بسیاری از مضامین نسخه های خطی و مصور فارسی، صحنه ی تجلی موضوعات مذهبی و حماسه ی دینی و پهلوانی است که با داستان های اساطیری و نیز روایات گوناگون از تفاسیر کلام الهی و قصص پیامبران درهم آمیخته و متناسب با مضمون ادبی، آذین شده است. آریاییان نیز از دیرباز به دو مبدا خیر و شر اعتقاد داشتند. در یک سو اهورامزدا و در سوی دیگر اهریمن قرار داشت. امور خیر را به اهورامزدا نسبت می دادند و امور شر را به اه...

بشر، از دیرباز در جست­وجوی سرچشمه حیات خویش و مبدأ آفرینش جهان بوده و با تعمق در عالم هستی، سعی در گشودن راز دهر داشته است. پس از ظهور زرتشت در ایران و پیدایش آیین مزدایی، هم­واره «اهورامزدا» و «اهریمن» به عنوان دو مبدأ برای کاینات و آفریننده خیر و شر تلقی می­شدند. لیکن شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می­دهد پیش از اعتقاد به ثنویّت در میان ایرانیان، اندیشه یکتاپرستی (بر مبنای اصالت زمان) نیز ذه...

خوشبینی و بدبینی نظری پیآمد تعیین نسبت وجودی و اخلاقی خیر و شرِ جهان بر حسب دیدگاهی خاص و ارائه ادلهای پسینی یا پیشینی در توجیه آن است. هرچند شوپنهاور بنا به دیدگاه پیشینیاش بر وجود شر و نفی هر گونه تلقی وجودی خیر اصرار ورزیده و از اینرو یک بدبین است، اما خوبی و خیر را ابژهای خاص با تلاش معین اراده، و بدی و شر را به عدم چنین مناسبتی « مناسبت » در سپهر پدیداری به تعریف میکند. رویکرد شوپنهاور به م...

رویکرد اشاعره نسبت به مسأله شرور، نیست­انگارانه و رویکرد متکلمان معتزلی شیعی پیش از خواجه نصیر، هستی­انگارانه بوده است؛ اما پس از وی، دیدگاه آنان متفاوت بوده است. از میان فیلسوفان، فارابی نخستین کسی است که به این مسأله پرداخته، میان شرور طبیعی و ارادی تفاوت گذاشته است. پس از او ابن سینا با نگاه نیستی­انگارانه بصورت مفصل با تشقیق شقوق و بیان احکام هر کدام بصورت جداگانه به این مسأله پرداخته است. ...

ابن سینا و آگوستین هر دو فیلسوف الهی بودند و از سر ارادت و محبت به خداوند، مسألة شر را مورد تبیین قرار داده اند. آگوستین در ابتدا نگاهی مادی به الوهیت داشته و پرسش های بسیاری که در باب خداوند، خلقت و ... برایش مطرح شده بود وی را به سوی مانویت و فلسفة ثنویت سوق داده، پس از آشنایی با نوافلاطونیان و مسیحیت دیدگاهش نسبت به خداوند و جهان هستی تغییر نمود و سعی کرد مسألة شر را به گونه ای حل کند که به ...

یکی از مهم‌ترین مسائل کلام و فلسفۀ دین، مسئلۀ شر (درد و رنج) و ارتباط آن با خدا و صفات اوست. به این‌صورت که چرا از سویی، خداوند قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه علی‌الاطلاق است و از سوی دیگر، در جهان شر (درد و رنج ) وجود دارد. در این نوشته ، به یک رویکرد (پاسخ) مهم و مشهور، اما از دو نظرگاه طبیعی و وجودی (که از جانب فلاسفه و متکلمان مطرح شده) پرداخته شده است. طبیعی از این نظر که شرور لازمۀ خیرات ...