هدف: پژوهش حاضر، در پی مشخص کردن نقش افراد و مناصب حکومتی و دیوانی در نگارش و صدور فرمان‌های دورۀ قاجار است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی، بر اساس مطالعۀ کتاب‌های دست اول تاریخی، اسناد موجود، و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای و تجربیات عملی مولف نگاشته شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: امر نگارش، تایید و اجرای مفاد فرمان، امری پیچیده و مستلزم دانستن اصول نگارشی مدون بود و در دی...

چکیده در طول تاریخ تصوّف و عرفان اسلامی، صوفیّه برای مصون ماندن از مخالفت‌ها و تهدیدات اهل شرع و متّهم شدن به کفر و زندقه، همواره کوشیده‌اند تا مبانی عقیدتی و اعمال طریقتی خود را با مستندات قرآنی و حدیثی توجیه کنند. قصّۀ اصحاب کهف به لحاظ مشابهاتی که عرفا بین «اولیاءالله» و «اصحاب کهف» قائل شده‌اند، در کتب عرفانی جایگاه ویژه‌ای دارد. اطلاق لفظ فتیـﺔ (جوانمردان) برای اصحاب کهف، تقویت ایمان و فزونی ...

چکیده از آن‌جا که در مکاتب و مدارس گوناگون، عقل و به‌کارگیری آن مورد اختلاف است، در این جستار، به معرفی دیدگاه مدرسة کوفه دربارة عقل و عقل‌گرایی بزرگان این مکتب پرداخته‌ایم. این تحقیق در دو بخش معرفی عقل و رویکردهای عقل‌گرایانة مکتب کوفه سامان یافته است. در بخش اول، مواردی هم‌چون جای‌گاه، حجیت، آثار، موانع، و قلمرو عقل بررسی شده است. در بخش دوم، شاخص‌های عقل‌گرایی که تجلی عقل در میان ائمه و اص...

چکیده مأخذیابی و ریشه­شناسی حکایات مثنوی، به طور رسمی، سابقه­ای به قدمت تألیف کتاب مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی دارد و بدون شک، این پژوهش کم­نظیر، بسیاری از ابهامات موجود در این زمینه را مرتفع کرده­است. با این همه، مطالعات انجام­یافته در این باره، حکایت از آن دارد که در ریشه­یابیِ قصّه­های مثنوی، نمی­توان به مأخذی واحد ارجاع داد. مثنوی مولوی، حاصل ارتباط و تعاملِ فکری مولانا با خیل کثیری از منابع و مت...

روایت‌ها و گزارش‌های گوناگونی دربارة اصحاب خاصِ امام سجاد(ع) در منابع حدیثی و رجالی امامیان نقل شده است. برخی برپایة این گزارش‌ها جایگاه و مقامات خاصی برای این گروه از اصحاب در تاریخ حدیث امامیه لحاظ کرده‌اند. پرسشِ مطرح این است که به‌واقع چه میزان از این گزارش‌ها با واقعیت‌های تاریخی همراه است و این‌که آیا در صورت راستی‌آزمایی با دیگر گزاره‌های معرفتی می‌توان این ویژگی‌های متمایزکنندة خاص را...

این فرهنگ شامل 54 گفتار می باشد که از خلال آن به مطالعه داستان زندگی پیامبران و اشخاص و گروه هایی که در قرآن نام آنها آورده شده است، بر اساس آیات قرآنی و روایات صحیح اسلامی می پردازد که به ترتیب حروف الفبا شامل اسامی ذیل می شود: آدم، آذر، ابراهیم، ابولهب، احمد، ادریس، اسحق، اسماعیل، اصحاب الاخدود، اصحاب الایکه، اصحاب الجنه، اصحاب الرس، اصحاب السبت، اصحاب الفیل، اصحاب القریه، اصحاب الکهف، الیا...

مطبوعات پرشمارگان ایران در روزهای پرحادثه مهر ماه سال 1357 برای نخستین بار در تاریخ مطبوعات این سرزمین، جهت کسب تضمین آزادی خود از سوی دولت، دست به اعتصابی سراسری و تاثیرگذار زدند. پژوهش حاضر با جستجو در منابع متنوع و به ویژه نشریات آن زمان و با بهره گیری از روش توصیفی و تبیینی درصدد پاسخ به این پرسش است که چه عللی در زمینه سازی و شکل گیری این اعتصاب نقش داشتند؟ در این مقاله این فرضیه مطرح است ...

چکیده: از جمله اسباب تعارض و تنش در روابط اصحاب با رسول‌خدا(ص) و امامان می‌توان به امور مالی اشاره کرد. در راستای شناخت سیره‌ی معصومان در مواجهه با این نوع تنش‌ها با جستجویی در منابع کتابخانه‌ای و استقراء تعارض‌های برآمده از امور مالی در روابط اصحاب با پیامبر(ص) و ائمه، به بسترها و شیوه‌ی بروز تعارض‌ها و چگونگی مواجهه این رهبران دینی با تعارض‌ها توجه شده است. تعارض‌هایی که به صورت رفتاری...

امام حسین(ع) از آغاز قیام خویش در مدینه که با بیعت نکردن با یزیدبن معاویه شروع شد تا لحظه ی شهادت، سعی داشتند تا با ادلّه ی مستحکم، حقّانیّت خود و بطلان یزید را آشکار سازند. امام حسین(ع) و اصحاب در احتجاج های خود از مستحکم ترین صور منطقی، یعنی قیاس، و از باارزش ترین موادّ، یعنی؛ آیات قرآن، احادیث پیامبر(ص) و احکام عقلی، برای اثبات مدّعای خویش بهره برده اند و نیز منابع استدلال های اهلبیت(ع)، بر قاط...

روایت، «عمل زبانی» با هدف انتقال معناست و تحلیل روایت، مطالعة اعمال، زندگی ها، سنّت ها، کشف شیوه های انتقال تجربه است. از اهداف خداوند در قرآن کریم، تربیت و معرّفی الگوست و روایت ها و قصص قرآنی، بدون تخیّل، دروغ و مبالغه در خدمت اهداف تربیتی و هدایتی قرآن قرار گرفته اند. بنابراین، قرآن از عناصر روایت بهره می برد تا هدف تربیتی خود را دنبال کند و بیش از آن، قصّه پردازی نمی کند. روایت اصحاب کهف از زاو...