در این مقاله سعی بر آن است تا به مسئلة سلوک عرفانی در تفکر فلسفی ملاصدرا و علامه طباطبایی بپردازیم. مهم ترین هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد که نوآوری های علامه طباطبایی در این مسئله، بر اساس مبانی نظری فلسفة او، چه بوده است. ملاصدرا اسفار اربعة خود را بر اساس آموزه های عرفانی ابن عربی، به خصوص سفرهای چهارگانة انسان برای سلوک در حقایق الهی تنظیم می کند و تلاش دارد تفسیری فلسفی از سلوک عرفانی...

زبان عرفانی مولانا، زبانی ویژه و متمایز است که بخش عمدة این تمایز ناشی از نشانه های زبانی وی است. دال هایی که با شیوه دلالت خاص خود، آنها را به مدلول مورد نظر ارتباط می دهد، بیانگر اندیشه و تجربة عرفانی او است.  یکی از مهمترین و پرکاربردترین نشانه ها در زبان مولانا واژة آفتاب است که آن را به عنوان دالی برای مدلول های متفاوت و نیز برای ویژگی های مختلف یک مدلول به کار برده است. اگرچه آفتاب از نشا...

فرقه ی کرامیه یکی از فرقه های مهم و تاثیرگذار در سده ی سوم ق در خراسان بوده است. این طریقه که از جهت باورهای بنیادیش بسیار به حنفیه نزدیک است، تاثیر بسزایی در آموزش و گسترش اسلام در ایران و کشورهای دیگر از جمله هند و شام و بیت المقدس داشته است. پژوهش های متعددی در قالب مقاله در خصوص ماهیت، خاستگاه و نوع تعامل این فرقه انجام گرفته است. اما به بُعد صوفیانه کرامیه به رغم اهمیت آن، توجه چندانی نشده ...

اخلاق عارفانه ،اخلاقی است که عرفاء و متصوفه مروج آن بوده اند و محور آن، مبارزه و مجاهده با نفس است هدف این مکتب اخلاقی ، تربیت انسان کامل است. انسان کامل که عصاره خلقت و جامع جمیع نشآت وجود و غایت آفرینش ما سوا است. علامه جعفری از جمله کسانی است که در طرح مباحث اخلاقی دارای رویکرد عرفانی می باشد ولی دراین جا سعی شده است که به چهره اخلاق عرفانی ایشان توجه شود که توجه به اخلاق یکی ازمولفه هایی می...

میرسیدعلی همدانی از زمرۀ مردم اهل تصوف عصر چهاردهم میلادی است. آثار این ادب متصوف زیاده از هفتاد بوده و تقریباً همۀ بخش های علوم زمان را دربر می گیرد. در تعلیمات میرسیدعلی، عشق جایگاه خاص دارد. این عشق برای او سرشار از اندیشه های عاشقانه و اهداف عارفانه است و دنیای معنوی اش حقیقت عرفانی است. در این مقاله، ضمن تبیین موضوع عشق عرفانی در نگاه میرسیدعلی، مصادیق آن در آثارش مورد بررسی قرار گرفته است....

چکیده: ادبیات عرفانی حوزه ای وسیع و گسترده از رمزپردازی را پیش چشم خواننده ی رمزجو می گشاید. خاصیت رمز، دوسوگراییِ آن است. رمزهای عرفانی از دو ساحتِ متقابلِ آسمانی و زمینی برخوردار هستند. واژه ی زن در ادب فارسی از کلمه هایی است که دست مایه ی رمزپردازی و سمبولیسم قرار گرفته است. مقاله ی حاضر تلاش می کند تا وجوه مختلف این سمبولیسم را مطالعه کند. میدانِ این مطالعه، شعر و نثرِ عرفانی است. از مجموعه ی شع...

اسطوره قاف از بن­مایه­های پرکاربرد در تاریخ ادبیات فارسی و به ویژه سروده­های عرفانی است؛ بنابراین بررسی سیر تحول کارکردهای معنایی آن موجب خواهد شد تا خوانندگان آثار عرفانی به درک و دریافت روشنی از این اسطوره در حوزه عرفان دست یابند. برای گردآوری داده­های تحقیق حاضر، دو دسته از منابع، مبنای کار قرار داده شده­است: منابع غیر عرفانی و متون عرفانی. در بخش منابع غیر عرفانی، کتاب­های تاریخی-اسطوره­ای،...

آفرینش در لغت به معنای پدید آوردن، خلق کردن، تکوین و ایجاد کردن میباشد (دهخدا، 1377 )، در این پژوهش مقصود ما از به کار بردن این واژه، خلقت برای نخستینبار است. انسانهایی که در قرون اولیهی تاریخ میزیستند، در تبیین این لغت به منظور پی بردن به چگونگی و چرایی شکلگیری نسل بشر با ابهامات بسیاری روبهرو میشدند؛ و چون در حل این شبهات عاجز میماندند،هر قوم و ملتی به فراخور آیینها و عقاید رایج خود توجیهاتی...

ابن فارض وجامی دو شاعر عارف وعاشقی هستند که با گذر ازسبک ها ومضمون های شاعران مادی گرا ، به عشق ،باده واصطلاحات رایج آندو ، روح ومعنای تازه ورمزگونه ای بخشیده اند ودرآفرینش این مضمون ها ،ضمن بیشترین تأثیر پذیری از قرآن کریم ،برآن بوده اندتامفهوم های صوفیانه را با مضمون های آن پیوند دهند؛ این تاثیر پذیری، گاه درمعناوبه شکل تلویحی وگاه به شکل اقتباس صورت گرفته است. عشق از نگاه آن دو سرآغازی الهی ...

اهل ملامت(ملامتیه)از خراسان و به خصوص از نیشابور بودند.اندیشه ملامتی،شامل فتوت و ترک ریا و قبول ملامت،عکس العملی بود در برابر اهل رسم و ظاهر و نیمه های قرن سوم هجری که مبلغان و مروجانی مانند حمدون قصار(متوفی به 271ه ق )ابو حفص حداد(متوفی به 264یا265ه ق .یا 266یا 267 ه ق )و ابوعثمان حیری پیدا کرد.سلمی توجه ویژه ای به ملامتیه دارد و رساله ای جامع درباره آنها به نام «رساله ملامتیه»نوشته است.اختصاص...