سئوال اصلی این پژوهش این بود که تصویری که طبری از عصر مکی سیره نبوی ارایه داده بود با این تصویر در کتاب تاریخش چه شباهت ها و چه تفاوت هایی دارد و آیا می توان گزارش های تفسیر را مکملی تاثیر گذار برای حوادث تاریخی دانست؟یانه؟ برای اینکار ابتدا گزارش های تاریخی موجود در کتاب تفسیر گزینش شد و گزارش های مربوط به این حوادث از کتاب تاریخ طبری نیز استخراج گشت و برای استقصای بهتر از فهرست کتاب« موسوعه ...

در این کتابشناسی، بیش از هشتصد عنوان از تفاسیر قرن چهاردهم در بخش های جداگانه زیر عنوان تفسیرهای کامل قرآن، تفسیرهای ناتمام، تفسیر سوره های قرآن، تفسیر آیات و تفاسیر نامشخص معرفی شده اند. اطلاعات کتابشناختی هر اثر - عنوان کتاب، زبان، نام مؤلّف، تاریخ تولد و درگذشت، مذهب، وضعیت نشر، محل انتشار، ناشر، تاریخ نشر، و توضیح محتوای کتاب - ذکر شده و کتاب های قرن پانزدهم نیز در این مجموعه معرفی شده است.

تاریخ ظاهر و باطن آیات قرآن و دیدگاه های گوناگون در این زمینه مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. باور به بطون و ژرفای معنای چند لایه قرآن از حقایق برگرفته از خود قرآن و معارف اهل بیت(ع) است که در شمار مبادی فهم قرآن قرار دارد و در گذر تاریخ تفسیر، رویکردهای گوناگونی را برتافته است. نویسنده در آغاز از رویکردهای سه گانه، ظاهرگرایی از نوع سنّتی و مدرن، بطون گرایی و اخباری گری در تاریخ تفسیر قرآن یاد ...

در دوران معاصر، برخی از قرآن­پژوهان به شیوه تفسیر تاریخی روی آورده­اند. اختلاف نظر میان موافقان و مخالفان این شیوه و نو­ظهور بودن آن، ایجاب نمود تا این پژوهش با کمک منابع کتابخانه­ای و روش تحلیلی و توصیفی، به بررسی نقاط قوت و ضعف تفسیر تاریخی بپردازد. پیداست که هرچند برخی از مبانی و اصول اولیه تفسیر تاریخی مانند روایات ترتیب نزول، از اتقان لازم و کافی برخوردار نیست، امّا در مجموع می­توان از این ...

نبود روش‌های نو و پیش‌رفته در برداشت از قرآن کریم و منابع دینی یکی از کاستی‌های اساسی مطالعات دینی به ویژه نظریه‌پردازی به منظور حل مسایل روز است. شهید صدر در زمرة اندک عالمان برجسته‌ایست که از روشی نسبتاً نو سخن می‌گوید و با تبیینی منحصر به فرد از تفسیر موضوعی ویژگی فوق‌العاده‌ای به آن می‌دهد. این مقاله به خوانش انتقادی «استنطاق» در تفسیر موضوعی و «کاربست آن در نظریة سنت‌های تاریخ در قرآن» می‌پ...

تلاشهای علمی و فکری معتزله پیرامون علوم و معارف قرآن مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. معتزله از اوایل قرن دوّم به دست واصل بن عطاء شکل گرفت. معتزلیان، مسائل قرآنی را در ضمن اصل »عدل« یکی از اصول مذهب خود، قابل طرح می دانند. زیرا بر این باورند که قرآن فعلی است از افعال خدا و بحث درباره افعال خدا در اصل »عدل« مطرح است. توجّه بیش از حد معتزلیان به عقل باعث شد تا دست آنان از بسیاری روایات و احادیث کو...