تقویت باور قانونمندی تاریخ از طریق دستیابی به سنت‌های الهی و توجه به قطعیت و تغییرناپذیری آنها از مهم‌ترین اهداف قرآن کریم در دعوت آدمیان به سیر در تاریخ است. تعبیر «مداوله» به مفهوم گردش روزگار، یکی از همین قوانین الهی است که آیات ۱۴۰ و 141 سوره آل عمران به‌صراحت از آن سخن گفته است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد درک مفهوم و چگونگی تحقق این قانون، ضمن معنادار ساختن بسیاری از تحولات و رویدادهای اجتماعی...

این نوشتار سعی در بازنگری و تقویت جایگاه «ریاضت نفس» در نظام تربیتی و اخلاقی اسلام دارد؛ ریاضت، روح انسان را «قوت» و «خضوع» می بخشد و این دو خصلت، ضامن موفقیت در همه عرصه ها اعم از فردی و اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، دنیوی و اخروی هستند؛ ریاضت به دو قسم اختیاری و غیر اختیاری قابل تقسیم است که تمام تکالیف شرعی در قسم اختیاری جای گرفته و مقصود از ریاضت غیر اختیاری، ابتلائات و امتحانات الهی است؛ این ...

انسان موجوی است اجتماعی و همواره بدنبال جلب منافع خود است با توجه به محدودیت امکانات ، اختلاف امری طبیعی و ضروری است، برای رفع اختلافات و برقراری عدالت در جامعه نیاز به قوانین و مقررات و اعمال حاکمیت و حکومت می باشد و در اینجا این سوال پیش می آید که چه نوع حکومتی مطلوب است و می تواند از عهده این مهم برآید؟ انسان چون خود طرف اختلاف می باشد، لذا نمی تواند قانونگذار خوبی باشد و باید مرجعی فراتر از...

شناخت مفهوم عناصر تعالی و روابط میان این عناصر از منظر قرآن، مستلزم استقرای نشانه های تعالی از قرآن است. این تحقیق، با روش کیفی و راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد با رویکرد فرایندی انجام شد. پس از استخراج بیش از 1500 آیه، حدود 2500 نشانه ی تعالی به عنوان مضامین، مورد شناسایی قرار گرفت که از آن میان، 32 مفهوم اصلی به عنوان 32 عنصر الگوی تعالی برگزیده شد. از میان این عناصر، 6 مقوله ی اصلی شامل اسوه...

امید در قرآن و روایات، حالتی نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وادارد. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش­های شگرفی دارد. در قرآن و روایات نیز فرد با امید به نصرت الهی، به آرامش در زندگی و تربیت خود دست می­یابد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی از امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه­های امید و جایگاه آن در تربیت به تحلیل تربیتی ام...

چکیده: بیان موضوع: در اصطلاح علم کلام، لطف از جمله افعال الهی است. قاعده ی لطف مورد قبول اکثریت متکلمان عدلیه و طرفداران حُسن و قبُح و از متکلمان عقلی می باشد. طبق این قاعده، هر آنچه بنده را به اطاعت خداوند نزدیک سازد و او را از معصیت دور گرداند، انجام آن (لطف خداوند) بر خداوند حکیم و فیاض لازم و ضروری است. لذا موضوع تحقیق حاضر "قاعده لطف در کلام اسلامی و رابطه آن با تعلیم و تربیت " می باشد. ه...

در فرآیند تربیت دینی، قاعده ی الزام متربی به رعایت تکالیف دینی جایگاه بسیار مهمی دارد که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است. در این مقاله با استناد به آیات و روایات به بحث و بررسی در لزوم، شرایط، ماهیت، قلمرو و پیامدهای ناشی از عدم رعایت یکی از گونه های الزام (الزام والدین نسبت به فرزند خود در رعایت تکالیف الهی) پرداخته شده است. نتیجه ای که از مباحث مطرح شده در این مقاله به دست آمده آن است که برا...

اخلاق از موضوعات مهمی است که فلاسفه، متکلمین و به خصوص عرفا آثار گرانقدری از خود برای سعادت انسانها در این زمینه به یادگار گذاشته اند که در این میان آثار عطار از ارزش والایی برخوردار است . او قالب داستان را برای طرح مسایل اخلاقی انتخاب کرده، و با زبان ساده و سمبلیک ، فضایل و رذایل اخلاقی را که سعادت و شقاوت انسان در گرو عمل به آنهاست بیان کرده است . حکایت های کوتاه و آموزنده اخلاقی که چاشنی بخش...

شناخت و تحلیل اسماء حسنای خداوند در قرآن کریم از دیر باز مطمح نظر قرآن پژوهان بوده است. در این میان به رویکرد تربیتی اسماء حسنای الهی در پایان آیات کمتر پرداخته شده است. در این پژوهش که در آن از روش مطالعه کتابخانه ای استفاده شده، این رویکرد مورد توجه ویژه قرار گرفته است. نگارنده کوشیده است تا اسماء حسنای الهی در پایان آیات را از دو جنبه مورد بررسی قرار دهد؛ اول آنکه نشان دهد بین اسماء الهی د...

امید در قرآن و روایات، حالتی نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وادارد. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش­های شگرفی دارد. در قرآن و روایات نیز فرد با امید به نصرت الهی، به آرامش در زندگی و تربیت خود دست می­یابد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی از امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه­های امید و جایگاه آن در تربیت به تحلیل تربیتی ام...