تفسیر مجمع البیان که در دوره گذار از روش تفسیر نقلی به تحلیلی، سامان یافته، نقطه پیوند اسلوب قدیم و جدید و در شمار اندک تفسیرهایی است که دارای اسلوب، سیاق عالمانه و مکانت علمی همه زمانی می باشد. پژوهنده، در آغاز، تفسیر نامبرده را بلند آوازه ترین تفسیر از میان تفسیرهای سه گانه شیخ طبرسی می شمارد که اگر چه از تفسیرهای معاصر و پیش از خود چون »الکشاف« و به ویژه »التبیان« شیخ طوسی الهام گرفته اما بر...

آسیب شناسی روایات تفسیری از زوایای گوناگون است. نویسنده پس از ذکر اهمیّت آسیب شناسی و پاکسازی تفاسیر روایی موجود، به روش پالایش روایت تفسیری در حوزه سندشناسی و بازکاوی محتوایی اشاره می کند و دو مرحله آسیب شناسی روایات تفسیری و روش شناسی تفسیر در تفاسیر معصومان )ع( را دارای اهمّیت می داند. سپس به بحث آسیبهای تفاسیر روایی می پردازد و نکاتی از این جمله را برشمرده است: 1. در آمیختگی تفسیر، تأویل - ظا...

آیة مبارکة نور از جمله آیاتی است که اندیشمندان مختلف، از جمله ابن سینا و ملاصدرا، دست به تفسیر و تأویل آن زده اند. ابن سینا در تفسیر خود، با نگاه فلسفی صرف، تمثیل های موجود در آیة نور را به مراتب عقل نظری تأویل می برد. در مقابل، ملاصدرا با بهره گیری از مبنای اصالت وجود و تشکیک وجود سعی در تبیین نظامی برای نزول فیض و رحمت الهی دارد و تمثیل های آیة نور را با این نظام تطبیق می دهد. آنچه در تفسیر م...

آیه مبارکه نور از جمله آیاتی است که اندیشمندان مختلف، از جمله ابن سینا و ملاصدرا، دست به تفسیر و تأویل آن زده اند. ابن سینا در تفسیر خود، با نگاه فلسفی صرف، تمثیل های موجود در آیه نور را به مراتب عقل نظری تأویل می برد. در مقابل، ملاصدرا با بهره گیری از مبنای اصالت وجود و تشکیک وجود سعی در تبیین نظامی برای نزول فیض و رحمت الهی دارد و تمثیل های آیه نور را با این نظام تطبیق می دهد. آنچه در تفسیر م...

زمینه: در سال‌های اخیر، متخصصان در زمینه اختلال وسواسی- اجباری به دنبال ارزیابی و مقایسه اعتبار و کارایی مداخلات روان‌شناختی و درمان دارویی هستند. در این خصوص         فرا تحلیل با یکپارچه کردن نتایج حاصل از انجام تحقیقات مختلف، میزان اندازه اثر روش درمان را مشخص می‌نماید. هدف: پژوهش حاضر نیز بر آن است تا با استفاده‌ی الگوی پژوهشی فرا تحلیل، میزان اثرگذاری مداخلات روان‌شناختی و دارو درمانی را ب...

جامعیّت قرآن از مسایل مهمّ تفسیر قرآن کریم است و دیدگاه علاّمه طباطبائی به عنوان مفسّر صاحب نظر در این زمینه بسیار مهمّ است و می تواند راهگشا در حلّ بعضی از مسایل باشد. به نظر علاّمه جامعیّت قرآن به معنای کامل بودن آن است. علاّمه طباطبائی جامعیّت قرآن را در همة اقسام و صُوَر آن، مبتنی بر مجموع ظاهر و باطن قرآن می داند؛ در ظاهر قرآن تنها تفاصیل اخلاق فاضله را می توان جست، امّا معارف، شرایع و احکام در حدّ کلّیّا...

میرداماد، فیلسوف، متکلِّم، محدِّث و فقیه آغاز قرن یازدهم است. هرچند آثار اندکى از او در حوزۀ تفسیر متن باقى مانده، بررسى این مستندات در راه شناخت شیوه‌هاى تفسیری‌تأویلى رایج در میان اندیشمندان مسلمان مفید است. میرداماد از سویى در مقام محدّث و فقیه، در چهارچوب برآمده از لفظ و با دغدغۀ آشکارکردن مراد صاحب متن، دست به تفسیر مى‌زند و از سویى دیگر، باورها و اصول اندیشۀ فلسفى‌اش در تفسیر او از متن تأثیر ت...

هدف از این پژوهش، شناسایی اعتبار گروههای کار فرا زمانی برای تدوین آثار علمی دیرپا و بلندمدت است. معمولاً، نگارش و بازپردازی دایرة‎المعارفهای بزرگ و توسعه دانش از طریق کتابهای درسی، از عهده یک نسل انسانی فراتر است؛ از این‌رو، برای تدوین این نظام‎نامه‎های علمی دیرپا، استفاده از گروههای کار فرا زمانی ضرورت می‎یابد. این پژوهش با در نظر گرفتن سابقه نگارش پنج دایرة‎المعارف بزرگ دنیا، بر ضرورت تأمل ویژ...

ماتریدیه از فرق کلامی جهان اسلام است که تا دوران معاصر در میان پیروان مکتب فقهی حنفی پیروان بسیار دارد. پایه گذار این فرقۀ کلامی، ابومنصور محمد بن محمد ماتریدی (د ح 333ق)، صاحب آثار متعددی از جمله تفسیر تأویلات اهل السنه است. وی در این تفسیر با کاربرد معتدل ادلۀ عقلی و نقلی مبانی مکتب کلامی خود را در تقابل با مکتب اشاعره و نیز معتزلیان تثبیت می کند. نگرشهای کلامی او به مباحثی همچون لزوم عقلی شن...

تحولات قرن بیستم در حوزۀ هرمنوتیک و نظریه تفسیری به نتایجی منتهی شده است که علم کلام به عنوان دانشی متن محور و دارای پیوند عریق با تفسیر متون مقدس را در حوزه هایی به چالش می کشد. مقاله حاضر با بررسی تأثیر تحولات هرمنوتیک معاصر در هر دو ساحت «نظریه تفسیری به مثابه نظریۀ قرائت» و «نظریه تفسیری به مثابه هرمنوتیک فلسفی و فرا تفسیر» بر حوزۀ کلام سنتی و با تأکید بر اینکه هر رویکرد کلامی لاجرم بر نظری...