نوشتة حاضر مقاله تحلیلی- توصیفی است که گرایش گروههای سیاسی پنجگانة رادیکال‘ لیبرال‘ میانه رو‘ محافظه کار و واپسگرا را بررسی می کند تا شناخت روشنی از موقعیت سیاسی آنها و نیز از مفاهیم دگرگونی سیاسی و ارزشهای سیاسی در ارتباط با آن گروهها عرضه نماید. نویسنده متذکر می شود که رادیکالها از وضع موجود کاملاً ناراضی اند ودر نتیجه خواهان دگرگونی فوری و کامل نظم موجود هستند؛ میانه روها وضع موجود را می پذی...

آموزه­های دین اسلام بر برپایی قسط و عدل تکیه دارد. از همین رو، حکومت­های دوره میانه اسلامی تلاش داشتند تا برای کسب مشروعیت سیاسی در این راستا عمل نمایند و به همین منظور به برپایی دیوان مظالم اهتمام خاصی داشتند. در دوره اخیر و به ویژه دوره حکومت سلجوقیان، نیاز به برپایی دیوان مظالم به تأسی از سنت ایران باستان بیشتر احساس می­شد که با توجه به خاستگاه تاریخی از نظر دینی و اجتماعی، نیازمند کسب مشروع...

نظام قضایی و نهاد زندان در عصر قاجار به سبب نبودن قوانین مدون کاستی‌های بسیاری داشت که این امر به بروز اندیشة اصلاحات منجر شد. در پژوهش حاضر، ضمن پرداختن به وضعیت زندانیان و بررسی اندیشمندانی که در دورة قدرت‌یابی میرزا حسین‌خان سپهسالار به ارائة نظریات خود پرداختند، این مسئله مد نظر قرار گرفت که آیا اصلاح نظام قضایی و نهاد زندان تابعی از تغییر در ساختار حقوقی یا ساختار سیاسی و اجتماعی جامعه بود...

از ابتدای تاریخ بشر، یکی از مشکلات پیش روی هر دولتی، این است که چگونه براساس رضایت عمومی حکومت کند. این عبارت سیاسی قدیمی که "شما نمی‌توانید بر روی سرنیزه جلوس کنید" حکایت از این دارد که اگرچه دولت می‌تواند قدرت خود را برمبنای اجبار سیاسی به‌کار بندد، برای مدت زیادی استفاده از اجبار نمی‌تواند برای حکومت جامعه کافی باشد. جامعه‌شناسان سیاسی از زمان وبر به بعد، در پاسخ به این پرسش که چرا مردم رضای...

اختلاف بر سر جانشینی حضرت محمد(ص) سرآغاز تفرقی شد که با قتل عثمان و جنگ های داخلی ایام حکومت علی(ع) به اوج خود رسید. بر این اساس، مسئلۀ پژوهش عبارت است از: شناسایی جریان های فکری سیاسی نزد مسلمانان و در طول تاریخ اسلام که دربارۀ حاکم نظریه پردازی کرده اند. سؤال های پژوهش از این قرارند: 1. ازلحاظ متنی، اندیشۀ مسلمانان درمورد خلافت چه جریان های را شامل شد؟ 2. با توجه به شرایط سیاسی- اجتماعی (زمین...

چکیده تکیه بر فرّ ایزدی و اعتقاد به شاهِ آرمانی در فرهنگ و ادبیات و اساطیر ایرانی، اندیشه‌ای دیرین و پنداری باسابقه است. فرّ به‌عنوان یک اسطورة ریشه‌دار و عمیق حداقل دو نقش اساسی بر عهده داشت؛ نخست اینکه نظام موروثی پادشاهی را توجیه می‌کرد و دیگر آنکه با پیوند قدرت پادشاه به قدرت و ارادة الهی به آن جنبة معنوی و دینی می‌بخشید. در اوستا و متن‌های پهلوی و به تبع آنها در شاهنامه ردّ پای این اسطوره به‌...

قطبالدین محمّد، مشهور به عبداللّه قطب، عارف زاهد، فقیه و محدّثِ سدههای 9 و 10 ق. (15 و 16 م.) است که مهمترین ویژگی عملی زندگی او، طرح تشکیل یک جامعة آرمانی، به نام اخوانآباد است. این تجمّع عبادی که در حوالی جهرم شکل گرفت، به سبب دورة ظهور آن و ویژگیهای سیاسی و مذهبی منطقه، حساسیت بالایی را در زمان خود برانگیخت و با مخالفتهای فراوانی روبرو شد. با توجه به این که امروزه و پس از گذشت قرنها، از این آرمان...

یکی از مصادیق حکومت اسلامی، مردم‌سالاری دینی، با تکیه بر عناصر کلیدی دین اسلام و مردم است. مردم‌سالاری دینی با قرار گرفتن در مظروف اندیشه‌های متصور شیعه و سنی، قابلیت شکل‌پذیری‌های مختلفی دارد. در ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اشکال آن طرح و محقق شده است و می‌تواند الهام‌بخش همگرایی امت مسلمان در راستای زمینه‌سازی تشکیل «امت واحدة اسلام» باشد. چنانچه مؤلفه‌های اصلی تحقق مردم‌سالاری...

 در این پژوهش با توجه به اهمیت عدالت در اسلام، این پرسش مطرح می‌شود که مفهوم  عدالت در اندیشة سیاسی اسلام چیست و شاخصه‌های آن کدامند؟  و با چه راهبرهایی می‌توان عدالت سیاسی را متحقق ساخت؟ با توجه به اینکه مفهوم عدالت با مفهوم حق پیوند تنگاتنگی دارد در این پژوهش با روشی تفسیری - تحلیلی تلاش شده تا براساس مفهوم حق، مفهوم عدالت سیاسی را شاخص‌سازی کند. براساس یافته‌های این مقاله اگر ذی‌حقان ر...

به‌رغم همة تلاش‌های تاریخی انسان در شرق و غرب عالم، او همچنان به جامعة مطلوب دست نیافته و نیز، به تلاشی مؤثر در بازتولید الگوهای آسمانی منبعث از وحی برای درمان دردهای روز خویش نپرداخته است؛ ازاین‌رو، نوشتة حاضر در پی پاسخ به این مسئله است که: الگوهای تغییر و تحول سیاسی- اجتماعی از نظرگاه قرآن چیست؟ (سؤال). در الگوی قرآنی تغییر و تحول سیاسی- اجتماعی، با در نظر داشتن دو مبنای انسان‌شناختی اختیار،...