شناخت منابع یک اثر، کمک شایانی به فهم آن اثر می‌کند و از جمله مسائلی است که موجب افزایش بینش و محتوای علمی اثر می‌شود. یکی از آثار در حوزه تفاسیر روایی که در قرن اخیر به رشته تحریر درآمده، کتاب «التفسیر الاثری الجامع» است. این کتاب دربردارنده ارجاعات مختلف از تفاسیر شیعی و اهل سنّت است. در این مقاله به بازشناسی و تحلیل کمّی منابع استفاده شده در تفسیر سوره حمد در این کتاب پرداخته شده و با...

هدف این نوشتار، معرّفى طبرسى (468 - 548 هق.( و آثار قرآنى اوست. نویسنده پس از گزارش فشرده از بیوگرافى طبرسى و وجه نامگذارى وى به طبرسى و اختلاف آوانگارى آن، نخست از تألیفات وى سخن گفته سه تفسیر مجمع‌البیان، الکافى الشافى و جوامع الجامع را نام مى‌برد سپس استادان و شاگردان طبرسى را معرفى کرده از تألیفات وى گزارش مى‌کند و در این راستا از دو تألیف وى یکى در فقه »المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف« و ...

اعتبارسنجی منابع تفسیر روایی شیعه و اهل سنّت، از دو طریق سندی و محتوایی، ممکن و لازم است. منابع تفسیر روایی در هر دو حوزه شیعی و اهل سنّت، به منابع متقدم و متأخر تقسیم می‌شود. از این رو، منابع تفسیر روایی، در چهار گروه تصور می‌شود. در این مقاله، منابع متقدم و متأخر شیعی، بررسی و اعتبار سنجی دو گروه دیگر، یعنی منابع متقدم و متأخر اهل سنّت، به‌زودی انجام و در شماره آینده منتشر می‌شود. ابتدا از تفاسی...

آداب و رسوم ، آئینه تمام نمای فرهنگ و تمدن در هر جامعه و به عنوان یکی از بارزترین و شاخص ترین عناصر هر فرهنگ محسوب می شود. همیشه و در هر تمدنی ، بازار مبادله اجزای فرهنگی ، رونق دارد و آداب و رسوم نیز به عنوان جزئی از فرهنگ ، از این قاعده مستثنی نبوده و در جریان این تبادلات ، دچار تغییر و تحول و نیز تأثیر در فرهنگ دیگر شده است. پس از ورود اسلام به ایران ، آداب و رسوم نیز همانند سایر اجزای ا...

موضوع این رساله « مسند » یعنی مجموعه های حدیثی نگاشته شده است که درآن از فواید مسند نویسی و جایگاه آن در تاریخ تدوین حدیث ، علت آشنایی با شمار کمی از مسندها و علت رواج کمتر این شیوه از مسند نویسی در نزد شیعیان بحث شده است. نویسنده مراحل نجام کار خویش را به شرح زیر اعلام می دارد. 1- تهیه فهرست کاملی از مسندها 2- مراجعه به آنها و دسته بندی احادیث آنها با یکدیگر و ذکر نتایج حاصله 3- دسته بند...

روش تفسیر قرآن به قرآن، یکی از روش های معتبر و کارآمد در تفسیر قرآن است؛ با این حال، از آسیب هایی که پیوسته آن را تهدید می کند، گرفتار شدن در دام تفسیر به رأی است؛ چنانکه برخی از مفسران بزرگ و نامدار نتوانسته اند از آن رهایی یابند. این پژوهش، کوشیده است با بررسی نمونه هایی از تفسیر الجامع لاحکام القرآن، اثر مفسر مشهور اهل سنت، قرطبی، نشان دهد که پیش فرض های کلامی مفسر، تا چه اندازه در روش تفسیر...

استاد ابوالقاسم گرجی، از اساتید شاخص دانشگاه تهران و از مجتهدان و فقهای معاصر ایران است و آثار ارزشمند ایشان پس از فقه و حقوق در زمینه علوم قرآنی است. چنانکه تصحیح تفسیر جوامع الجامع ایشان که مشحون از علوم قرآنی است، و همچنین دستخط های ارزشمند ایشان که در خاتمه رساله ملاکهای صحت تفسیر آمده است، نشانی از این مدعا است. در این نوشتار ضمن شرح حال مختصری از استاد و معرفی مهمترین کتابهای او برخی دیدگ...

سید عبدالله شبّر معروف به مجلسی ثانی از دانشمندان نخبه شیعه در قرن 13 است که بیشتر با تفسیر مختصر وگویای خود از قران و گاه با کتاب دیگرش موسوم به الاخلاق شناخته شده است عموم مردم از تخصص و تبحر وی در اکثر علوم دینی و تلاش ومجاهدت او در مبارزه با انحرافات فکری زمانه اش بی خبرند این نوشتار به اجمال به معرفی ابعاد شخصیت علمی او و تیزبینی و ژرف نگری ور در تشخیص راه مناسب هدایت مردم و مبارزه با انحرا...