جدیدترین مکتبی که در حوزة زبان شناسی معرفی شده، مکتب شناختی است و با وجود اینکه کتاب های پربار و مقالات درخور توجهی در این حوزه نوشته شده، به علت تازگی، هنوز جای کار بسیار دارد. در زمینة حافظ و دیوان نفیس او هم مطالب با ارزشی علی الخصوص در حوزة ادبیات و صنایع ادبی به رشتة تحریر درآمده، اما هنوز نکات بررسی نشدة اشعار او بسیار است که از آن جمله بررسی از منظر شناختی را می توان نام برد. در این مقال...

مقدمه و هدف: اختلال وسواسی- جبری از نظر مفهوم سازی و درمان یکی از پیچیده ترین و چالش برانگیزترین اختلال-های اضطرابی و یکی از مشکلات جدّی سلامت روان است. عوامل مختلفی از قبیل عوامل شناختی، زیستی، روان شناختی، فشار روانی، ویژگی های شخصیتی، هر کدام به نحوی اختلال وسواسی- جبری را تحت تأثیر قرار می دهند که از میان آن ها دو مفهوم بنیادی طرح واره های ناسازگار اولیه و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، به عن...

چکیده قصه­های کودکان عموماً در صورت و روایت، ساده و قابل دریافت و در زیرساخت،  غنی و سرشار از نکات شناختی- عاطفی و توانمایگیِ تأویلی اند. این قصه­ها گرچه در مقام ارتباط (فرم، روایت و زبان) به راحتی با مخاطب خود رابطه برقرار می کنند؛ در مقام کارکرد های پنهان و پیچیده، واجد شبکه ی عظیم و گسترده­ای از مفاهیم، الگوها، طرح واره­های شناختی هستند بیان غیر مستقیم قصه ها،  ناخودآگاه کودک را  مخاطب قرار می...

استعاره از حیث نوآوری و گیرایی خیال و بازتابی که در جان شنوندگان پدید می آورد، قلمرو فراخی برای شگفتی زایی و میدانی برای مسابقه بزرگان سخن است، اهمیت استعاره در شعر، چنان است که عده ای از نظریه پردازان ادبی، زبان را فقط« خیال و استعاره» می دانند. از مکاتب بسیار جدیدی که به مسأله ی استعاره پرداخته است، مکتب زبان شناسان شناختی است. در این دیدگاه استعاره یک فرآیند ذهنی- زبانی است. آنان استعاره را ...

هدف تحقیق حاضر بررسی اثربخشی طرح واره درمانی بر روی زنان مبتلا به افسردگی اساسی عودکننده بوده است. پژوهش حاضر مطالعه تک موردی با حجم نمونه 6 زن بود که بر اساس طرح چند خط پایه غیرهمزمان در سال تحصیلی 91-90 انجام شد. آزمودنی ها با روش نمونه گیری هدفمند از چهار مرکز درمانی در شهر تبریز انتخاب شدند. انتخاب آزمودنیها بر اساس ملاکهای ورود و خروج و تشخیص درمانگر با استفاده از مصاحبه بالینی ساختاریافته...

زمینه و هدف: اغلب مداخله ­ها و روشهای زوج ­درمانی در صدد ارتقاء خودآگاهی و بینش زوجین هستند.  بینش شناختی به عنوان توانایی ارزیابی و تصحیح باورهای تحریف­ شده و تفسیرهای نادرست تعریف شده است. هدف پژوهش بررسی اثربخشی مداخله­های آموزش گروهی طرح­واره­م حور و سبک زندگی محور در افزایش سطح بینش شناختی زوجین دارای نارضایتی زناشویی است  روش: به این منظور از بین جامعه زوجین دارای نارضایتی زناشویی مراجعه...

سابقه و هدف: ساختارهای شناختی بنیان تفکر و رفتار انسان را سازمان می­ دهند. با برانگیخته شدن ژرف­ترین ساختارهای شناختی طرح­واره­ها، افراد معمولا سطوح بالایی از هیجانات را تجربه می کنند. امروزه به روشنی مشخص شده است که تنظیم هیجانی نقش مهمی در سازگاری با وقایع استرس ­ آور زندگی بازی می کند. از این­رو، پژوهش حاضر به­منظور مقایسه طرح­واره­های ناسازگار اولیه و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در بیماران...

مقدمه: یک مناقشه حل نشده بر سر اینکه آیا اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی باید در یک طیف مشابه در نظر گرفته شوند یا نه وجود دارد. هدف مطالعه حاضر فهم بیشتر در مورد تشابهات و تفاوت های بین دو اختلال به وسیله بررسی مزاج های عاطفی و طرح واره-های ناسازگار اولیه در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، اختلال دوقطبی و افراد بهنجار است. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- مقایسه ای است که 90 نفر، شامل 30 ...

هدف این پژوهش بررسی طرح واره های تصوری در کتاب های درسیِ فارسیِ دورۀ ابتدایی در چارچوب زبان شناسیِ شناختی است. طرح واره های تصوری یکی از مباحث اساسی رشته هایی چون فلسفه، روان شناسی و زبان شناسی است. به زعم زبان شناسان شناختی، اهمیت طرح واره های تصوری به عنوان بخشی از سازوکارهای زبان و تفکر این است که آنها به عنوان مفاهیم جسمیت یافتۀ ابتدایی و اولیه می توانند، به شکلی نظام مند، ساختار مفاهیم پیچیده...