اعتیاد به مواد مخدر یکی از دغدغه های جامعه ایرانی طی تاریخ آن محسوب می شود. پیدایش بعضی از انواع مواد مخدر و اشکالی از اعتیاد در ایران به قرون میانه تاریخ کشورمان بازمی گردد. پژوهش پیش رو به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال است که مصرف مواد مخدر در قرون میانه تاریخ ایران چه وضعیتی داشته است؟ یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که انواع مواد مخدر و در رأس آن تریاک و حشیش در آن دوران با کا...

این پژوهش می‌کوشد با شناخت دیدگاه دو تن از مورّخان عصر ایلخانی ‌در موضوع اندیشۀ مشیّت الهی، بازتاب آن را در محتوا و روش تاریخ‎نگاری آنان بازجوید. از این رو، برای تحقّق این هدف، پرسش‎های زیر مطرح است: از دیدگاه مورّخان یادشده، محرک تاریخ و راه‎برندۀآن چیست؟ این تفکّر تحت‎تأثیر چه عواملی شکل گرفته‌است؟ دیدگاه‎های یادشده چه اثری در روش تاریخ‎نگاری آنان داشته‎است؟ در پاسخ به این پرسش‎ها، فرضیۀ زیر ارا...

بیان مسأله از یک صد و پنجاه سال قبل که مدارس جدید و دانشگاه‏ها در ایران ایجاد شدند، دانش فقه و اصول، نقطه کانونی تحصیل در حوزه‏های علمیه شدند. هرچند فلسفه و تفسیر نیز آخرین رمق حیات را طی می‏کردند امّا متفکرانی همانند امام خمینی، علامه طباطبایی و... تکیه گاهی شدند تا آن شاخه‏ها، اندک رمقی یافته و با رسیدن جویبار خروشان انقلاب اسلامی و با «انفجار نور»، به شکوفایی و بهار علم و دانش امیدوار شوند. ا...

آسیب شناسی معارف دینی ازمباحث پایه و مهم درحوزه دین پژوهی است و هر امر مهمی به نسبت اهمیتش با آفات و آسیب هایی روبرو است.فرهنگ انتظارنیزازاین قائده مستثنی نیست. آسیب های که پیش از ظهور ودر دوران غیبت رخ می نماید، این آسیب ها برخاسته ازآفتهای معرفت دینی است، که باعث بروز برداشت های غلط و انحرافی از مقوله انتظار در حوزه سیاسی- اجتماعی شده است. بدین منظور این تحقیق باهدف بررسی این موارد و بیان پیا...

حمام، برخلاف تصوّر رایج، صرفاً، مکانی برای نظافت و تطهیر نبوده و با توجه به ظرفیت‎ها و ویژگی‎های خود، دارای کارکردهای اجتماعی و حتی سیاسی در تمام تاریخ ایران بوده ‎است. این کارکردها بیانگر این واقعیت است که حمام به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ‌ایران، ‎به‎ویژه در سده‌های میانۀ اسلامی‌، نقش و جایگاه مؤثری داشته ‎است. حال، نوشتار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از م...

اشراف و رجال قبیله‌ای تحت حمایت حکام و خلفای اموی و ساختار قبیله‌ای و زمینه‌های فرهنگی ـ جاهلی، در دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی، نقشی مؤثری ایفا کردند. در این پژوهش نسبت میان یکی از این شخصیت‌ها با تاریخ تحولات اسلامی در قرن نخست هجری بررسی می‌شود. احنف بن قیس یکی از مشاهیر بنی‌تمیم است که منابع اسلامی اطلاعات پراکنده و ضد و نقیضی درباره او ارائه می‌دهند. بررسی ابعاد شخصیت احنف و ارزیابی گزارش‌ه...

تاریخ اجتماعی یکی از گرایش های تاریخ است که حوزة وسیعی از جلوه های مختلف زندگی و فرهنگ انسان گذشته را بررسی می کند و به مطالعه ساختار، فرآیند و برآیند کنش آدمی می پردازد. این بخش از مطالعات تاریخی پس از توجه بیش از حد به تاریخ سیاسی که در برگیرنده تاریخ فرادستان و حکومت گران است، به تاریخ فرودستان و نقش اجتماعی آنها توجه نموده است. تاریخ اجتماعی تعریف و تحدید مشخصی ندارد و اختلاف آرای فراوانی ب...

انتخابات دوره ی دهم ریاست جمهوری ایران در خرداد ماه 1388 از وجوه بسیاری تجربه ی جدیدی در تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی محسوب می شود. عدم رعایت اخلاق سیاسی در مناسبات مربوط به امر انتخابات در این دوره، نظام را در عرصه ی داخلی و خارجی با دشواری-هایی رو به رو ساخت. اشتباهات طرفین درگیر در امر انتخابات، از نامزدها و طرفداران ایشان گرفته تا نهاد های نظارتی مربوط و رسانه ی ملی، منجر به اتفاقات ناگواری شد...

بی‏تردید، شناخت دقیق و عمیق ماهیت و محتوای نهضت‏ها و انقلاب ها تا حدّ زیادی به بررسی نقش و تأثیر گروه ها و نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در روند انقلاب ها، چه قبل و چه بعد از آن، بستگی دارد. روحانیان به مثابه یک نهاد اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردارند. روحانیت شیعه ـ دست کم از دوره صفویه ـ از جمله نیروهای مقتدر اجتماعی و یکی از ارکان مهم جامعه مدنی به شمار می‏آمده است. آنان همچون سایر گروه های اجتما...