نقد روان شناختی، یکی از انواع رویکردهای نقد ادبی معاصر است که در قرن بیستم پس از آن که زیگموند فروید، علم روان کاوی را بنا نهاد و به تبیین ساختار روان و شخصیت انسان پرداخت، در حوزه ی ادبیات مطرح شد. این گرایش نقدی علمی است که در دو بُعد، از یک سو به انسان و خصوصیّات شخصی و روانی او، و از سوی دیگر، به انسان و ارتباط وی با افراد دیگر جامعه می پردازد. بُعد اوّل در حوزه ی روان کاوی شخصیت و بُعد دوّم در ح...

مفهوم مهاجرت به عنوان پدیده ای سیاسی ، اجتماعی در پدیدار های فرهنگی مهاجرانی نمود می یابد که بنا بر دلایلی اجباراً یا به اختیار ترک وطن گفته اند. بازتاب شرایط حاشیه ای و گسیختگی جغرافیایی و تداخل فرهنگی در جامعه میزبان در رمان های ادبیات مهاجرت به عنوان گونه ای ادبی با صدایی حاشیه ای و معترض به وضعیت موجود کشور و متن واقعیت های مسلط بازنمون انتقادی اوضاع سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی کشور خواهد بود. ...

ادبیات در جلوه های سه گانه اش یعنی شعر، نمایش و ادبیات داستانی، در هر دوره، به شیوه های خاص به «انسان» و «حضور او در جهان» نگریسته است، اما عمیق ترین، فراگیرترین و انتقادی ترین نگاه به انسان را به گونه ای از ادبیات داستانی به نام «رمان» واگذار کرده است. درواقع، این ویژگیها، در پاسخ به یک نیاز تاریخی، زمینه های شکل گیری رمان را فراهم کرد و به آن امکان داد تا مناسب ترین عرصة ادبی برای درک موجودیت...

نقد ادبی فمینیستی، یکی از انواع روی کردهای نقدی است. منتقدان این نحله ی فکری معتقدند بر ادبیات، هنجارهای مردانه حاکم است و تجربیات، خواست ها، علایق و عواطف زنان در زیر نقاب این هنجارها رنگ باخته و بی اهمیت جلوه داده شده اند، لذا قصد دارند تا با بررسی و تحلیل دوباره ی آن با نگرشی دیگرگونه این سنت های ادبی مردسالارانه را آشکار سازند تا از این طریق بیان دارند که چگونه متون ادبی از تمایزات جنسی در ...

جامعه شناسی ادبیات، به بیان و توضیح حوادث اجتماعی مندرج در کتب ادبی می پردازد. از این زاویه، ادبیات دیگر نه موضوعی صرفاً تفننی، بلکه بخش بسیار مهمی از شعور اجتماع است و می تواند با صداقتی که اغلب در کتاب های تاریخی دیده نمی شود، جامع? هر دوره را آینه وار به تصویربکشد. از راه بررسی تحلیلی کتب ادبی، می توان به کنه کارکرد و تغییرات یک نظام اجتماعی پی برد. از این رو، رسالت ادبیات در بیان بی سانسور ح...

این مقاله در پی آن است که نشان دهد برای کشف گفتمان مسلط  و ایدئولوژی حاکم دریک اثر ادبی، چگونه می توان از رهگذر سبک شناسی انتقادی به این مهم دست یافت .در این مقاله، نخست بر روی مفهوم سبک تأمل کرده  و سپس نقبی بر سبک شناسی انتقادی زده ایم و از رهگذر آن ، لایه های رمان «ماه کامل می شود» اثر فریبا وفی  را مورد بررسی قرار داده ایم .این پژوهش به روش لایه ای انجام شده است . ابتدا لایه ی بیرونی و بافت...

از آثار جامعه مصرفی این است که با ارزش دادن به اشیاء، نقش انسان را محو می کند. بنابراین، اشیاء اهمیتی بیش از انسان می یابند، به گونه ایی که انسان هویت خود را در اشیاء جستجو می کند. این پدیده و تغییراتی که در اجتماع در پی داشته است، منجر به ظهور آثاری در عرصه هنر و خصوصاً در ادبیات شده است. نمونه ی آن را در چیزها اثر ژرژ پرک می بینیم. در این رمان، روابط میان انسان و اشیاء چنان متحول شده که گویی ...

در این پژوهش، نگارنده با مطالعه ی هشت رمان «احتمالا گم شده ام»، «پرنده ی من»، «پری فراموشی»، «رویای تبت»، «چراغ ها را من خاموش می کنم»، «سنج و صنوبر»، «شب عروسی من» و «نگران نباش» که همه ی آثار، منتخب بهترین رمان سال های دهه هشتاد می باشند و نیز بررسی شش فرآیند ازدواج، فرآیند اجتماعی شدن، فرآیند روابط اعضای خانواده، فرآیند نقش ها و کارکردها، فرآیند نقش پذیری جنسیتی و فرآیند طلاق، بر پایه ی مطال...

در طول تاریخ، پیوسته هنر و جامعه بر یکدیگر تأثیر متقابل داشته اند. آثار ادبی به ویژه رمان، ریشه در اجتماع زمان خود دارند و بیانگر مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی جامعه ی خود هستند. جنبه ی واقع گرایانه ی رمان سبب شده تا این نوع ادبی، هم چون آیینه ای مسائل زمان خود را منعکس کند. هدف جامعه شناسی ادبیات، بیان پیوندهای جامعه و ادبیات و نیز آشکارسازی چگونگیِ بازتاب واقعیّت های اجتماعی در آثار ا...

روایت شناسی دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد. رمان طفل الممحاه اثر ابراهیم نصرالله رمان نویس معاصر فلسطینی است که نویسنده در آن با استفاده از شیوه ی نوین روایتگری به روایت پیامدهای حمله ی اسرائیل به فلسطین و اشغال آن و عواقب این فاجعه ی انسانی یعنی آوارگی و جوان...