ناصرخسرو، یکی از سخن سرایان مشهور و شاعران حکیم قرن پنجم ادبیّات فارسی است. وی در اشعار خویش از دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است که البته به تأثیر پذیری او از فرهنگ ایرانی کمتر توجه شده است. این نوشتار، نیز بر آن است تا با تکیه بر منابع اصلی و دست اوّل عربی و ایرانی به بررسی تأثیر پذیری ناصرخسرو از فرهنگ و حکمت ایران باستان بپردازد. اهداف و محورهای اصلی این نوشتار عبارتند از: الف. پیشگف...

در این مقاله که به موضوع «اخلاق زناشویی در شاهنامه ی فردوسی و متون پیش از آن» پرداخته شده، کوشش گردیده است با آوردن شواهدی از اوستا، متون میانه و نیز شاهنامه و نقل قول برخی صاحب نظران در این باره، میزان تأکید این متون بر مقولات اخلاقی نظیر سازگاری، راست منشی، مهرورزی، نیک رفتاری، وفاداری، تعهّد، رعایت احترم متقابل، پاکدامنی، پرهیزگاری، بی ریایی  و ... در زندگی زناشویی، مورد بررسی و ارزیابی قرار ...

این پژوهش با عنوان قربانی در ایران باستان در سه بخش تنظیم شده است، بخش نخست بحث نظری وموضوعات کلی را دربر می گیرد از قبیل تعاریف و کارکردهای قربانی، نظریه هایی در باب منشا قربانی و ریخت شناسی قربانی که نگاهی کلی به قربانی است بدون توجه به نوع دین و ملیت و با عنوان ((کلیات)) مشخص شده است. بخشهای دوم و سوم، انحصارا به قربانی در ایران باستان مربوط می شود. بخش دوم با عنوان (0قربانی در اساطیر ایران ...

باستان شناسی دوره اسلامی ابزاری است برای شناخت و درک بهتر جهان اسلام که از چهارده قرن پیش در سه قاره - از اسپانیا تا اندونزی - همچنان زنده است. تعریف فوق دو ویژگی بسیار مهم با خود حمل میکند: اول اینکه، باستان شناسبی اسلامی، سرزمین های گوناگون با ساختارهای اقلیمی، فرهنگی و تاریخی کاملا  متفاوتی را در بر می گیرد. دوم آنکه باستان شناسی اسلامی آثار فرهنگی جهانی همچنان زنده و پویا را مورد بررسی قرار...

این مقاله تفسیر تحلیلی تصویر ماهی/ دوماهی در هنر ایران است. تصویری که از کهن ترین دوران تاریخی تا دوران متأخر در سراسر جهان تکرار می شود. این نقش از سویی بازنمود صورت فلکی حوت است و در نجوم کهن کاملاً شناخته شده است و از سوی دیگر با نقشی در فرش ایران موسوم به ”ماهی درهم“ کاملاً مشابه است. برای این اصطلاح متأخر توصیف های متعددی از سوی پژوهشگران ایرانی ارائه شده است، ولی هیچ کدام آن را با صورت فلکی...

در پژوهش­های تاریخ ایران باستان که کمبود اطلاعات اعم از نوشته­های مورخان کلاسیک، پوست­نوشته­ها و سنگ نوشته­ها، و به مفهومی دیگر، داده­های مادّی(باستان­شناختی) و مکتوب،  مورخ را در تحلیل صحیح و دقیق آن دوره دچار مشکل می­کند، ترجمۀ یک اثر کلاسیک مربوط به دوره­ای خاص چنان اهمیت می­یابد که تنها با انتشار یک اثر در این حوزه، اطلاعات و داده­های تاریخی به گونه­ای دیگر تفسیر و تعبیر خواهند شد. از این رو...

سکه شناسی از دانش های مکمل مطالعات تاریخی به شمار می رود که کاربرد آن حداقل از حدود صد سال گذشته مورد تأیید پژوهشگران باستان شناس، تاریخ دانان، مورخان تاریخ هنر و دانش های مرتبط دیگر بوده است.سکه ها به دلیل مقاومت فلز به کار رفته در آن ها، در برابر تغییرات دما و رطوبت، با تغییرات کم و در بسیاری موارد با کیفیت عالی باقی می مانند.اطلاعات موجود در سکه ها، از جمله نقوش، خطوط، عبارات، شعارها، نمادها...

این پژوهش که به علل چگونگی و زمینه های برخورد ایران و یونان در زمان هخامنشی و بویژه در زمان داریوش بزرگ و خشایارشا می پردازد، پژوهنده سعی کرد که با بهره گیری از نوشته های نویسندگان قدیم و پژوهشهای جدید به علل و چگونگی این برخوردها و پیامدهای آن با نگاه بازتر و گسترده تری بپردازد. و با ارزیابی و مقایسه دیدگاههای پژوهشگران و تاریخ نگاران، پاسخ روشن و مناسب تری را در باره این رویاروییها و پیامدهای...

اگر چه مردمان مغرب زمین از روزگار باستان با نام زردشت و برخی از تعالیم او آشنا بوده‌اند اما مطالعات دانشگاهی دربارۀ تاریخ و فرهنگ زردشتی به آغاز سدۀ هجدهم میلادی باز می‌گردد. از آن زمان به بعد، به ویژه در سدۀ نوزدهم و با تحول عظیمی که در علم زبان‌شناسی پدید آمد، متون کهن زردشتی مورد مطالعه و بررسی علمی قرار گرفتند. اما قدمت دین زردشتی و قلت منابع کهن سبب شد معماهای زیادی در ارتباط با تاریخ اولی...