در این نوشتار مؤلف ضمن بررسی الگوی کلی مربوط به نحوه ارتباط امنیت داخلی با رقابت سیاسی - یعنی الگوهای تحدیدگرا، تثبیت‏گرا و تکثرگرا - به تحلیل سیاستگذاری حکومت اسلامی طی دو دهه گذشته پرداخته است. مطابق این تحلیل به خاطر وجود شرایط ناآرام و حساس اوایل پیروزی انقلاب، امام خمینی)ره(برای صیانت از انقلاب و حکومت اسلامی از الگوی تحدید استفاده کردند. در این الگو دولت برای تأمین امنیت سعی در محدود ساخت...

یکی از مهم ترین نظریه پردازان طرفدار نظام سیاسی مشروطیت در عصر مشروطه، آیت الله محمد کاظم خراسانی می باشد. فلسفه سیاسی مرحوم آخوند خراسانی گویای تعاملی نظری میان مفهومی نوین چون هویت ملی با دین می باشد. تعامل میان دو مفهوم مذکور در ارتباطی مستقیم با سه پایه اساسی (اصولی، فقهی و فلسفی) در اندیشه سیاسی وی است. در نوشتار پیش‏رو پس از بررسی ابعاد دین و شاخصه‏های هویت ملی در یک بستر نظری و مفهومی، ب...

رابطه دو سویه فرد و نظام سیاسی در جامعه، به نگرش مثبت افراد نسبت به رژیم سیاسی و متصدیان اقتدار در جامعه پیوند خورده است. مطالعه عوامل سازنده و کاهنده این ارتباط یعنی اعتماد سیاسی، مستلزم رعایت استانداردهای خاص هر زمینه و بستر اجتماعی است که در این نوشتار تلاش شده است تا از منظر امام خمینی+ الگوسازی شود. به نظر می‌رسد حضور ایشان در ساحت زندگی سیاسی و اجتماعی مردم ایران و آگاهی نسبت به قواعد آن،...

مقاله حاضر به منظور استخراج درس‌آموخته‌هایی از تجارب مدارس تاریخی ایران به مطالعه مدرسه «شوکتیه» به عنوان یکی از مدارس پیش‌رو در شرق کشور پرداخته‌است. دغدغه اصلی پژوهش پاسخ به دو پرسش بوده‌است. پرسش نخست، بر پایه‌ی کدام عوامل برپاسازی مدرسه «شوکتیه» قابل تبیین است؟ پرسش دوم، از ویژگی‌های «شوکتیه» برای به-کرد نظام فعلی مدرسه‌داری چه می‌توان آموخت؟ به منظور پاسخ به پرسش‌های مذکور از رویکرد تاریخی...

اقتصاد سیاسی خاورمیانه برای بیش از یک قرن است که بر منطق و محور تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای انرژی و دیگر مولفه‌های مضاف بر آن می‌چرخد. تکیه‌ی زیاد بر منابع انرژی خام در عین ایجاد محدودیت‌های همه‌جانبه بر کشورهای دارنده‌ی آن، اما زمینه را برای پویایی‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک بر محور انرژی ایجاد کرده است. در این میان، یکی از فاکتورهای پویایی نقش انرژی بر سیاست خارجی منطقه را، دیپلم...

در روند تحول در عرصۀ هنر و ادب یک جامعه عوامل گوناگونی دخیل‌اند. ساخت سیاسی و اجتماعی، و تحولاتی که در بستر آن رخ می‌دهند، از عواملی‌اند که همواره ادبیات هر جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ایرانِ قرن نوزدهم ادبیات و به‌ویژه شعر با تأثیرپذیری از ساخت سیاسی- اجتماعی دچار تحولی کارکردی و بنیادین ­شد؛ شعر درباری جای خود را به شعری با کارکرد سیاسی و اعتراضی داد. در این زمینه هنرمند به‌واسطۀ تغییر...

بستر شکل گیری موضوع مقاله حاضر بعنوان «دانش سیاسی حوزوی»، این سه سؤال است: عوامل اجتماعی و معرفتی ظهور مراکز دورگه آموزشی و پژوهشی در عرصه علوم سیاسی در حوزه علمیه قم کدام ند؟ نهادها و مراکزی که طی این سه دهه به توزیع و احیاناً تولید دانش سیاسی پرداخته اند، کدام ند؟ ظرفیت ها و محدودیت های هر یک از مراکز در بسط و نهادینه کردن دانش سیاسی در حوزه علمیه قم چیست؟ فرضیه و پاسخ اولیه مقاله حاضر آن است ...

مسأله جانشینی به عنوان یکی از مسائل پایدار تاریخ ایران، بازتاب‌ها و پیامدهای فروانی در عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور داشته است. این مقاله می‌کوشد تا با رویکردی نو یکی از پیامدهای مسأله جانشینی یعنی حذف و قتل وزیران قاجاری را در بستر فرهنگ سیاسی ایران و در پیوند با مسأله جانشینی مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد. هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است که چرا مسأله جانشینی در دوره‌ قاجار سبب حذف...

هویت و هویت ملی از عمده مسائل جامعه‌شناسی سیاسی است. امروزه متفکران سیاسی در سایه تحولات سریع عصر جدید، در ادبیات سیاسی از مسئله هویت بسیار سخن گفته‌اند. از راه‌های پرداختن به این مسئله در ایران، بررسی گفتمان جریان‌های فکری ـ سیاسی موثر در فضای سیاسی ـ اجتماعی جامعه ایرانی است. خوانش جریان اسلام‌گرا (به عنوان یکی از جریان‌های اصلی که در وقوع انقلاب اسلامی به نیروی هژمون مبدل گشت) از هویت ملی می...

فضل الله نعیمی استرآبادی در قرن هشتم هجری آیینی را پی نهاد که هر چند از اندیشه های فرق دیگر متأثر بود، به نوبه خود در شکل گیری اندیشه­ها و جریان های دیگر اثرگذار گردید. افکار و اندیشه­های حروفیه مورد توجه شخصیت های سیاسی و علمی روزگار خود و جریان های سیاسی و فکری دوران پس از خود واقع شد. اصفهان از جمله شهرهایی بود که از موقع مطرح شدن اندیشه های فضل الله نعیمی بستر مناسبی جهت رشد و نشر اندیشه ها...