دین مبین اسلام چهارده قرن پیش به اهمیت و اثرات مادی و معنوی شیر مادر بر کودک اذعان نموده است. امروزه طی تحقیقاتی که دانشمندان علوم مختلف (روانشناسان، جرم شناسان، جامعه شناسان و...) انجام داده اند به این نکته پی برده اند که شیر مادر نقش مهمی در شکل گیری و تکوین شخصیت انسان دارد. سوء تغذیه در دوران بارداری موجب مرگ سلول های مغزی می شود و بین سوء تغذیه در دوران کودکی و بزهکاری درآینده رابطه وجود د...

یکی از رویکردهای مهم نقد و بررسی آثار ادبی، نقد کهن‏الگویی یا اسطوره‏شناختی است که آن خود یکی از متفرعات نقد روان‏شناسی‏ ژرفانگر به‏شمار می‏آید. ‌این نوع رویکرد که بر پایة اندیشة روان‏پزشک سوئیسی، کارل گوستاو یونگ تکوین یافته، به بررسی و تحلیل عناصر ساختاری اسطوره که در روان ناخودآگاه جمعی حضور دارند، می‏پردازد. در نظر یونگ ‌این عناصر نوعی تجربة همگانی است که به گونه‏ای در همة نسل‏ها تکرار می‏ش...

هدف پژوهش حاضر، تحلیل زمینه ­های اجتماعی داستان بانوگشسپ در حماسه­های شفاهی است. داستان زندگی و دلاوری بانوگشسپ، دختر رستم، از قدیم‌ترین روایات حماسی ایران است که علاوه بر بانوگشسپ‌ نامه، در ادبیات عامیانه و حماسه‌های شفاهی ایرانی نیز راه جسته است. این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی به تطبیق حماسه­های شفاهی و کلاسیک داستان بر مبنای چگونگی تکوین شخصیت زن- قهرمان در آنها بپردازد. نتایج ...

طبقات‌الصوفیه انصاری و تذکرةالاولیا عطار و نفحات‌الانس جامی، از آثار مهم و مدون تاریخ تصوف هستند که در شرح­حال و رفتار مشایخ این آثار، هدف، محتوا و طرز بیان مشترکی دارند. علاوه­براین، در هرسه آن­ها تحت تأثیر افکار و عقاید و اوضاع روزگار مؤلفانشان، به بخش‌هایی خاص از احوال و رفتار و اوصاف مشایخ توجه شده که از منظرهای مختلف قابل‌بررسی است. ذوالنون مصری یکی از برجسته‌ترین مشایخ صوفیه است که در این...

ارزیابی تطبیقی یکی از روش‌های مهم در پژوهش‌های تاریخی است که در پرتو آن ابعاد گوناگونی از پدیدهای تاریخی آشکار می‌گردد و امکان شناخت بهتر فراهم می‎آید. بر همین اساس، مقالۀ حاضر می‌کوشد پاره‌ای از همسانی‌های نظری و عملی دو شخصیت روحانی عهد مشروطه یعنی شیخ ابراهیم زنجانی و یحیی دولت‎آبادی را با روش تطبیقی مورد بررسی قرار دهد. بنابراین، شناخت این همسانی‎ها مسئلۀ اصلی این مقاله است. دقت در متن اند...

اسطوره ها همیشه به یک حال نمی مانند، بلکه با گذر زمان برخی از آنها با شکل جدیدتر به صورت داستان های حماسی نمودار می شوند. در این تغییر و تبدیل، دگرگونی هایی در داستان اسطوره ای صورت می پذیرد. دلایل گوناگونی برای تبدیل اسطوره به حماسه وجود دارد و داستان ها در طی تحوّل خود به جابه جایی، شکستگی، قلب، حذف و ... دچار می گردند. در ورود اسطوره به حماسه، قهرمان ها هم از این تغییر به کنار نمی مانند. در ا...

کی از آفات جوامع بشری به خصوص کشورهای در حال توسعه و عقب مانده به کارگیری افراد نالایق که از تخصص و مهارت کافی در زمینه های مورد نظر برخودار نیستند، می باشد. بدون شک اگر افراد بر اساس توانمندی تخصص و مهارت به کار گرفته شوند، قطعا ضمن این که موجبات رشد و ترقی آن جامعه را به وجود خواهند آورد، در سیر تکاملی شخصیت و هویت خویش نیز تأثیر بسزایی بر جای خواهند گذاشت. پرداختن به امور مختلف بر حسب حوزه ت...

اگر در مقایسه اوستا با روایات دوره ساسانی و ادبیات پهلوی با منظومه های حماسی ایران در قرن پنجم وششم بر آییم میان بعضی از قطعات آن فرق فاحش خواهیم دید این تفاوت در اصل داستان نیست زیرا از این حیث به تفاوتهای جزئی بر می خوریم این اختلاف بیشتر در اختصار و تفصیل است مثلاً نام کیومرث در اوستا گیه مرتن و در پهلوی گیومرد و در فارسی کیومرث می باشد و همچنین در اوستا کیومرث به عنوان اولین انسان و اوج تکوی...

شناخت شیوه‌های طراحی شخصیت در هنر نگارگری و مطالعه سیر تکوین و تحول آن می‌تواند برای طراحان امروز الهام‌بخش باشد و دریچه‌های جدیدی به‌ روی آن‌ها بگشاید. در این راستا، تصویرسازی‌های نسخه عجایب‌المخلوقات به ‌لحاظ اینکه با محوریت موجودات تخیلی-تلفیقی صورت گرفته‌، مورد مناسبی برای مطالعه طراحی شخصیت فراواقع در سنت تصویری آسیای‌میانه است. انتخاب دو نسخه شاخص از دو دوره ممتاز مکتب نگارگری ایلخانی در ...

پیوند عناصر ملّی و دینی، روندی است که در شکل گیری حماسه های ایرانی، به ویژه در سطح مرتبط با ادبیات شفاهی، نقش داشته، به تدریج، با واسطه حماسه های شفاهی، در آثار حماسی مکتوب نیز راه یافته است. یکی از شاخص ترین چهره های دینی، که به دلیل شباهتش به برخی چهره های اساطیری ایران، ظرفیت این پیوند را داشته، سلیمان نبی (ع) بوده است. این جستار به بررسی انگیزه های پیوند میان عناصر ملّی و دینی در روند تکوین ح...