پژوهش حاضر بر مبنای این مسأله شکل گرفته است که غالب مورخان مسلمان چرا و تحت چه شرایط فکری تصور می کردند معرفت تاریخی صرفاً جنبه خبری دارد و فرایند حصول چنین معرفتی را چگونه می دانستند؟ به نظر می رسد بخش مهمی از مورخان مسلمان به دلیل شکل گیری و تداوم مبانی نگرش خبرمحوری به علم تاریخ و نیز تکوین نوعی روش شناختی برای آن، در فضای ارزش ها و سنت های فکری متعلق به علوم خبری و روایی، به ویژه علم حدیث، ...

 تحولات سیاسی مستقیماً زیر تأثیر چارچوب­‌‌های معرفتی کنشگران در روند تجربیات و زندگی واقعی در جامعه و سیاست هستند. رهبری را می­توان مهم‌‌ترین کنشگر در پویش تحولات سیاسی دانست. اهمیت رهبری در صورت تقبل هم‌زمان شأن رهبری سیاست و نظریه­پرداز سیاسی مسجل می­شود. امام خمینی این دو شأن هم‌زمان را داشت. قالب­‌‌های معرفتی و روند رهبری سیاسیِ ایشان این امر را پیش­رو می­گذارد که هم واقعیت برای تطابق با الگو...

چکیده: این نوشتار ضمن پذیرش بحرانی بودن وضعیت علوم اجتماعی/جامعه‌شناسیِ ایرانی براساس طرحی نظرورزانه و شناخت‌شناسانه، بحران را در نحوه‌ی مواجه، فهم و خوانش این حوزه‌ی معرفتی تشخیص داده است. به همین سبب در گام نخست، مروری اجمالی بر زمینه‌های متعّین تاریخی، معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه‌ی شکل‌دهنده‌ی معرفت نوین علوم اجتماعی/جامعه‌شناسی در مغرب‌زمین نموده است.آن‌گاه، تلاش کرده تا نشان دهد فقدان همین ...

چکیده اندیشمندان حسابداری در چند دهه گذشته تلاش های بسیار زیادی برای ساخت تئوری تئوری های حسابداری به کار بسته اند. به رغم پیشرفت های صورت گرفته، متاسفانه این حوزه معرفتی تاکنون نتوانسته است به نحو شایسته ای پدیده های موجود در این حوزه را تبیین و پیش بینی نماید. این ناتوانی در بسیاری از موارد به این صورت نمود پیدا کرده است که پژوهش های مختلف حسابداری به نتایج متفاوتی منتهی شده اند. در نتیجه، غا...

امروزه، با نگاهی به سابقة نیم قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم در ...

چکیده: این پژوهش با هدف تبیین رویکرد تکثرگرایی معرفتی و نقد دلالت های آن در تعلیم و تربیت انجام گرفته است، که به روش توصیفی تحلیلی انجام شد. در این پژوهش ابتدا به تعریف و تبیین معرفت و شناخت، روش های کسب معرفت، منابع شناخت، رویکردهای مختلف شناختی و از میان آن ها به طور دقیق به نسبی گرایی معرفت-شناختی و سپس به بررسی و تحلیل تکثرگرایی معرفتی پرداخته شد. در نهایت ضمن استنتاج دلالت های تربیتی منت...

پزوهشهای فلسفی تاریخ با رویکرد معرفتی به دوشاخه فلسفه نظری یا جوهری تاریخ و فلسفه تحلیلی یا انتقادی تاریخ تقسیم می شود.فلسفه نظری تاریخ الگویی از فلسفه مضاف به واقعیت هااست که درآن روند کلی تاریخ مطالعه می شود.پژوهش حاضر از سنخ پژوهشهای مربوط به مطالعات فلسفه نظری با رویکرد قرآنی است.بحث قانون مندی تاریخ و ماهیت وچیستی آن ازدیدگاه قرآن و بیان ویژگی های قانون تاریخی با رویکرد قرآنی موضوع این پای...

«فراگفتمان» اصطلاحی برای نامیدن امکانات فرازبانی برای برقراری تعامل در گفتمان است. الگوی این پژوهش، انگارۀ هایلند (2005) است. در انگارۀ هایلند یکی از دو طبقۀ اصلی فراگفتمان، فراگفتمان تعاملی است که با تمرکز بر شرکت‌کنندگان در تعامل، بر هویت گوینده یا نویسنده و هنجارهای جامعه کنشی تأکید می‌ورزد و شامل 5 نوع نشانگر متفاوت است. هدف پژوهش حاضر، دستیابی به پاسخ این سؤال است که آیا تفاوت معناداری ازن...

در چشم‌اندازی تاریخی به جریان‌ها و آبشخورهای معرفت در جامعۀ ایران درمی‌یابیم که ردپای تفکر انتقادی را کم‌تر در جریان تبادلات فکری می‌توان جست؛ یعنی شیوه‌های ارتباط و انتقال معرفتی به‌گونه‌ای بوده است که تفکر انتقادی در آن‌ها جایگاهی ندارد یا به‌صورت ضعیف و کم‌مایه حضور دارد. برآیند و میراث این خصیصۀ تاریخی جریان‌های معرفتی امروزه در اجتماعات علمی به‌‌منزلۀ یک ویژگی فرهنگی در عرصۀ عمومی در جامعۀ...