بررسی آزادی و بند در واژگان غیربسیط زبان فارسی موضوع رساله حاضر است . روش پژوهش در این پایان نامه چنین بوده که در آن 52000 واژه غیربسیط زبان فارسی از لغت نامه های دهخدا، معین و غیاث اللغات جمع آوری و هر یک از آنها از نظر آوایی، دستوری و معنایی انتخاب شدند که بصورت کلیشه ای وجود دارند و تغییر در توالی آنها پذیرفتنی نیست . این پژوهش براساس نظریه کوپنهاک استوار است و بنابراین بررسی ویژگیهای مکتب ک...

چکیده ندارد.

مثنوی معنوی نه تنها یکی از مهم ترین آثار ادب فارسی است، بلکه می توان آن را جامع ترین منظومه در حوزه ی ادبیات عرفانی و شعر تعلیمی- تمثیلی به شمار آورد. بررسی ساخت های دستوری در این شاهکار ادبی و دقّت نظر در چگونگی سامان بخشی به واژگان و جمله ها برای بیان مفهوم عرفانی مورد نظر که در مثنوی به بهترین شکل ممکن انجام گرفته است، هدف اصلی این پژوهش به شمار می رود. رساله ی پیش رو علاوه بر پیش گفتار و نتی...

عوامل متعددی در شکل گیری فضاهای مسکونی وجود دارند1 که در تمامی آنها حفظ روابط فضایی مهم و تأثیرگذار است. این پژوهش برآن است که در یکصد خانه از دوران قاجار در کاشان, روابط فضاهای باز، بسته و نیمه باز را با استفاده از دستور زبان شکل شناسایی کرده و براساس این روابط بتواند به طراحی های متنوع دست یابد. دستورزبان های شکلی نظام های تولیدکننده ای هستند که برپایه مجموعه ای از قاعده های شکلی به زایش طراح...

در نظریه دستور زبان نقش گرای نظام مند هالیدی، استعاره دستوری یکی از ابزار تولید معنی در سطح تجربی می باشد که با استفاده از منابع بالقوه بیان معانی می تواند با برگردان سطح معنا شناختی به سطح دستوری و نحوی زبان، معانی فرایندی زبان از طریق فعل را به صورت جسم در قالب اسم بیان کند. تحقیق حاضر تلاشی است برای مقایسه اینکه فراوانی استفاده از استعاره دستوری به چه نحو در اقتباس سینمایی اثر پدیدار می گردد...

چکیده در کاربرد عادی زبان، هیچ عنصری به تنهایی به کار نمی رود، بنابراین، مثلاً عناصر فعل و صفت و اسم همراه با وابسته هایی در جمله به کار می روند که در نظریه دستور وابستگی این وابسته ها را به دو دسته متمم ها و افزوده ها تقسیم می کنند. متمم ها توسط هسته انتخاب می شوند و در ساخت ظرفیتی هسته قرار دارند و افزوده ها در ساخت ظرفیتی هسته قرار ندارند و به اختیار گوینده یا نویسنده وارد جمله می شود. در ای...

تضاد یکی از پیوندهای معنایی میان کلمات و یکی از مؤلّفه های مهم زبان است که در بعد واژگانی در حوزه مطالعات دستور زبان قرار می گیرد و در بعد معنایی از مقولات بلاغی به حساب می آید. اهل زبان به طور ناخودآگاه از این مؤلّفه در سخن خویش استفاده می کنند و چون از ابتدا با آن مأنوس و آشنا هستند هنگام به کاربردنش با مشکلی روبه رو نمی شوند؛ ولی غیر فارسی زبانان در بسیاری از موارد هنگام یافتن متضاد کلمه­ای دچ...

  در این مقاله ساخت مجهول در زبان فارسی از دیدگاهی جدید یعنی در چارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بیان اجمالی نظرات زبان‌شناسان و دستورنویسان مختلف در مورد چند و چون این ساخت به معرفی کوتاهی از دستور نقش و ارجاع و مبانی نظری آن خواهیم پرداخت. در ادامه با ارائه تحلیلی بر اساس صورت‌بندی این نظریه در مورد فرایند نحوی مجهول نشان داده خواهد شد که در زبان فارسی دو نوع ساخت مجه...

نوشتۀ حاضر روایت های هزار و یک شب را بر پایۀ نظریۀ روایت تودوروف دربارۀ اجزای روایت، شامل اسم، صفت و فعل (شخص، ویژگی و کنش) بررسی می کند. به این منظور اشخاص روایت های هزار و یک شب بر پایۀ سنّت دستوری زبان فارسی در سه ردۀ اسامی جنس، اسامی خاص و اسامی ناشناس، دسته بندی می شوند و در هر مورد، با توضیح افعال (کنش ها) و اوصاف (ویژگی های) اشخاص داستانی، چگونگی ارائۀ معنا در متن، در قالب یک دستور پایۀ ر...

عنصر /i:/ که در فارسی به عنوان تکواژ یا واژه­بست نکره شناخته می­شود در پژوهش­های مختلف ساختواژی و معناشناختی بررسی شده­است. امّا در تحلیل­های نحوی جایگاه خاصی برای آن درنظر گرفته نمی­شود. در دستور زایشی، مقوله­های نقشی به عنوان عناصری که جایگاه و ارتباط دستوری میان مقوله­های واژگانی را مشخص می­کنند مطرح شده­اند. پیشتر گروه اضافه به عنوان یک گروه نقشی در بالای اسم در فارسی مطرح شده است. در این پژ...