ظلم و بی‌داد عصر ناصری در کنار بی‌قانونی‌ها و هرج و مرج‌های ناشی از آن، در نهایت منجر به نهضت مشروطه خواهی و وقوع انقلاب مشروطه و به تبع آن تصویب قانون اساسی و تشکیل نخستین مجلس قانون گذاری در ایران گردید. اگر چه ظهور قوانین و ایجاد نظام حقوقی جدید در ایران مولود انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس قانون‌گذاری است؛ اما این میل به «قانون» و «قانون خواهی» قاعدتاً بدون یک پشتوانه ذهنی از نیاز به قانون که ری...

در دوران انقلاب مشروطه ، روحانیت موثرترین نیروی سیاسی بود که از نهضت حمایت کرده و رهبری آن را به دست گرفت. در بین روحانیون و علما دینی شیخ فضل الله نوری و میرزا حسین نایینی دو جریان را در مشروطه نمایندگی کردند . اولی نماینده جریان مشروطه مشروعه و دومی نماینده مشروطه مذهبی بود .در این پژوهش هدف بررسی موضع گیری این علما در جریان انقلاب مشروطه و روشنفکران سکولار و بررسی مبانی اندیشه های آن ها است ...

انقلاب مشروطه بر همه ابعاد مادی و معنوی زندگی ایرانیان تأثیر عمیقی نهاد. امروز که صد سال از این واقعه می گذرد بر همگان معلوم شده که اگر تأثیرات فرهنگی آن، هم سنگ تأثیرات سیاسی نباشد کمتر از آن نیست. این مقاله می کوشد این تأثیر را بر هنر موسیقی موشکافی کرده و نگاهی هم به زندگی و آثار عارف قزوینی شاعر و نغمه سرای دوره مشروطه داشته باشد. مولف کوشیده تا از آثار وی، دیسکوگرافی (discography) کاملی به...

انقلاب مشروطیت و ورود افکار و آراء جدید به ایران، تحولات سیاسی - اجتماعی فراوانی به دنبال داشت. گروه های مختلف جامعه مانند تجار بنا به دلایلی چون ارتباط سازمان یافته با بازرگانان داخلی و خارجی و به تبع آنها ارتباط با کشورهای غربی، از افکار و اندیشه های جدید آگاهی بیشتری داشتند. از اینرو در روند انقلاب مشروطه و برپایی مجلس شورای ملی و تاسیس انجمن های ایالتی نقش مهم و تأثیرگذاری مشخصی داشتند. پژو...

در مقالۀ حاضر، با توسل به نظریۀ بسیج منابع چارلز تیلی، به شناسایی فرآیند بسیج در دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران پرداخته‎ شده‎است. در واقع، پرسش اصلی پژوهش آن است که بسیج منابع در دو انقلاب مشروطه و اسلامی، بر اساس الگوی نظری چارلز تیلی چگونه صورت‎‎گرفته‎است؟ روش پژوهش تاریخی ـ مقایسه‎ای و همچنین روش تحلیل اسنادی است. بر پایۀ پرسش‎‎های مستخرج از مدل نظری مورد استفاده، تفاوت‎ها و تشابهات ...

کسروی در یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران زیست. او دو جنگ جهانی، انقلاب مشروطه و دوره‌ی دیکتاتوری رضاشاه را تجربه کرد. خمیرمایه‌ی ذهنی و پژوهشی‌اش نیز وی را به اظهارنظر درباره‌ی مسائل مختلف و تفکر در موضوعات گوناگون واداشت. آن‌چه مسلم است، کسروی دوستدار و شیفته‌ی انقلاب مشروطه و آرمان‌های آن بود، اما این انقلاب به سرعت دستخوش استبداد شد. کسروی که هر دو فضا را تجربه کرده بود، در آثار ...

انقلاب مشروطیت فصلی تازه در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران زمین به شمار می آید. در پی این انقلاب، انگاره هایی جدید در پهنة سیاسی کشور به میان آمد. انقلاب مشروطیت برایند خواست جامعة ایرانی است برای انضمامی کردن بسیاری از فراورده های ذهنی و ایده آل هایش. قانون گذاری و وکالت و یا نمایندگی انگاره ای بود که در سایة برپایی مجلس شورای ملی برجسته شد. مقالة پیش رو به دنبال بررسی و کندوکاو در بنیادها و ساخت...

انقلاب مشروطه یکی از مهم ترین تحولات سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر است که با وجود گذشت بیش از صد و اندی سال از آن هنوز نانوشته های بسیار درباره آن وجود دارد که چندان به بحث گذاشته نشده است. از جمله این مباحث می توان به نقش آیت الله ملامحمد جعفر ملقب به شیخ العلما اشاره کرد. در این مقاله به بررسی تأثیر شیخ العلما بر روند آزادیخواهی و استبدادستیزی شخصیت های کرمانی عصر مشروطه نظیر میرزاآقاخان، ناظم...

انقلاب مشروطه نه تنها باعث ایجاد تغییر در ساختارهای سیاسی شد، بلکه به همراه خود مفاهیم و اصطلاحات گسترده‌ای را راجع به سیاست، اجتماع و حقوق فردی و اجتماعی وارد ادبیات سیاسی، حقوقی و اجتماعی کشور کرد. مفهوم آزادی یکی از مفاهیمی است که در دورۀ انقلاب مشروطه مورد توجه مطبوعات قرار گرفت و نویسندگان مطبوعات به ارائۀ تعاریف گوناگون از این مفهوم و ایضاح و بازنمایی آن پرداختند. این پژوهش با تحلیل محتوا...

این نوشتار به دنبال نمایاندن ریشه های گفتمان رضاشاه، به ویژه در سال های 1300 تا 1305، در اندیشۀ تجددگرایان عصر مشروطه است. از دید نویسندگان، غرب گرایی، سکولاریسم، گرایش به دولت قوی و ناسیونالیسم برجسته‎ترین بسترهای همسان میان گفتمان متجددین (از پیش از انقلاب تا روی‎کار‎آمدن پهلوی یکم) و گفتمان رضاشاه می باشد. اقدامات این متجددین زمینه های نخبگی و اجتماعی را برای پذیرش گفتمان پهلوی یکم فراهم‎آور...