میل به جاودانگی و نامیرایی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بشر در طول تاریخ بوده که همواره این آرزو در قالب روایات، شخصیت‌های دینی، اسطوره‌ای و قالب‌های گوناگون ادبی، هنری متجلّی گردیده است.  از جمله مهم‌ترین تجلّی‌های هنری ـ ادبی این میل در فرهنگ و منابع ایرانی ـ اسلامی بازنمود تصویری داستان اسکندر است. در این نوشتار سعی شده تا با روش تطبیق و تحلیل تصاویر مربوط به جستجوی جاودانگی در داستان اسکندر...

از درونمایه های قابل اعتنا در آثار ادب فارسی مقوله نظامیّات است. مُراد ما از نظامیات شامل آن اُموری می شود که به اَمر و رأی نظامی پرداخته می شود. نظامی گنجوی از سرایندگان برجسته ادبیات رزمی و بزمی بشمار می رود. یکی از آثار برجسته نظامی در حوزه ادبیات رزمی اسکندرنامه است این اثر که در دو بخش ( شرفنامه و اقبالنامه) تدوین شده است شرح جنگاوریهای اسکندر مقدونی است. نظامی در اسکندرنامه سه تصویر متمایز از...

اسکندر سلطان فرزند عمر شیخ عمر شیخ بن تیمور، از شاهزادگان هنرپرور تیموری است که نزدیک به ده سال حکومت فارس و اصفهان را در اختیار داشت. در این مقاله کارنامه هنرپروری وی و کیفیت آن مورد ارزیابی قرارگرفته است. نخست فعالیت‌های سیاسی وی از برای حکومت تیموری تفحص می‌شود. پس از مرگ تیمور شماری از فرزندان او برای جانشینی به نزاع پرداختند و درنهایت شاهرخ توانست بر امپراتوری دست یابد و در هرات مستقر شود...

از ویژگیهای تاریخنگاری ایران پس از ظهور سلسله های مستقل حکومت محوری، غلبه جنبه ادبی بر جنبه تاریخی و عدم دید انتقادی و شکل تحلیلی نوشته های تاریخی می باشد. میرزا محمدمهدی خان استرآبادی ، صاحب دو تالیف تاریخی جهانگشای نادری و دره نادره، در تاریخنگاری عصر افشاریه و پس از آن جایگاهی ویژه دارد. استرآبادی با تاثیر پذیری از سبک تاریخنگاری عصر صفویه به ویژه تاریخنگاری اسکندر بیگ منشی -که هر دو منشیان ...

چکیده ندارد.

مسئلة تاریخ زمان زردشت همواره یکی از موضوعاتی بوده است که نظر دانشمندان و شرق شناسان بزرگ را به خود جلب کرده است. عدة از مستشرقین بر این گمانند که زردشت در حدود 600 قبل از میلاد ظهور کرده است. برخی دیگر از مستشرقین و ایران شناسان، این نظر را رد کرده و تاریخ حیات او را به زمان های بسیار دورتر می رسانند. یکی از آنها ایران شناسان فقید دکتر علی رضا شاپور شهبازی است که مقالة حاضر از نوشته های بسیار ...

چکیده ندارد.

یکی از مهم­ترین عناصر ادبی در توضیح و تبیین منظومه­های فکری یک شاعر، اسطوره است. غالباً شاعران برجسته اسطوره­ساز هستند و به کمک این عنصر، بسیاری از داشته­های فکری خود را عینیت می­بخشند. حضور و بروز اسطوره در شعر شاعران فارسی­زبان از سابقه­ی دور و درازی برخوردار است که این امر، با توجه به پیشینه­ی غنی سرزمین ایران بدیهی می­نماید. در این بین، شهریار عنایت ویژه­ای به این عنصر سودمند داشته است. در ج...

طبیعت¬گرایی در دوره اسکندر سلطانِ تیموری دارای معنا و مفهومی ویژه بوده که بخش¬های وسیعی از مفاهیم زیبایی شناختی خود را به واسطه صور خیال مانند تشبیه، استعاره، کنایه، اغراق ، افکار و اندیشه¬های اسطوره¬ای و دینی قبل از اسلام اخذ نموده است. از این رهگذر طبیعت و اسلوب ساخت آن نه به معنای مواجهه عینی در مقابل جهان خارج، بلکه ریشه در نوعی جهان¬بینی اساطیری و دینی دارد که تمامی اشکال و صور طبیعت را به ...

در غزلی از دیوان حافظ به مطلعِ دلم جز مهر مهرویان طریقی برنمی گیرد   ز هر در می دهم پندش ولیکن درنمی گیرد   بیتی در همه نسخه ها به جز نسخه ایاصوفیه به صورت زیر آمده است: من آن آیینه را روزی به دست آرم سکندروار   اگر می گیرد این آتش زمانی ور نمی گیرد   اما در نسخه ایاصوفیه، مصراع دوم این بیت به شکل زیر آمده است: من آن آیینه را روزی به دست آرم سکندروار   اگر می گیرد این آتش زبانی ور نمی گیرد   بات...