بینامتنیت را نخستین بار ژولیا کریستوا در مورد روابط میان متون به کار برد. پس از وی افرادی نیز به بررسی مباحث بینامتنی از دیدگاه های متفاوت پرداختند و مفهوم آن را تغییر دادند. یکی از این افراد ژرار ژنت است که گسترده تر و نظام یافته تر بدان پرداخت و روابط میان متنی را با تمام متغیرات آن مورد بررسی قرار داد و آن را ترامتنیت نامید. اسکندرنامههای منظوم که در شکل­گیری آن­ها مجموعه ای از «پیش متن» ها ...

بخشی از دوران تاریخی ایران را از لحاظ فرهنگی، عصر یونانی مآبی در بر می گیرد. این عصر با یورش ویرانگر اسکندرـ سردار مقدونی ـ شکل می گیرد. اسکندر در سیر تفسیرهای تاریخی تبدیل به یک شخصیت جهانی می شود که در تاریخ و ادبیات ملل گوناگون به گونه های مختلف در قالب شخصیت های حقیقی و افسانه ای مطرح شده است. منابع تاریخی اسکندر ما را با مجموعه ای از مشخصات افسانه ای و تاریخی روبرو می سازد که تصویری مبهم و...

‏تحقیق درباره فرهنگ و آداب و رسوم سرزمین ایران، ضمن آنکه بسیاری از نقاط تاریک ادبی روشن می کند، از جهات مختلف و به دلایل گوناگون اهمیت دارد. در این میان،  شناسایی فرهنگ عامه با استفاده از متن ادبی، فواید فراوانی دارد که در این مقاله، به برخی از آ نها اشاره شده است.‏مقالة حاضر، پژوهش است در فرهنگ عامیانة اسلامی _ ایرانی و آذربایجانی با رجوع به آثار خمسة ‏نظامی که پنج اثر گرانقدر او - مخزن اسرار،...

جست وجو و کنکاش در منابع غیر تاریخ نگارانه ای چون داستان ها (شفاهی و مکتوب)، به مثابة جزئی مهم از ادبیات فولکلور، می تواند رهیافتی باشد برای روشن گری فضای غبارآلود تاریخ اجتماعی. این تحقیق، بر اساس قصۀ حسین کرد شبستری، درنظر دارد ضمن واکاوی ابعاد گوناگون تاریخ اجتماعی ایران در عصر صفوی خصوصاً دوران شاه  عباس اول، با توجه به زمان پدیداری و نقالی این قصه، به روشن شدن گوشه ای، هر چند جزئی، از تاریخ...

طومارهای نقالی بخش مهمی از اسناد مکتوب روایت های عامیانه ی حماسیِ این سرزمین را دربرمی گیرند، بخشی که گاه امکان روشن شدن پاره هایی مبهم از سنت حماسی ایران را فراهم می سازد. حجم عظیم این روایت ها، بررسی ورق به ورق آن ها را تا حدودی دشوار ساخته است. یکی از شیوه هایی که می تواند به مطالعه ی روشمند این روایت ها کمک کند، فهرست کردن بن مایه های آن هاست. به یاری این فهرست، متون روایی به عناصر سازنده شا...

«مونودرام» به عنوان یک گونه نمایش مستقل از اواخر قرن نوزدهم در اروپا پا به عرصه وجود نهاد. گرچه در دوره های پیش از آن یا همزمان با آن نیز متن هایی نوشته و اجرا می شدند که از بسیاری جهات شباهت هایی با مونودرام داشتند که از این میان می توان به ساتیر، میم، اپیزود، تک پرده ای های تک نفره، مونولوگ، سولی لوک و اَساید، اشاره کرد. «مونودرام» نمایشی کامل و بدون وقفه و فاقد تقطیع های پرده ای بوده و دارا...

یکی از بخش هایی که در صنعت گردشگری مورد توجه گردشگران و جهانگردان قرار گرفته، جاذبه های فرهنگی است. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، ?? درصد گردشگری بین المللی با انگیزه ی فرهنگی انجام می شود و این فرایند به طور چشمگیری در حال افزایش است. میراث ناملموس فرهنگی به آداب و رسوم، آیین ها، دانش های خاص و شیوه های زندگی و موارد مشابه گفته می شود که زیرمجموعه ی جاذبه های فرهنگی قرار می گیرند. در این پژوه...

تعزیه آیینی است مذهبی و قویا ایرانی. در میان تمامی کشورهای اسلامی ایران تنها کشوری است که هنر نمایش دارد. اگرچه که این هنر همواره در طول سال های عمر خود فراز و نشیب های بسیار داشته، گاه به اوج رسیده و گاه مورد بی مهری قرار گرفته اما در طول سالیان باقی مانده و سینه به سینه به نسل های امروزی منتقل شده است اما انصاف نیست اگر که برای حفظ این هنر گرانقدر صرفا به نقل قول های شفاهی بسنده کنیم. در این ...

چکیده هفت لشکر از جمله نمونه های "طومارجامع نقالان" در عهد قاجار است که توسط نقالی گمنام در سال 1292 هجری قمری کتابت شده است. هفت لشکر در اصل نام یکی از نبرد-روایت های مشهور نقالی است که از روی شهرت و رواج بر یکی ازطومارهای جامع نقالان نیز اطلاق شده است. طومارها از جمله نمونه مذکور، نسخه های منثور و مدونی به عنوان مأخذ نقالان برای داستان سرایی بوده است که نقل های حماسی غالباً از آغاز کار کیو...

خواجه حسین ثنایی مشهدی، از شعرای برجستۀ قرن دهم هجری است. اثر مشهور ثنایی دیوان او است؛ اما جز این، در برخی از منشآت قرون بعد، نامه هایی نیز از او به جای مانده است. همچنین، یک مثنوی هشتصد بیتی به نام اسکندرنامه از او در دست است. به جرأت می توان گفت که کمتر جنگ و مجموعه ای بعد از قرن دهم سراغ داریم که غزلی یا قصیده ای و یا حتی بیتی از ثنایی را در خود جای نداده باشد. در این مقاله، ضمن گذری بر زند...