مجموعۀ حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، در بافت تاریخی شهر باستانی ری، گنجینۀ ارزشمندی از آثار معماری و هنرهای وابسته به آن است که شالوده اش در نیمۀ دوم قرن سوم ق گذاشته شده و تا عصر حاضر توسعه و تکمیل یافته است. به روزگار قاجار، با انتخاب تهران به پایتختی، این زیارتگاه نیز مورد توجه ویژۀ پادشاهان و تقریباً عموم سفیران و جهانگردان واقع گشت. صرف نظر از ویژگی های معماری و سبک شناسانۀ بناهایی که در اط...

تزیینات داخلی گنبد یکی از بخش های مهم در آرایه های معماری ایرانی است. در مقاله پیش ِرو، ابتدا سیر تحول تزیینات معماری داخل گنبدها در ایران از اوایل دوره اسلامی تا آغاز قرن هشتم هـ.ق. بررسی شده، روش مرسوم در تزیین داخل گنبدها در نقاط مختلف کشور در تمامی موارد موجود که تحت بررسی قرار گرفته اند، حاکی از آن ست که از سه نوع مصالح استفاده شده است: آجر، کاشی و گچ در ترکیب های ساده و یا مختلط؛ اما شیوه ...

در هنر معماری دوره قاجاریه، گچ بری و در هنر معماری دوره پهلوی اول (9921-0231 ش.)، آجرکاری شاخص و حائز اهمیت است. خانه آراسته از بناهای دوره قاجاریه واقع در شهرستان بیرجند است که به دلیل نقوش متنوع و نمادین گچ بری، قابل تحلیل و بررسی است. مهم ترین تزیینات این بنا نقوش گیاهی با انواع گل و برگ های نخلی و اسلیمی و قاب اسلیمی، نقش خورشید، پیکار شیر و اژدها، قطاربندی گچی، فرم طاق نماها و سر ستون ها ا...

چکیده شهر اصفهان به عنوان یکی از غنی ترین شهرهای تاریخی - فرهنگی ایران که سرشار از بناهای تاریخی دوره اسلامی اعم از مسجد، حمام، مدرسه، کاروانسرا، خانه و ... می باشد، از منظر مطالعه معماری مسکونی کمتر مورد توجه قرار گرفته و هر از چند گاهی در جریان احداث بناها و نیاز های جدید شهری، از خانه های تاریخی قربانی گرفته شده است. لذا نگارنده با توجه به اهمیت این بخش از تاریخ معماری و ضرورت مستند نگاری...

نقوش و تزیینات در هنر ملل مختلف، گاه به صورت پیچیده، پرکار و ظریف و گاه ساده و کم کار، با کیفیت، کمیت و مصالح مختلف، در ترکیب بندی های متفاوت ارائه می شود که در قالب نقوش حیوانی، انسانی، گیاهی، هندسی، تجریدی و خطوط تزیینی قابل بررسی است. در دوران اسلامی نقوش تزیینی و ترکیب بندی آن ها جایگاه ویژه ای یافته و به جهت منع تصاویر انسان و حیوان، نقوش هندسی و گیاهی، رشد و تنوع چشمگیری داشته اند، که در ...

دوره صفویه، یکی از درخشان¬ترین دوره¬های هنری ایران به¬ویژه در زمینه معماری پس از اسلام است و بناهای اسلامی این دوران بواسطه اهمیت و قداست خود مورد توجه حکومت و هنرمندان این عصر بوده و ناب¬ترین عناصر تزیینی را برای ساخت و تزیین آن ها به کار گرفته اند. در این میان تزیینات کاشیکاری وابسته به بناهای این دوره با نقشه ریزی استادانه ی تناسبات و ترکیب خود، گنجینه¬هایی هستند که عقاید مذهبی و جلوه¬های فر...

چکیده نگرش معناگرایانه یکی از مهم ترین رویکردها را به هنر و معماری اسلامی ارائه می دهد و بیان می دارد که هنر و معماری اسلامی بر حقایقی که فراتر از محدوده زمان و مکان است دلالت می کند. هنر و معماری اسلامی از منظر این گروه دارای حقیقتی فراتاریخی است که در تاریخ متجلی و آشکار شده است. اندیشمندان این دیدگاه (بورکهارت، نصر و ..) هنر و معماری اسلامی را دارای هویتی عرفانی، اشراقی می دانستند و با نگرش ...

فروپاشی سیاسی هر حکومت به معنای محو کلیه آثار فرهنگی آن حکومت نیست به خصوص زمانی که حکومت مورد نظر، از بنیان های فرهنگی استواری برخوردار باشد. انقراض سیاسی ساسانیان یک تحول سیاسی -  مذهبی بود که بازتاب فرهنگی این دوره تا قرن ها پس از ساسانیان در تولیدات فرهنگی قلمرو آن  قابل مشاهده است. مطالعه معماری دوره اسلامی به ویژه قرون اولیه آن با اتکاء به این موضوع، دستاوردهای قابل توجهی در پی خواهد داشت...

فرهنگ و تمدن هخامنشی از جایگاه ویژه ای در میان دیگر فرهنگ ها و تمدن های مشرق زمین برخوردار است. این امتیاز به لحاظ عواملی چند حاصل شده است که از آن میان می توان، آمیختگی عناصر هنری بومی و بیگانه در قالبی نو، گستره ی فراخ امپراتوری ایران و حضور مقتدرانه ی حکومتی قانون مند را برشمرد. هنر هخامنشی، هنر درباری و متاثر از هنر ملل تابعه ی امپراتوری مانند بین النهرین، مصر، آسیای صغیر، عیلام و اورارتو...