جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه می‌گیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تأویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه آیات آنها نازل شده و قضایای خارجیه غیرمحضی که می‌تواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابل‌تطبیق باشد. دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام است و اصل آن را ادله نقلی امضا کرده و عقل و عرف نی...

یکی از اسلوب‌های بیانی که در قرآن کریم، فراوان به کار گرفته شده کنایه است.این روش در عین زیبایی خاص خود یکی از مؤلفه‌های اعجاز بیانی قرآن را تشکیل می‌دهد.از آنجا که کنایه در اصل به معنای غیرمستقیم و غیرصریح، سخن گفتن است ، بی تردید برای دستیابی به لایه های زیرین و بواطن عمیق کنایه های قرآنی و درک معانی و مفاهیم ژرف آنها باید به روایات اهل بیت (ع) که مبین و مفسر قرآن کریمند ، رجوع کرد . به همین ...

مَثَل، یکی از شیوه‌های بیانی قرآن کریم است. این کتاب عظیم الهی بسیاری از حقایق مکنون خود را در قالب مثل بیان می‌دارد. از آنجا که در روایات مأثوره از ائمة معصومین(ع) نیز در ذیل بعضی از آیات امثال القرآن تأویلات دقیق و لطیفی ارائه شده که به سبب آن تا حدودی معانی باطنی امثال القرآن روشن می‌شود؛ مقالة حاضر نیز برآن است تا برخی از امثال قرآنی را از منظر تأویل مورد کنکاش قرار دهد، بدان امید که عروس طلع...

بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب ناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزام های روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. اصلی ترین پرسش های مطرح در این دانش را می توان چنین برشمرد: چه راه هایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با...

پایان نامه بنده تحت عنوان «بررسی تأویلی مفردات قرآن حرف "ب"» می باشد که در این تحقیق سعی داشته ایم با الهام از نظریات اهل بیت عصمت و طهارت? در باب لغات و مفردات قرآنی بر نورانیت این تحقیق بیفزاییم. نحوه نگارش به این صورت بوده است که در ابتدا لغاتی را از بین مفردات و لغاتی که با حرف «باء» شروع می شوند، انتخاب کرده و سپس در آیات قرآن این لغات را مورد جست وجو قرار داده ایم، و آیات مرتبط را با ترج...

روزه وقتی در ساختار اندیشگانی عارفان قرار می‌گیرد، بنا بر ویژگی بطن‌گرا و تأویلی عرفان، از حوزه معنای ظاهر شرعی فراتر رفته، با گسترش معنایی، جایگاهی فرا‌شرعی می‌یابد تا جایی که گاه توجه به روزه شرعی از مبطلات این روزۀ فرا‌شرعی می‌شود. ساختار صیروری- دیالکتیک عرفان که پدیده‌ها را در فرایند ایجاب و سلب، پیوسته در معرض شدن قرار می‌دهد، از سه اصل و الگوی سلوکی مشترکِ شریعت، طریقت و حقیقت تشکیل شده ا...

صوفیان و اسماعیلیان، دو خیزش اجتماعی در تاریخ ایران و اسلام، ویژگی فکری مشترکی دارند و آن نگرش تأویلی و درک باطنی آن‌هاست. با نگاهی به تأویلات این دو گروه، می‌توان هم در عرصة نظر و هم در عرصة روش به تفاوت‌هایی دست یافت. در حوزة نظر، بنیان‌های اندیشة اسماعیلیه مبتنی‌بر درک عقلی است، درحالی‌که، بینش صوفیان و عارفان بر درک شهودی استوار است. همچنین، اسماعیلیه تأویلاتشان براساس تعلیم امام است، اما ت...

روایات تأویلی آیات قرآن، در دو کتاب ‏بحار الانوار و مرآة العقول اثر علامه مجلسی، به قدری فراوان است که نیازمند سبک‏شناسی تحلیل این روایات از منظر ایشان است. ‏‏مسأله نوشتار حاضر، کشف روشمند الگوی علامه مجلسی در تحلیل روایات تأویلی آیات قرآن ‏است. در نگاه اول، علامه مجلسی به عنوان شخصیتی اخباری بایسته است از همان شیوه اخباریان در روایات تأویلی بهره برد، ولی‏ آن‏چه در این دو اثر مشهود است، تمایز ر...

جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل آبشخور «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه می‌گیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تأویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه که آیات در باره‌ آنها نازل شده و جزء قضایای خارجیه غیر محضی قرار می‌گیرد که می‌تواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابل تطبیق باشد. نتیجه آن‌که دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام ا...