محراب های گچبری ایران از نظر هنری و سابقه ی تاریخی دارای جایگاه ویژه ای هستند. مدیریت و ساماندهی این محراب ها که بیشتر مربوط به قرون ششم تا هشتم هجری قمری می باشند، توسط هنرمندانی رقم خورده که اوج هنر خود را در تزیین مکانی به کار گرفته اند که محل خضوع و خشوع انسان در برابر خالق بزرگ است. سبک های متنوع چه در شیوه اجرا و چه در ابداع کتیبه ها و نقوش که بعضاً سابقه ی نقوش ساسانی در آنها عینیت دارد، ...

شهر باستانی قم، که احیای آن را بعد از آن که به دست اسکندر ویران شد به قباد ساسانی نسبت می‏دهند، به سال 23 قمری، به دست اعراب فتح شد. با مهاجرت گسترده‏ی شیعیان به قم در پایان سده‏ی سوم این شهر، به شهری شیعی مذهب بدل شد و این تحول مذهبی موجب شکوفایی آن شد. در مقاله‏ی حاضر ضمن اشاره‏ای گذرا به موقعیت جغرافیایی و جغرافیای تاریخی قم در عهد باستان و قرون اولیه‏ی هجری، به چگونگی فتح این شهر توسط اعراب...

شهر باستانی قم، که احیای آن را بعد از آن که به دست اسکندر ویران شد به قباد ساسانی نسبت می‏دهند، به سال 23 قمری، به دست اعراب فتح شد. با مهاجرت گسترده‏ی شیعیان به قم در پایان سده‏ی سوم این شهر، به شهری شیعی مذهب بدل شد و این تحول مذهبی موجب شکوفایی آن شد. در مقاله‏ی حاضر ضمن اشاره‏ای گذرا به موقعیت جغرافیایی و جغرافیای تاریخی قم در عهد باستان و قرون اولیه‏ی هجری، به چگونگی فتح این شهر توسط اعراب...

چاله‌های هلالی آبگیر، در بالادست دق محمدآباد چاهک، به منظور جلوگیری از ورود رواناب به داخل دق و در نتیجه جلوگیری از گسترش کویر احداث شده‌اند. در داخل چاله‌ها بذر تاغ و آتریپلکس نیز کشت شده است. این پژوهش با هدف بررسی اثر اندازه چاله‌ها بر استقرار گیاهان و تعیین بهترین محل استقرار نهال‌های کاشته شده و گیاهان بومی منطقه در هلالی آبگیر انجام شد. در امتداد ترانسکت‌های خطی، 30 چاله هلالی در داخل آبر...

هلالی جغتایی، شاعر غزل‌سرای اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری بوده که اشعار وی به میزان قابل توجهی حاوی تصاویر بیانی است که با استفاده از عناصر صور خیال خلق شده‌اند. هنر هلالی در ساخت تشبیهات و استعارات نو و بدیع است. پژوهش حاضر به منظور بررسی گونه‌های مختلف صورخیال «تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، تشخیص» در شعر هلالی صورت گرفته است و قصد دارد تا از منظر علم بیان به بررسی اشعار وی پرداخته و به ای...

بدر چاچی از شاعران قرن هشتم هجری قمری و از مقلدان توانای خاقانی است که تا کنون شعر او در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقالی پس از معرفی اجمالی بدرچاچی و بیان موقعیت او درنزدادیبان پارسی گوی هندمضامین شعر و شیوهء شاعری وی مورد بحث قرار خواهدگرفت و در پایان نیز برخی از ویژگیهای کمکاربرد شعر او ارائه خواهدشد.

تاکنون کتابها و مقالات متعدّدی دربارة تشریح زیبایی‌های شعر حافظ نوشته شده است. در این مقاله ضمن اشاره به چند ایهام و اشارة نویافته در شعر خواجة شیراز، سابقة کاربرد برخی از ایهام‌ها در شعر بدر چاچی، شاعر صنعت‌گرای قرن هشتم (زنده به سال 745 هجری قمری) ارائه شده است.

در این مقاله،طنز در ادب عرب قرن چهارم هجری که به تعبیر بسیاری از مورخان،دوره شکوفایی تمدن اسلامی به شمار می آید،مورد بررسی قرار گرفته است .نگارنده سعی نموده تابا نگاهی به طنز در دوران جاهلیت،به شکل گیری و تحول طنز در دوره عباسی (قرن چهارم هجری)بپردازد.در این باره،اوضاع سیاسی-اجتماعی عباسیان از جمله وجود طبقات گوناگون اجتماعی،پدیداری طبقه ظریفان ، تجمل حاکم بر دربار خلفا ، قدرت گیری درباریان و ب...

میرسیدعلی همدانی در سال 773ق/1372م، یعنی دو سال بعد از به تخت نشستن امیرتیمور در فرارود، به ختلان آمده و ساکن شده بود. گذشت زمان و محبوبیت بیش از حد سیدعلی‌ بخل و حسد شیوخ محلی را برانگیخت و موجبات خروج سیدعلی همدانی از ختلان و سفر او به کشمیر را فراهم کرد. بعد از وفات سیدعلی همدانی در سال 786ق/1384م خرقۀ ولایت و جانشینی وی به دامادش، خواجه‌اسحاق، رسید. در بین مریدان خواجه دو نفر، یعنی شیخ‌محمد...

تاریخ اختراع ساعتهای مکانیکی دقیق به حدود سیصد سال پیش باز می گردد و لذأ وقت مورد استناد در اندازه گیری طول متوسط و یا طول حقیقی سال شمسی، به یادگار مانده از قدما, بر اساس وقت أندازه گیری شده توسط ساعتهای خورشیدی است که طول شبانه روز خورشیدی حقیقی، خود در طول سال دارای تغییرات اندکی است. امروز دقت در اندازه گیری زمان به مرزهای اعجاب آوری رسیده است و لذا تغییرات طول حرکت دورانی زمین در شبانه ر...