در سال‌های اخیر مسلمانان دچار جنگ داخلی شده‌اند که ناشی از ظهور گروه تروریستی موسوم به دولت اسلام شام و عراق یا داعش است. این گروه نوسلفیسم محسوب می‌شود و افراطی‌تر از سلفی گرایان است. بیشترین تضاد داعش، با تشیع و تجلی آن در تفکرات امام خمینی(ره) در قالب جمهوری اسلامی است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چه تفاوت‌هایی بین اصول نوسلفیسم (متمرکز بر داعش) و اصول فکری تشیع (متمرکز بر ام...

تحلیل آیات ولایت اهل بیت(ع) از نگاه مستبصرین سیل عظیم گروندگان به تشیع، محققین را واداشت تا به بررسی مهم ترین دلایل ایشان بپردازند که در اصطلاح به آنان مستبصر می گویند. مستبصر کسی است که از سایر ادیان و فرق به مذهب شیعه روی آورده و با عنایت خداوند و اهل بیت(ع)، چشمش به سوی حقیقت بینا شده باشد.آنها در کتب خویش که پس از استبصار تألیف کرده اند به آیات و روایاتی که زمینه ساز گرایش آنها به تشیع شده...

تشکیل دولت صفوی در ایران و رسمی‌شدن مذهب تشیع در این کشور تأثیرات مهمی در کالبد شهرها، از جمله شیراز، داشت. پژوهش پیش‌ رو با توجه به همین مسئله و با تکیه بر نظریه سرمایه‌ها (فرهنگی، اقتصادی، نمادین و اجتماعی) در مکتب بوردیو در صدد پاسخ به این پرسش است که رسمی‌شدن مذهب تشیع در شیراز چه تأثیری بر کالبد شهری آن گذاشت. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی، و شیوه گردآوری اطلاعات کتاب‌خانه‌ای است. یافته‌های پژ...

منابع تاریخی بصره را شهری سنی و طرفدار عثمان معرفی کرده اند, در حالی که بصره قدیم فی الجمله شیعه عثمان بوده نه بالجمله. استعمال واژه شیعه علی(ع) در مقابل شیعه عثمان در محاورات مردم بصره و... گویای این مدعا است که شیعیان از آغاز در حیات سیاسی ـ مذهبی شهر تإثیر گذار بوده اند; از این رو باید پیشینه تشیع بصره را همگام با تولد شهر دانست, هر چند این گروه از جمله اقلیت های مذهبی شهر به شمار میآمدند. د...

وقف در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده و در اصطلاح شرعی، تحبیس اصل و تسلیم منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام، پیش از اسلام و حتی در سایر ادیان وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن بیان شده است. وقف و موقوفات در تاریخ اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی به ویژه گسترش فرهنگ شیعی و توسعه علمی ـ تمدنی شیعیان نقش به سزایی داشته است. از قرن چهارم هجری و به ویژه با...

مقالۀ حاضر به بررسی نقش مدارس در گسترش تشیع در ایران عصر صفوی پرداخته است و هدف آن نشان دادن تأثیر مدرسه بر روند گسترش تشیع دوازده‏امامی در ایران است. احداث مدارس در عصر صفوی از رشد صعودی و از حمایت حکومت صفوی برخوردار بود. در وقف‏نامه‏های مدارس به‏ویژه مدارسی که از موقوفات و امکانات مالی بیشتری برخوردار بودند، به برگزاری شعائر مذهبی شیعه توجه می‏شد. مدارس در این دوره تا حد ممکن به مذهب رسمی کش...

مناطق مختلف هند از جمله دهلی و دکن، محل ظهور دیوانسالاران ایرانی بزرگی بود که صدها سال به حکومت های مسلمان در تمشیت امور سیاسی و نظامی یاری رساندند. مهاجرت این دیوانسالاران به هند بنابر علل گوناگون و تحت شرایط خاصی صورت پذیرفت. انتخاب این برهه زمانی و اهمیت آن، به سبب حضور دیوانسالاران بزرگ ایرانی و تأثیرات بالای آنان در حکومت سنی مذهب بهمنی بوده است و با توجه به شبهه برخی از محققان و به خصوص م...

حاکمیت بربرهای مرابطی بر مغرب و اندلس (441 ـ 541 ه'), چالش های گسترده ای را در زمینه ((اندیشه)) موجب شد. مرابطین امکان ایجاد یک وضعیت جدید به نفع تشیع را در مغرب و آندلس, برای همیشه منتفی ساختند; جریان رشد همزمان فلسفه و کلام را متوقف نمودند و حوزه اندیشه را در فقه مالکی ـ که در آن دوران حاکم مطلق العنان مذهب واندیشه در غرب بود ـ محدود کردند. مقاله حاضر, به بررسی تحول اندیشه های فلسفی ـ کل...

تحول ساختاری تشیع امامی در طی دو قرن و نیم حضور ائمه و تبدیل جمعیتی پراکنده و غیرمتشکل به سازمانی تشکل‌یافته و سازماندهی‌شده، موضوع مهمی است و عوامل ایجاد این تحول، درخور بررسی‌ است. مدیریت و رهبری ائمه، یقیناً اساسی‌ترین عامل تحقق این امر بوده است. در تبیین شاخصه‌ها و مؤلفه‌های این رهبری، نوع قرائت ائمه از دین و دین‌ورزی و نیز محتوای جامعه‌نگر آموزه‌‌های ائمه، نقشی اساسی در شکل‌دهی اندیشه‌ی اجت...

اشیاء که در زندگی عادی مردم، مبتنی بر نوعی عقلانیت ابزاری هستند، گاه در زندگی روزمره، از جایگاه و کارکرد معمول خود فراتر رفته، کاربرد و جایگاه فرهنگی و مرتبط با جهان ماوراء پیدا می­کنند. قفل­ها از جملة اشیایی هستند که در فرهنگ ایرانی، با تأثیر از فرهنگ و اعتقادات اسلامی و به ویژه مذهب تشیع کارکرد اعتقادی یافته­اند. در این تحقیق که با هدف شناخت تأثیر ایدئولوژی و مذهب بر فرهنگ مادی دورة قاجار و ب...