صدرالمتألهین مطابق با مبانی خود در بحث وحدت و کثرت، و طرح وحدت تشکیکی وجود، به ارائۀ تفسیری عمیق از حدیث شریف «لاجبر و لاتفویض بل امر بین امرین» می‌پردازد. در این نظر که تقریر آن با عنایت به معنای «مرتبه» در حکمت صدرایی شکل می‌گیرد فعل انسان در انتسابی حقیقی هم به خود او و هم به خدا منسوب است. شاهکار صدرا در این بحث این است که او اختیار عین جبر و جبر عین اختیار را برای انسان به تصویر می‌کشد. در...

هدف این نوشتار بررسی برهان اصلی دنیل دنت در توضیح و توجیه سازگاری پدیده‌های نفسانی و به طور مشخص، ارادة آزاد انسان با دیدگاه طبیعت‌گرایی هستی‌شناسانه (فیزیکالیسم) است. مقاله با صورت‌بندی این برهان شروع می‌شود. سپس طبیعت‌گرایی و نظریة تحول به عنوان پیش‌زمینة اندیشه دنت شرح داده می‌شوند. دنت، با تفسیری خاص از جبر علی بر مبنای طراحی موجودات (در قالب نظریة تحول) در تلاش است مقدمات برهان خود را توضی...

مطالعه خواص همواری تکواره های مرتب جزئی روی مجموعه های مرتب جزئی برای اولین بار توسط فخرالدین در سال 1980 مورد تحقیق قرار گرفت. این کار اخیرا توسط نویسنده هایی مختلفی ادامه پیدا کرده است. سیستم های مرتب جزئی خارج قسمتی ریس در مقاله خواص همواری سیستم های مرتب جزئی از بولمن فلمینگ، گوترموس وکییلپ تحقیق شده است و مشخصه سیستم های مرتب جزئی خارج قسمتی ریس بر اساس بعضی از خواص همواری داده شده است. در...

فرض کنیم h فضای هیلبرت و {fi} یک قاب در h باشد. آن گاه هرfعضوh را می توان به صورت یک ترکیب خطی از عناصر قاب نوشت که معکوس عملگر قاب هم در این ترکیب است.پس برای دست یافتن به چنین نمایشی بایستی عملگر معکوس را محاسبه کنیم. اما معمولاً h با بعد نامتناهی است و در نتیجه پیدا کردن عملگر معکوس کاری دشوار و حتی غیرممکن است. در این پایان نامه روشی برای تقریب عملگر معکوس قاب با استفاده از زیرمجموعه ه...

در این پایان نامه با جمع آوری منابع و مقالات مورد نیاز قضیه آشفتگی کلی کاسازا-کریستنسن را در مورد قاب های فضای هیلبرت به قاب های مدولی در *c-مدول های هیلبرت توسعه می دهیم. در فضاهای هیلبرت هر پایه ی ریس تحت همان شرایط آشتگی قاب ها یک پایه ی ریس می ماند. این نتیجه در *c-مدول های هیلبرت همواره درست نیست. در اینجا یک شرط لازم و کافی ارایه می شود که د ر *c-مدول های هیلبرت تحت آشتگی ( شرط آشفتگی کاس...

در مقاله ای فوکز، هینزر و البردینگ برای ایده آل های یک حلقه جابجایی، یک تجزیه به صورت اشتراکی از مولفه های ایزوله اولیه را بدست آورده اند. سپس فوکز و ریس این ایده ها را به شبکه های ضربی توسیع دادند. هدف از این پایان نامه توجه به این نکته است که در حالت شبکه ای برای ایده آل های یک حلقه جابجایی، تجزیه ارائه شده توسط فوکز و ریس، تجزیه بدست آمده در مقاله فوکز، هینز و البردینگ را نتیجه نمی دهد ...

فرض کنیمh یک فضای هیلبرت تفکیک پذیر بوده و f_i یک قاب باشد دنباله ریس دوگان f_i رانسبت پایه های متعامد یکه h_j,e_iراکه به شکل زیر تعریف می کنیم w_j=sumh_i یک ابزار نیرومند را در تجزیه وتحلیل روابط بین دوگان قاب ها فراهم می کند. به علاوه شرایطی که باعث می شوددنباله ی w_j یک ریس دوگان قاب f_iباشدرا مشخص کرده نشان می دهیم که این دنباله را می توان بر حسب دنبالهn_i وابسته بهآن مشخص کرد. در...

این مقاله دیدگاه ابن­سینا و فخر رازی را در مسئله قضا و قدر و جبر و اختیار می­کاود. دیدگاه این دو، علی­رغم اختلافات اساسی در این مسئله، در برخی بخش­ها به هم نزدیک می­شود. ابن­سینا قضا و قدر را از مراتب علم فعلی الهی تلقی می­کند. تعاریف متعدد و دیدگاه­های او برخلاف تعاریف رازی منسجم، و حاصل دو رویکرد است که باید از هم تفکیک شود؛ گاه با رویکردی فلسفی و طرح علم الهی قضا و قدر را تبیین می­کن...

جبر و اختیار همواره یکی از مهم‌ترین مسایل انسان‌شناسی در بین اندیشمندان مسلمان بوده است. این مساله در مکتب عرفانی ابن‌عربی نیز مورد توجه بوده است. ابن‌عربی در قرن هفتم هجری قمری در تصویر رابطه علم پیشینی الهی و اختیار آدمی و نفی جبر با طرح نظریه سرّ قدر و یا همان تابعیت علم نسبت به معلوم رویکردی متفاوت از اندیشه متکلمین را درپیش گرفته است. پژوهش پیش‌رو که با رویکردی توصیفی و براساس مطالعات کتابخ...

یکی از موضوعاتی که همواره ذهن حافظ پژوهان را به خود مشغول کرده است، دیدگاه خواجه در موضوع جبر و اختیار است. جماعت قابل اعتنایی مدعی‏اند که خواجه در اعتقادات بسان قاطبه‏ی اهالی فارس در آن روزگار، و از مذهب جبر پیروی می‏کند. برخی او را اشعری میانه، عده ای او را اختیاراندیش و جماعت کم‏شماری نیز صاحب نگاه امر بین الأمرینی می‏شناسند. در این پژوهش، همت آن است که با روش توصیفی و تحلیلی و استخراج مبانی...