وجوه شباهت­ها و تفاوت­های موجود بین شخصیت­های اساطیری و تاریخی و بیان آن می­تواند تاثیر و تاثر ممتد اسطوره و تاریخ در طول زمان و نتیجه­ این تاثیرات را نشان دهد. کیومرث همواره در اساطیر ایران به عنوان نخستین انسان که در ظاهر نیز تفاوت چشمگیری با انسان امروزی دارد، مطرح می­شود؛ اما در شاهنامه، فردوسی هرگز او را نخستین انسان نمی­شمارد. به نظر می­رسد این امر متأثر از جهان بینی و نگاه اسلامی فردوسی ...

در فرهنگ سنتی ما همواره مراسم آیینی و اسطوره ای با مفاهیم متنوع برگزار شده اند. سوگواری از اعمالی است که دنباله رو آیین کهن و بازتاب اساطیر کهن ایران است. این آیین در شاهنامه به صورت گسترده در میان داستان های شورانگیز بیان شده است. به دنبال کشته شدن و یا مرگ شخصیتی در شاهنامه ناله و خروش و نوحه سرایی به شکلی جانسوز بیان می شود. همچنین دیگر اعمال سوگواری از جامه دریدن و نگونسار کردن کوس و تبیره ...

چکیده کمک گرفتن از اساطیر و قصه های عامیانه برای حل مشکلات تصحیح متن و رسیدن به صورت صحیح قدیمی تر یک واژه یا مصرع و... شیوه ای راهگشا در تصحیح متون کلاسیک است. این شیوه خصوصاً در تصحیح ابیات شاهنامه بسیار استفاده شده است. یکی از ابیات چالش برانگیز شاهنامه که در نسخه های خطی و چاپ های مختلف به صورت های گوناگون ضبط شده بیتی است که تهمینه در داستان رستم و سهراب، هنگام معرفی خود به رستم می آورد: یک...

پژوهش حاضر به مطالعه ماهیت نمادین رنگ در مضامین اساطیری شاهنامه فردوسی پرداخته است. بکارگیری عنصر رنگ در ساختار شعری و تجسّمی در شاهنامه فردوسی از جنبه های زیباسازی اثر ادبی، تناسب رنگ با فضای حماسی و اسطوره ای شاهنامه و معنای نمادین، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته شده است. چگونگی بهره بردن فردوسی از عنصر رنگ در شاهنامه و ارتباط بین رنگ ها و معنای نمادین آن ها و مضامین اساطیری، پرسش هایی هستند که...

مناظر طبیعی بن‌مایه‌های اساسی و مشترک توصیف‌ها و تصویرگری‌ها در اساطیر ایران و جهان هستند که شاعران احساسی‏ترین و لطیف‏ترین‏ پیوند را با آن‌ها دارند؛ "آب" یکی از جلوه‌های طبیعت است که در اسطوره‌های ملل مختلف، همواره از رویارویی قهرمانان با آن در بستر طبیعت سخن به میان آمده است؛ آب در «شاهنامه» و «ایلیاد» جلوه‌های گوناگونی به خود می‌گیرد و با توجه به تفاوت جغرافیای طبیعی ایران و یونان باستان که ...

مناظر طبیعی بن‌مایه‌های اساسی و مشترک توصیف‌ها و تصویرگری‌ها در اساطیر ایران و جهان هستند که شاعران احساسی‏ترین و لطیف‏ترین‏ پیوند را با آن‌ها دارند؛ "آب" یکی از جلوه‌های طبیعت است که در اسطوره‌های ملل مختلف، همواره از رویارویی قهرمانان با آن در بستر طبیعت سخن به میان آمده است؛ آب در «شاهنامه» و «ایلیاد» جلوه‌های گوناگونی به خود می‌گیرد و با توجه به تفاوت جغرافیای طبیعی ایران و یونان باستان که ...

اسطوره سیاوش، با در نظر گرفتن جز به جزء ساخت ­ مایه ­ های آن، یکی از اصلی ­ ترین و محوری ترین بخش­ها در زنجیره اسطور­های ایرانی است. این اسطوره یکی از پشتوانه­های ساختاری شاهنامه به شمار می آید؛ به­طوری که بیشتر داستان­های پیش از این، در بُن­مایه با آن یگانه­اند و نقش زمینه­ساز آن را دارند. سیاوش دارنده والاترین شخصّیت انسانی در اساطیر ایرانی؛ بویژه در شاهنامه است. زایش، زندگی و مرگ او، مایه اسطو...

همانگونه که از عنوان این پایان نامه بر می آید، قرار است کاری تطبیقی که محور اصلی آن را شخصیت اسطوره ای جمشید تشکیل می دهد، صورت گیرد. وی طبق روایات به جا مانده در اسطوره ها به نیروی یزدان واجد صفات و توانائیهای فراوان و مورد نیاز بشر فناپذیر و کنجکاو و روزگار خود گردیده، به تدریج و در طول سالیان متمادی علاوه بر اینکه پایگاهی استوار در اساطیر ایران بدست آورده، در اساطیر بسیاری از ملل دیگر نیز مو...

توجّه بسیار دانشمندان به شخصیّت و نام مرداس، علیرغم ناچیز بودن ذکری که از او در شاهنامه رفته، مدیون اهمّیّت پسرش ضحّاک در اساطیر ایرانی است. نبود نام و نشان او در متون اوستایی و تشویش صورت‌های نگارشی آن به خط پهلوی در متون فارسی میانه و کثرت بیش از حدّ گونه‌های مضبوط آن در متون اسلامی و همسانی نوشتاری و احتمالاً آوایی صورت مضبوط در شاهنامه با نام خاصّ عربی مرداس مسائلی هستند که این شخصیّت و نامش را در ا...

چکیده کمک گرفتن از اساطیر و قصه‌های عامیانه برای حل مشکلات تصحیح متن و رسیدن به صورت صحیح قدیمی‌تر‌ یک واژه یا مصرع و... شیوه‌ای راهگشا در تصحیح متون کلاسیک است. این شیوه خصوصاً در تصحیح ابیات شاهنامه بسیار استفاده شده است. یکی از ابیات چالش‌برانگیز شاهنامه که در نسخه‌های خطی و چاپ‌های مختلف به صورت‌های گوناگون ضبط شده بیتی است که تهمینه در داستان رستم و سهراب، هنگام معرفی خود به رستم می‌آورد: ی...