بررسی جایگاه دین در مطبوعات تاجیکستان به نگارش درآمده، وضعیت مطبوعات تاجیکی از منظر مفاهیم و موضوعات دینی در دورۀ حاکمیت شوروی و پس از آن تبیین شده است. مطبوعات تاجیک در مرحلۀ اساسی ترقی خود، یعنی دوران شوروی، جایگاه عالم دین و اعتقاد را، به عنوان سرچشمۀ اساسی اخلاق ...

نوشتن شعر یا قوّه آزمایی در شعرنویسی همچون سنتی بین مردم تاجیک است. شاعران زیادی در حصار، درواز، رشت، ختلان و بدخشان پدید آمده اند که متأسفانه به سبب دور بودن از مراکز ادبی، تا حال به عالم علم و ادبیات معلوم نیستند. هرچند برخی عقیده دارند که سده های شانزدهم تا نوزدهم میلادی دورۀ خاموشی ادبیات فارسی ماوراءالنهر است، به رغم آن ها می توان گفت که از اواخر سدۀ هجدهم تا اوایل سدۀ بیستم بیش از ۴۰۰ شاعر...

تاجیکستان در زمره کشورهای نوظهور آسیای مرکزی ازجمله مهمترین کشورهایی بود که به دلیل قرابت های تاریخی و فرهنگی و زبانی پس ازاستقلال مورد توجه ایران قرارگرفت. هنگام شروع روابط دوکشور از یک سو تاجیکستان با بحرانهای جنگ شهروندی و مشکلات سیاسی و اقتصادی روبروگردید. از سوی دیگر، رسانه های غربی با تبلیغات منفی سعی می کردند تا کشورهای آسیای مرکزی بطورعموم و تاجیکستان بطور ویژه و نیز کشور روسیه را از حض...

از جمله مسائلی که در حوزه جامعه شناسی قابل تامل و بررسی است؛ مسائل مربوط به اوضاع جمعیتی یک جامعه است که عدم توجه به آن می تواند شرایط نامساعدی را برای زندگی اجتماعی افراد به وجود آورد و حیات اجتماعی آن جامعه را به خطر اندازد. مقاله حاضر که با هدف شناخت و مقایسه مسائل جمعیتی موثر بر حیات اجتماعی ایران و تاجیکستان انجام گرفته است حاصل مطالعه اکشافی و عملیات میدانی است که ضمن توجه به تشابهات فرهن...

یکی از محاسنی که گسترش رابطة ایران و تاجیکستان برای دو ملت داشته است، توسعۀ علم مردم‌شناسی است. دگرگونی‌های سیاسی و اقتصادی آخر سدۀ بیستم که در کشورهای جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان رخ داد، پژوهندگان این کشورها را وادار کرد تا حد امکان در این راستا قدم‌هایی بردارند. پس از استقلال تاجیکستان سفرها به کشور ایران شروع شد. نگارنده در این مقاله از سفرهای متعدد خود به ایران که با هدف شناسایی فرهنگ م...

جهان‌گرایی روندی است که مردمان را به‌هم نزدیک می‌کند و از دستاورد‌های فرهنگ یکدیگر به‌ویژه از پیشرفت‌های تمدن غرب بهره‌مند می‌سازد. این روند بزرگ، ضدیت‌ها و جریان‌های ناروایی هم دارد که در تاجیکستان جلوه‌گر شده است. ازجمله اینکه دوست‌داران «طرز زندگی غرب» از پدیده‌های ظاهری آن که بیشتر نمونه‌ای از فساد اخلاقی است، کورکورانه تقلید می‌کنند؛ درنتیجه، جهان‌گرایی همچون رخدادی منفی نمودار می‌شود. متأ...

نخستین پخش آزمایشی تلویزیونی تاجیکستان در استودیو استالین آباد (دوشنبه) در سوم اکتبر سال 1959م به طور مستقیم راه اندازی شد. در ماه فوریه سال 1960م استودیو سیار تلویزیونی شروع به فعالیت کرد و تا آخر سال 1960م مرکز تکنیکی تلویزیون به دستگاه های جدید مجهز شد. در این سال، ساختار اداره های ایجادی استودیو تلویزیونی استالین آباد شامل ادارۀ برنامه های اجتماعی و سیاسی، ادبی و درامی، کودکان و نوجوانان، ب...

در این مقاله نگارنده در ابتدا با طرح این سؤال که کدام عوامل، بر فضای اطلاعاتی تاجیکستان تأثیر دارند و از آن چگونه می توان محافظت کرد، به بیان موضوع پرداخته، سپس فضای اطلاعاتی تاجیکستان را از لحاظ فوندامنتالی بررسی نموده و در پنج مورد آن را تشریح کرده است. نگارنده بر این باور است که مشکلات فضای اطلاعاتی و وضع وسیله های اطلاعاتی تاجیکستان چنان است که امنیت را نمی توانند تأمین کنند. همه شبکه های ر...