یکی از کتاب‌های قرن هفتم هجری تاریخ جهانگشای عطاملک جوینی است که به نثر فنّی و فاضلانه‌ای نگاشته شده است. این کتاب که در دورة مغولان (تألیف: 658 ـ650) به نگارش در آمده است، از نظر ادبی و تاریخی ارزش فراوانی دارد. عطاملک که خود شاهد قتل و کُشتار مغولان در ایران بوده، بسی از این موارد را در کتاب خود بیان کرده است. چنین فردی طبیعتاً نسبت به مسایل پیرامون خود بی توجه نخواهد بود و ویرانی‌های روزگار را ...

چکیده براعت استهلال سابقه‌ای به دیرپایی ادب فارسی دارد و در زبان پهلوی نیز شواهدی از آن وجود دارد، بلاغیون برای این صنعت تعاریف گوناگونی ذکر کرده‌اند، و از میان آنها عناصر مشترک زیر را می توان مشخص کرد: قرار گرفتن در ابتدای نوشته یا اثر، تناسب بین محتوای براعت استهلال با موضوع اثر، بیان موضوع یا محتوای اثر و مجمل و مختصر بودن. جوینی در تاریخ جهانگشا سعی کرده است با استفاده از صنایع گوناگون، زبا...

جمله قالبی است که انسان برای برقراری ارتباط زبانی استفاده می کند. بررسی جمله و ساختار آن موضوع علم نحو است. هر دوره ی زبانی ویژگی های خاصی دارد که آن را از دیگر دوره ها ممتاز می سازد. قرن هفتم، چه از نظر نحولات اجتماعی و چه از نظر تنوع آثار ادبی جایگاهی ویژه در تاریخ ادبیات ما دارد. در این رساله سعی شده است با تکیه بر پنج اثر مهم منثور این عصر یعنی، تاریخ جهانگشا، گلستان سعدی، مرصادالعباد، المع...

علامه محمد قزوینی از بزرگ ترین دانشمندان و اُدبای قرن حاضر است که به مهارت و خدمات ارزشمند خود در زمینه ی تصحیحِ انتقادیِ نسخه های خطی، کتاب شناسی، تاریخ، رجال و فنون ادبی شهرت دارد و کم تر به مسئله ی عربی دانی او توجّه شده است. قزوینی با بهره گیری از محضور عربی دانان بزرگ شرق و غرب مانند: شمس العلما، ذکاءالملک، ادیب پیشاوری، براون، بوان، آمِدروز و ... و نیز؛ تمرین و ممارست دائمیِ کتاب های معتبرِ عب...

تاریخ جهانگشای جوینی، برجسته‌ترین اثر تاریخی عهد مغول است. بسیاری از مورّخان قرن هفتم و حتی تاریخ نویسان امروزی در سراسر جهان در نوشتن آثارشان به این کتاب نظر خاصی داشته‌اند. جوینی با کلام نافذ خویش، تصاویری دقیق و ناب از سه دوره تاریخی مغول، خوارزمشاهیان و اسماعیلیان ارائه داده است. جوینی برای شرح و بسط احوال اجتماعی و واقعیّات تاریخی گذشته بر مردم ایران علاوه بر بیان صریح و جامع حقایق تاریخی به...

تاریخ جهان­گشای جوینی یکی از امهات متون تاریخی ـ ادبی زبان فارسی است. جوینی در این اثر شرح وقایع و فجایع سه رویداد شگرف تاریخ ایران را در سده­های ششم و هفتم هجری، یعنی ایلغار مغول و فراز و فرود سلطنت خوارزمشاهیان و داستان  اسماعیلیان ایران، به رشتة تحریر درآورده است. در این مقاله از منظر زبان­شناسی نقش­گرا ـ که اثر را در ارتباط با گوینده، شنونده، زمینه و موضوع آن بررسی می­کند ـ کارکردهای زبانی ...

  کتب تاریخ و ادبیات هر دوره، آینه­ای است که شرایط اجتماعی آن دوره را منعکس می­کند و می­توان از طریق بررسی و مطالعۀ دقیق این آثار به شرایط و مقتضیات آن دوره آگاهی پیدا کرد. عادات و رسوم هر قوم و طایفه­ای، نمودار میزان تمدن و فرهنگ آن قوم است و از میان آن­ها می­توان سایه­روشنی از اوضاع یک ملت را شناخت و به آرا و عقاید آن­ها پی­برد. در این مقاله سعی شده است با بررسی اتفاقات و حوادثی که رد پای زنا...

پایان نامه حاضر درباره بررسی آداب و رسوم اجتماعی موجود در کتاب دارابنامه مولانا محمد بیغمی نویسنده قرن نهم هجری تدوین شده است. به گفته ذبیح الله صفا در جلد اول کتاب دارابنامه، درباره مولانا بیغمی اطلاعات زیادی در دست نیست اما از قرائن موجود در کتاب می توان فهمید که او از قصاصان قرن نهم بوده¬ است. وی داستان کهنه ای را که مسلما مربوط به پیش از اسلام و بازمانده از هیئت قدیم بود را از حفظ داشت و د...

هنر دبیری و نویسندگی میراث فرهنگ غنی و کهنی است که از ایران باستان سرچشمه گرفته است و با ورود اسلام به ایران و پیوند فرهنگ ایرانی- اسلامی غنای خاصی یافته است. آثار نویسندگان بزرگ ادب فارسی بر مبنای اصول و مبانی، شکل گرفته است که این اصول و مبانی را می توان نظریه دبیری فارسی دانست. نویسندگان و دبیران فرهیخته زبان فارسی برای تأثیرگذاری بیشتر بر خواننده ارائه سخن را بر اساس اصول و مبانی خاصی طرّاح...