چکیده صاحب نظران حوزه‌ی اقتصاد سیاسی و معرفت روابط بین الملل با استناد به روندهای جاری در اقتصاد سیاسی بین الملل، قرن 21 را قرن « ژئواکونومیک» نامیده اند؛ چراکه براین باورند یکی از چالش های مهم جهانی در این قرن، چالش بر سر منابع انرژی  با تأکید بر نفت و گاز است و مسأله‌ی«امنیت انرژی» از مسائل مهم پارادایم اقتصاد سیاسی این قرن خواهد بود. هم چنین در این قرن میان امنیت انرژی و میلیتاریسم جهت حفاظ...

اتحادیه ی اروپا با 450 میلیون مصرف کننده دومین بازار بزرگ انرژی جهان است. بنابراین انرژی پایدار، رقابتی و امن یکی از اساسی ترین ستونهای امنیت اروپاست. منافع بازنگری شده ی اتحادیه ی اروپا در امنیت انرژی تحت تأثیر عوامل داخلی مثل افزایش قیمت نفت و کاهش تولید انرژی در اروپا و نیز عوامل خارجی مثل افزایش تقاضای جهانی در نتیجه ی برآمدن اقتصاد کشورهایی مثل چین و هند، بی ثباتی مداوم در مناطق تولید کنند...

در مدل‌های عرضۀ انرژی، شاخص‌های امنیت انرژی برای توصیف وضعیت حال و آیندۀ یک سیستم عرضۀ انرژی به کار می‌روند. مداخلۀ امنیت انرژی در این مدل‌ها عموماً به صورت محدودیت‌های بیرونی و به صورت اقتضائی است. در این مقاله، با رویکرد کمّی‌سازی امنیت انرژی، شاخص وابستگی به واردات را ــ که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های امنیت انرژی است ــ به‌عنوان ابزار اندازه‌گیری امنیت انرژی در مدل بهینه‌سازی عرضۀ انرژی وارد می‌ک...

شتاب رشد اقتصادی چین در دهه های اخیر برتری اقتصادی و نظامی آمریکا در آسیا و جهان را با چالش مواجه نموده است. جمهوری خلق چین برای رسیدن به جایگاه یک ابرقدرت، نفوذ موثر در سازمان های منطقه ای را در اولویت قرار داده تا از ظرفیت های آنان در راستای تامین انرژی و حفظ امنیت ملی خود استفاده کند. آسیای مرکزی به عنوان عقبه استراتژیک چین و خط مقدم مبارزه با تروریسم، پس از سال 2001 عرصه رویارویی دو قدرت بز...

زمینه و هدف: امنیت زیست محیطی به عنوان یکی از ابعاد هفتگانه امنیت انسانی با چگونگی استفاده از منابع انرژی رابطۀ تنگاتنگی دارد. مدیریت بخش انرژی با کاهش آلودگی­های زیست محیطی نقش کلیدی در دستیابی به توسعه پایدار ایفا می کند و توسعه پایدار بدون تامین امنیت زیست محیطی امری غیر ممکن است. به عبارت بهتر انرژی با امنیت و توسعه ارتباط مستقیمی دارد. متخصصین و برنامه‏ریزان انرژی در دنیا اتفاق نظر دارندکه...

اختلالات بزرگ نفتی در طی دهه های گذشته ضربات مهلکی بر اقتصاد کشورها وارد کرده است. این امر منجر به توجه بیشتر دولتمردان کشورها بر عرضه و نقاضای انرژی شده است. از این رو بحث امنیت انرژی تبدیل به یکی از مولفه های تاثیر گذار در دیپلماسی خارجی کشورها شده است. امنیت انرژی را می توان از دو جنبه عرضه (واردات) و تقاضا (صادرات) مورد بررسی قرار داد. گرچه کشور ایران از منابع عطیم فسیلی برخوردار است اما تج...

بر خلاف برخی بحث ها در زمینه اهمیت فزاینده رویکرد تامین امنیت انرژی در سیاست های کشورهای بزرگ واردکننده انرژی، به نظر می رسد گسترش حضور چین و ژاپن در عرصه های مختلف بین المللی، تنها به واسطه افزایش نیاز آن ها به واردات نفت و تلاش آن ها برای ایمن سازی عرضه انرژی در سطح جهان نیست. این دو کشور در پی تداوم بخشیدن به رشد اقتصادی و پیشبرد اهداف سیاسی و استراتژیک خود هستند. گسترش پیوندهای آن ها با کشو...

0

با تأسیس سازمان همکاری شانگهای در سال 2001، یکی از مباحث مهم واکنش دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به‌ویژه قدرت‌های بزرگ بود. هریک از این کشورها تلاش کردند موضع خود را در مورد سازمان همکاری شانگهای تدوین و سیاست خود را در قبال آن مشخص سازند. ایران از جمله این کشورها بود که به‌سبب همجواری منطقه‌ای می‌توانست تحت تأثیر پیامدهای شکل‌گیری این سازمان قرار گیرد و اعلام کرد خواهان عضویت در این ساز...

11سپتامبر سال2001 میلادی، سیاست بین الملل را به دو بخش قبل و بعد از آن تقسیم کرد. ایالات متحده امریکا به عنوان کشور مورد تهاجم، بیشترین تاثیر را از این حادثه پذیرفت. انتصاب عاملان حادثه 11سپتامبر به خاورمیانه ، هجوم ایالات متحده را به منطقه در پی داشت. در برابر اینکه علت اصلی دخالت آمریکا در خاورمیانه چه بوده است؟ پژوهش حاضر مدعی است: کسب هژمونی در نظام بین الملل علت اصلی و غایی دخالت آمریکا در...