چکیده آیا می‌توان با اقامۀ برهان منطقی وجود خدا را اثبات کرد؟ برخی فیلسوفان معتقدند اثبات وجود خدا با اقامۀ برهان منطقی امکان‌پذیر است؛ در مقابل، برخی دیگر بر این باورند که اثبات وجود خدا با برهان منطقی امتناع دارد؛ اما گروه سومی هستند که هرچند اثبات وجود خدا را ممتنع نمی‌دانند، تلقی طرف‌داران الهیات طبیعی سنتی از برهان را رد و شرایط جدیدی را برای برهان پیش‌نهاد می‌کنند. اینان بر این باورند که...

صدرالمتألّهین از برهان خاصّ خود دراثبات توحید  واجب تعالی به عنوان برهان عرشی یاد کرده وبرتری آن را بر دیگر براهینی که از سوی حکمای پیشین از جمله ابن سینا، اقامه شده یاد آور شده است. وی ضمن دقّت قابل ملاحظه در آن براهین، هیچ یک از آن­ها را به عنوان برهان تامّ و بدون نقص قلمداد نمی­کند و بر این عقیده است که اگر بخواهیم آن براهین را به عنوان برهان کامل تلقی کنیم باید در رفع نقص آن­ها بکوشیم؛ از این­ر...

واقع‌گرایی علمی عبارت است از این دیدگاه که بهترین نظریه‌های علمی ما توصیف‌های تقریباً حقیقی از جنبه‌های مشاهده‌پذیر و مشاهده‌ناپذیر جهان مستقل از ذهن عرضه می‌کند. مناقشه واقع‌گرایان و منتقدانشان بر سر این دیدگاه در قلب مباحث فلسفه علم است. در این مقاله، پس از بررسی اصول محوری موضع واقع‌گرایانه می‌کوشیم ادله آنها را در پاسخ به انتقادات مطرح‌شده از سوی دیدگاه‌های رقیب ذکر کنیم.    

پژوهش حاضر به بررسی مسأله اتحاد عاقل و معقول و نتایج آن در فلسفه ملاصدرا می پردازد.ملاصدرا با استفاده از مبانی حکمت متعالیه از جمله اصالت وجود، تشکیک در وجود و حرکت جوهری توانست این مسأله را ثابت کند و به منازعات پیرامون آن پاسخ دهد. براهین ملاصدرا در اثبات این مسأله بسیار محکم و دقیق منی باشد و با استفاده از همین براهین نتایج جدید و مهمی در سه حوزه جهان شناسی انسان شناسی و معاد شناسی گرفته شد.

هدف اصلی از نگارش این پایان نامه جمع آوری و نقد براهین مطرح شده در علم کلام اسلامی برای اثبات اصول دین است.توضیح آنکه در این نوشنار پس از اینکه مختصری توضیح در مورد تاریخ کلام و منطق بیان شد ، تعاریف و اصطلاحات مورد نیاز برای اثبات منطقی هر کدام از براهین مربوط به اصول دین آورده شده و در نهایت شکل منطقی هر کدام از براهین پیشنهاد می گردد. به عنوان مثال اگر برای اثبات خدا برهانی در کتب کلامی در ض...

برهان صدیقین ازجمله براهین فلسفی برای اثبات وجود خدا است که از زمان پیدایش آن در دامن فلسفه اسلامی، روایت ها و تقریرهای متعددی از آن ارائه شده است. علامه طباطبایی، فیلسوف بزرگ معاصر، ازجمله کسانی است که در آثار خود، دو گونه تقریر از این برهان ارائه می کند. ایشان در دو اثر بدایه الحکمه و نهایه الحکمه روایتی از این برهان ارائه می کند که مشابه براهین پیشینیان است؛ ولی در تعلیقه بر اسفار و اصول فلس...

براهین جهان شناختی براهینی هستند که در آن ها با تأمل در جهان آفرینش و با تکیه بر نیاز موجودات متحرک و ممکن، به یک موجود کامل استناد می شود. یکی از اقسام این دسته از براهین، برهان جهان شناختی کلام است که در میان متکلمان اسلامی به برهان حدوث معروف است؛ و در آن از طریق حدوث زمانی عالم به اثبات وجود خالق پرداخته می شود. این برهان از براهین سنتی است که علی رغم نقدهایی که به آن شده است، در روزگار ما ...

حدیث «لَیغَان» نمونه‌ای از نصوص دینی است که برداشت ظاهری از آن با مقام اخلاقی و عرفانی رسول اکرم (ص) ناسازگار است. در این حدیث که در جوامع روایی اهل تسنن و شیعه از پیامبر اکرم (ص) نقل شده آمده است: در هر روز حجابی مانند ابر جلوی قلب مرا می‌گیرد و به همین دلیل روزی هفتاد بار استغفار می‌کنم. این مقاله ضمن گردآوری، تحلیل، رویکردشناسی و ارزیابی انواع برون‌رفت‌های اخلاقی و عرفانی در زمینه ناسازگاری اس...

تبیین کثرت و ارتباط آن با وحدت از کهن‌ترین مسائل عرفان و فلسفه است. مشائیان در ربط کثرت به وحدت از قاعده الواحد و سلسله طولی علل، مدد گرفته‌اند. عرفا کثرت را با تشکیک در مظاهر و با ارجاع به واحدیت توضیح داده‌اند. حکمت متعالیه در دیدگاه نهایی خود با گذر از تشکیک خاصی و پذیرش تشکیک اخص به تبیین عرفانی در ربط کثرت به وحدت پرداخته است. به نظر می‌رسد تشکیک خاص و اخص در اتصال نهایی کثرت به وحدت توفیق...