تاکنون موضوع «امت» و «امت اسلامی» بیشتر با رویکرد علوم اجتماعی مورد توجه بوده و کمتر از منظر فرهنگی و تمدنی به آن پرداخته شده است. این نوشتار خواهد کوشید با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به مؤلفه های امت از منظر قرآن به تبیین مفهوم و نقش امت در فرایند ساخت تمدن اسلامی پرداخته تا وانماید که این نظریه چه قابلیت ها و ظرفیت هایی در باروری فرهنگی و نیز تمدن سازی دارد. بدیهی است که «مدینه النبی...

با وجود اینکه بعضی از موجودات زنده از لحاظ خصوصیات تمدنی و بعضی دیگر از لحاظ عناصر فرهنگی، ساختار پیچیده تری از انسان ها دارند، اما انسان با توجه به خصوصیات راست مغزی ـ چپ مغزی، به تکامل ترکیبی این دو خصوصیت (با شدت و ضعف در جوامع مختلف) و توسعه و رشد متوازن آنها گرایش نشان داده و می دهد. ازآنجاکه بشر از ابتدای خلقت از توانایی ژنتیکی برتر خود در هر محیط و هر جامعه استفاده بیشتری برده، در صورت ر...

در دوره ساسانیان و در زمان پادشاهی یزدگرد سوم، ایران توسط اعراب مسلمان شبه جزیره عربستان فتح شد. فتح ایران و ورود اعراب به این کشور موجب تقابل دو فرهنگ و تأثیرات هر کدام بر دیگری شد، پژوهش حاضر به این تأثیرات فرهنگی متقابل پرداخته است. اعراب در سه حوزه فرهنگی دین، زبان و علم بر ایرانیان تأثیر گذاشتند. بیشتر ایرانیان پس از مواجه شدن با دین اسلام، آئین زرتشتی را کنار گذاشته و به اسلام گرویدند. در...

وجود انحرافات فرهنگی و بدعت های دینی در عصر امویان لزوم بازنگری در فرهنگ اسلامی، بویژه فرهنگ مذهب تشیع را فزونی بخشیده بود. مناسب ترین شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مختص عصر امامینصادقین است که فرصتی مناسب را برای انجام فعالیت های فرهنگی فراهم آورد. امام صادق(ع) از بسترها و زمینه های موجود عصر خویش بهره جست و توانست با انجام فعالیت های فرهنگی گسترده، نظام فرهنگی جامعه شیعه را طراحی و مدیریت نما...

فرهنگ وتمدن هر نسلی نشئت گرفته از آداب وسنن نیاکان وپیشینیان آن می باشد.پایه واساس اجتماعی ،فرهنگی واعتقادی هر ملتی ،ریشه در اعتقادات ومسائل فرهنگی واجتماعی اجداد آن سرزمین دارد . وپرداختن به سنن ورسوم گذشتگان می تواند،ریشه های فرهنگی واجتماعی اقوام وملت های مختلف این سرزمین پهناور اسلامی همراه خلق وخود وروحیات آنان را برای نسل حاضر ،بازگو کند. دراین راستا، تحقیق حاضر درصدد است تاپژوهشی را در ...

لباس یکی از نمونه¬های عینی و مجسم فرهنگ هر جامعه است. پوشاک در جوامع سنتی دارای قواعدی معنادار است به نحوی که تخطی از این قواعد نوعی هنجارشکنی و خروج از چارچوب¬های ارزشی جامعه تلقی می¬شود. به این دلیل تحول پوشاک در این جوامع به کندی صورت می¬پذیرد. اما امروزه با صنعتی شدن شیوه¬های تولید، تغییرات فرم پوشاک تحت تبعیت مد قرار گرفته و تصمیم¬گیری برای لباس در مراکز مد انجام می¬پذیرد. مد با تکیه بر ذو...

مطالعه شهرهای کویری از جمله کاشان نشان می دهد علی رغم اینکه این شهر ها در مناطق گرم و خشک قرار دارند، شکل گیری و رشد آنها همراه با ایجاد هماهنگی و تعادل بین محیط مصنوع و عناصر طبیعی از جمله آب بوده است. علی رغم شرایط سخت دسترسی به آب در این مناطق، معماران همواره سعی می کردند این عنصر حیات بخش را در عرصه های معماری از جمله مسکن، باغ، مسجد و ... وارد کنند و از آن در جهت غنای هرچه بیشتر معماری خود...

بررسی های اندیشه اسلامی با رویکرد تمدنی را باید عالی ترین سطح طرح اسلام با گرایش عقلانی، عمل گرا، کارامد و عینیت ساز به شمار آورد. به باور مالک بن نبی بحران های اصلی جهان اسلام و بلکه بشریت از جنس تمدنی است و راه برون رفت از این بحران ها و عقب ماندگی ها در عرصه نظر و عمل جز بازسازی نگره ها و عینیت های تمدنی در جهان اسلام نیست. تحلیل نگره های ابن نبی این حقیقت را روشن می سازد که الگوی تمدنی نه ت...

: بینش مذهبی انسان ابتدایی نمی توانست جز در «اصل مادینه هستی» قدرت های برتر آسمانی و زمینی را تجسم عینی بخشیده و بدان اقتدا کند. هر یک از جوامع کهن بر گرد نماد یا نمادهایی از اصل مادینه ی هستی که منشاء و مبنای بزرگ مادر اولیه است حلقه می زدند و آن را می پرستیدند. اندیشه ی مذهبی انسان باستانی در تحولات بعدی سرانجام به مرحله ای انجامید که در آن مرحله پرستش خدایان متعدد با صورت ها و اندام های انسا...