شاهنامه فردوسی یکی از متون ارزشمند ادبی است که بیش از هرکتابی در طول تاریخ هنر نقاشی ایران مورد توجه هنرمندان واقع شده است. امروزه شاهنامه های مصور فراوانی در موزه ها و کتابخانه های جهان وجود دارند،که تعداد بسیاری از آن ها متعلق به دوران صفوی است. اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دوران به ویژه در حکومت شاه عباس بزرگ در اصفهان شرایطی را فراهم آورد که شاهد جریانات هنری مستقل از دربار هستیم، این ...

جهان بصری از طریق تصویر شکل می گیرد و به اشکال مختلف نشان داده می شود. شاهنامه به سینما نزدیک تر است تا سایر هنرها؛ شاهنامه و سینما تفکیک ناپذیرند، ابیات شاهنامه به شما امکان می دهد تا در تصویر غوطه بخورید و پس از غوطه ورشدن در تصاویر به تجسم سینمایی بپردازید در چنین حالتی است که همه چیز شکل پذیر و بصری می شود، هر بیت مثل یک نما شما را به بیت دیگر هدایت می کند، در ابیات سیر و سفر می کنید و همچن...

عنصر رنگ از عناصر ویژه ای است که می توان از طریق شناخت ویژگیها، خاصیتها و تأثیرات آن، از روی بسیاری از رمزها پرده برداری کرد و به رازهای پنهان بسیاری از پدیده ها دست یافت. در شاهنامه فردوسی 4197 بار عنصر رنگ مورد توجّه قرار گرفته است. از این تعداد 3267 مورد ازنظر مفهومی نیز بیانگر معنای رنگ است. واژه های رنگی شاهنامه را در 18 دسته می توان جای داد. 27/67 درصد از رنگهای به کار رفته در شاهنامه مر...

شاهنامه رشیدا با 93 نگاره بدون رقم، متعلق به قرن یازده ه.ق محفوظ در موزه کاخ گلستان، یکی از شاهنامه های مهم دوره صفویه به شمار می رود. خوشنویسی و نگارش زیبای آن به عبدالرشید دیلمی منسوب بوده؛ ازاین رو به شاهنامه «رشیدا» معروف شده است. به دلیل اینکه این شاهنامه امضا و شناسه ای ندارد، این مقاله به بررسی شیوه های شکل گیری در نگاره ها پرداخته و همچنین هنرمندان آن را شناسایی و معرفی کرده است. سؤال ا...

بزرگترین اثر حماسی و ملی زبان فارسی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی است که بخش مهمی از امور و کیفیات گذشته قوم ایرانی را در بر می‌گیرد. همان طور که می‌دانیم موضوع اصلی حماسه شرح نبردها و دلاوری‌های گذشته اقوام مختلف است. شرح نبردها در شاهنامه، با افسانه‌ها آمیخته شده و چهره‌‌ای اسطوره‌ای و خارق العاده پیدا نموده است. یکی از اجزاء مهم جنگ، شیوه‌های نبرد است که امروزه به آن تاکتیک گفته می‌شود. شاه...

کوش‌نامه اثری حماسی است که حدود یک‌صد سال پس از شاهنامه فردوسی توسط ایرانشاه بن ابی الخیر سروده شده است. هر چند که صاحب این اثر تا حدودی از شاهنامه تقلید کرده، امّا به دلیل این که منبع منثور آن با شاهنامه متفاوت بوده است، تفاوت‌های اساسی در اصل داستان‌ها با شاهنامه دارد. این منظومه به سرگذشت ضد قهرمانی به نام کوش پیل‌گوشِ پیل دندان، برادر زادۀ ضحّاک، می‌پردازد که از سوی ضحّاک به فرمانروایی چین انتخ...

این مقاله با هدف بررسی جایگاه و شخصیت فردوسی درنگارگری ایرانی تهیه شده است. پرسش اصلی این مقاله این است که فردوسی چه جایگاهی را در هنر ایرانی به خود اختصاص داده است ؟ چه جنبه یا جنبه هایی از شخصیت این شاعر پارسی گوی مورد توجه نگارگران قرار گرفته و چگونه به آن وجوه پرداخته شده است؟ بر این اساس ضمن تدقیق در نگارگری ایرانی، نگاره هایی که شخصیت فردوسی در آنها تصویر شده، انتخاب و تلاش گردید تا ضمن خ...

شاهنامه با کمک داستان و تصویر سازی  پرورش فضایل اخلاقی و اجتماعی را مورد توجه قرار داده است، حماسه تربیت اخلاقی و فرد- جامعه پیوندی نو در شاهنامه فردوسی پیدا می کنند.  از ویژگیهای بارز شاهنامه این است که در داستان­های آن به آموزه های تربیتی و اخلاقی اشاره کرده است، با توجه به اهمیت این منبع  فرهنگی جامعه ایرانی، هدف از تحقیق حاضر تبیین توصیف کیفی دلالت­های تربیتی بر  اساس شاهنامه بود. برای روش ...

بررسی نقش زنان در شاهنامة فردوسی و بازتاب سیمای آنها در آن، جزو بحث هایی است که همیشه مورد مناقشة اهل فن و تحقیق بوده است. برخی معتقد به زن ستیزانه بودن شاهنامه هستند و برخی دیگر در پی رد این مدعا. هدف از انجام این پژوهش بررسی شخصیت، نقش و تأثیر زنان شاهنامه در داستان های آن است. شخصیت هر یک از زنان شاهنامه منحصربه فرد و یکتاست؛ همچنان که نقش زنان در تمام داستان های شاهنامه یک شکل نیست و دارای ...

قاآنی به دلایلی به کرّات از نامها و داستانهای شاهنامه ای در شعر خویش بهره گرفته و این تلمیحات را برای مدح، توصیف طبیعت، معشوق و احوال خود، تمثیل سازی و بیان مقاصد تعلیمی به کار برده است. مهمترین بخش اشارات ملّی- پهلوانیِ قاآنی که موجب برتری وی بر سایر شاعران است، تلمیحات نادر اوست که از مآخذ متعدّدی مانند شاهنامه، منظومه های پهلوانی، متون تاریخی و ادبیِ دیگر و روایات نقّالی و شفاهی/ عامیانۀ زمان استف...