جدل از گونه های بیانی قیاس در علم منطق است که به شیوه پرسش و پاسخ بین دو تن به کار می رود. در این جستار ابتدا با توجه به تعریف جدل و نوع مباحثات دیالکتیکی کشف المحجوب، تعبیر «جدل گونه» که حدودی معنایی و مصداقی مابین مناظره و جدل دارد، برگزیده شد. سپس کل جدل گونه ها تحت دو عنوان کلی تحلیل «معناشناسیک» و «ریخت شناسیک» مورد نقد و ارزیابی قرار گرفت. در بخش نخست، از رهگذر محتواشناختی جدل ها، مهم تری...

جامی بزرگترین شاعر و ادیب قرن نهم، نه تنها در شعر بلکه در علوم دین و فلسفه نیز مهارتی به سزا داشته و از این حیث در میان شعرا حایز اهمیت است. او از باب قدرتی که در درک و شرح اصطلاحات عرفان و تصوف به نظم و نثر داشت، عرفان ایرانی را که در عهد وی رو به ابتذال می رفت در پایه و اساس عالمانه نگاه داشت. جوهر افکار فلسفی – عرفانی عبدالرحمان را نظریه وحدت وجودی تشکیل می دهد که در اواخر دهه نهم هجری بزرگ ...

موضوع پایان نامه، بررسی اصول تعلیم و تربیت صوفیانه براساس پنج اثرعرفان تعلیمی است؛ دراین پژوهش با مراجعه واستناد مکرربه پنج اثرمعتبر واساسی صوفیانه[خلاصۀ شرح تعرّف،اللُمع ـ فی التّصوّف،کشف المحجُوب،التّصفیه فی احوال المتصوّفه(صوفی نامه) ومصباح الهدایه ومفتاح الکفایه] به سه سؤال زیرپاسخ داده شده است : 1- مبانی، اصول و روش های تعلیم و تربیت صوفیانه چیست. 2- اهداف ومراحل تعلیم وتربیت صوفیانه چیست. 3- ...

یکی از حکایت‌های کتاب «حدیقه» روایت جوانمردی مردی از صوفیه است. این حکایت بیانگر یکی از اصول اساسی اندیشه فتون و آیین فتیان است. نویسنده در مقاله حاضر، درصدد کشف مأخذ اصلی این حکایت برآمد و در طی این جست و جو بر وی روشن شد که جز کتاب «حلیه‌الاولیاء» ابونعیم اصفهانی که به‌عنوان یکی از مأخذ کتاب ذکر شده، روایت فوق در میان احادیث مروی از دو امام بزرگوار شیعه امام سجاد (ع) و امام محمدباقر (ع) موجود...

«سرّ» از مصطلحات رایج صوفیه است که آن را جایگاه مشاهده و یکی از برترین لطایف وجودی انسان دانسته اند؛ علاوه بر توصیف­های مختلف از سرّ و تبیین ویژگی های آن در ضمن عبارات مختلف، در متون منثور عرفانی گاه سرّ را در معنا با «دل»، «قلب» و «روح» یکی دانسته و در تعاریف مختلف، آن را با همین کلمه در معنایِ «راز» یکسان شمرده اند، در صورتی که سرّ مرتبه­ای ورای روح و جان است. مقاله حاضر  بر اساس متن کشف­المحجوب ح...

بی‌شک یکی از ارکان دین ولایت است، تا آنجا که اعتقاد به ولایت باطن دین و سرّ قبول عبادات تلقی شده است و منقول است که: «لا تقبل الاعمال الا بالولایه». در عرفان اسلامی ولایت باطن و رکن جمیع کمالات انسانی و سرآغاز رسیدن به مراتب عالی کمال است. هجویری، عارف بزرگ، در اهمیت ولایت گفته ‌است: «بدان که قاعده و اساس طریقت و معرفت حقّ جمله بر ولایت و اثبات آن است.» (کشف المحجوب،1382، ص 265). بر اساس نصوص شری...

منطقه خراسان، از دیرباز تاکنون از جمله مهم ترین مراکز شکل گیری و اشاعه ی معارف عرفانی بوده است و بسیاری از بزرگان تصوف در این سرزمین زاده و پرورده شده اند و کتاب ها و منابع اصیل صوفیه، چون رساله قشیریه، کشف المحجوب، طبقات الصوفیه، اللمع و ... در این منطقه به نگارش درآمد...

امروزه همه ی ما در کنار دیگر نقش های اجتماعی، به عنوان شهروند یک اجتماع شناخته می شویم؛ دامنه ی این ‏نقش آن قدر گسترده شده است که سایر نقش های اجتماعی نیز از آن تأثیر پذیرفته اند. این که آیا با وجود پیچیده ‏شدن و تغییر ارتباط های اجتماعی، هنوز هم رویکردهای پیشین در تعلیم و تربیت شهروندی مانند رویکرد ‏قانون مدارانه یِ صرف در برخی از جوامع ماشینی و توده وار، می توانند پاسخ گو باشند، به ضرورت پرداخ...

ارتباط کلامی ، یعنی ارسال پیام با بهره گیری از نمادها و اصوات زبانی، از جانب گوینده برای مخاطب و شرط اساسی آن از منظر دانش ارتباطات ، ایجاد شباهت معنی میان طرفین ارتباطی است . حال آنکه در متون عرفانی، با ارتباطاتی مواجه هستیم که در بسایری از موارد ، نه تنها با شرط فوق بلکه با دیگر اصول دانش ارتباطات نیز، مغایرت دارند و اهداف روشها و زبان خاص خود را دارا می باشند. لذا در این پژوهش سعی شده است ...

منطقه خراسان، از دیرباز تاکنون از جمله مهم ترین مراکز شکل گیری و اشاعه ی معارف عرفانی بوده است و بسیاری از بزرگان تصوف در این سرزمین زاده و پرورده شده اند و کتاب ها و منابع اصیل صوفیه، چون رساله قشیریه، کشف المحجوب، طبقات الصوفیه، اللمع و ... در این منطقه به نگارش درآمد...