نقد ادبی که شاخه ای از ادبیات بشمار می آید، دانشی است که به شرح ارزیابی و داوری پیرامون آثار ادبی می پردازد. ادب عربی از دیرباز با نوعی «نقد ادبی» آمیخته بوده است. در این میان «تاریخ ادب قدیم عرب» به جهت داشتن پیشینه ای گرانقدر، سرشار از معلومات و دانستنیهای ادبی و انتقادی است. ابن سلّام از راویان و منتقدان قدیم عرب است که با نوشتن کتاب «طبقات الشعراء» تاریخ ادبیات فارسی و نقد ادبی را در ادب عرب...

آب دریا اگر نتوان کشید   هم به قدر تشنگی بتوان چشید مرحوم دکتر امیر محمود انوار سترگ مرد ادبیات هم در تاریخ ادب فارسی و هم درتاریخ ادب عرب به مثابه دریایی بود که هر کس به قدر درک و خواسته اش می تواند از آب زلال دریای علم اش سیراب شود. وی هم در شعر فارسی و هم در شعر عرب تبحری کامل داشته و در همه حال نسبت به پیامبر(ص) و ائمه اطهار ارادت ویژه ای را ابراز می کرده است. وی خدا را از راه محبت پرستش...

زمان پیدایش شعر پارسی دری یکی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد توجه پژوهشگران گذشته و معاصر عرصۀ شعر و ادب فارسی بوده است. در کتاب های المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی و لباب الالباب محمد عوفی، نخستین گویندۀ شعر فارسی (پارسی دری) بهرام گور دانسته شده است. از سخنان شمس قیس و محمد عوفی می توان دریافت که اولین کسی که سخن پارسی را منظوم کرده، از ادب عرب برخوردار بوده و شعر تازی می گ...

صاحب نظران و منتقدان ادب عربی در بررسی زمینه های پیدایی جمعیت های ادبی در ادب معاصر عرب کمتر به نقش شاعران کلاسیک جدید در تجدد و نوآوری توجه نموده اند. اما به نظر می رسد اختلاف نظر منتقدان در مورد سبکهای ادبی آنها تحولات و دستارردهای عظیمی را به ارمغان آورده است به طوریکه شاید با جرأت بتوان گفت که اگر این اختلاف نظرها در عرصه ی ادبی عصر حاضر بروز نمی کرد برخی از جمعیتهای ادبی اثرگذار معاصر هرگز...

میرزا یوسف خان اعتصامی مشهور به اعتصام الملک از نویسندگان و مترجمان نامور ایرانی عهد قاجار است. وی تمامی حیات ادبی خود را وقف ترجمه و توسعۀ دانش های ادبی نموده است. ترجمه های اعتصامی از ادبیات مغرب و ادبیات عربی باعث آشنایی ایرانیان با بخشی از ادبیات اروپا و عرب معاصر شد. «قلائد الأدب فی شرح أطواق الذهب» در شرح «أطواق الذهب» جارالله زمخشری که بارها در مصر تجدید چاپ شده و مورد توجه ادیبان و فاضل...

یکی از ادیبان و سرایندگان معروف نیمه دوم قرن پنجم هجری که با الهام از شاعران عرب، توانست مضامین بسیاری را اقتباس کرده و آن‌ها را در لا به لای اشعار و سروده‌های خود به کار برد، ابوالفرج رونی است. وی از استادان مسلّم شعر فارسی است که در میان معاصران و شاعران بعد از خود به استادی مشهور بود و دیوان وی بسیار مورد علاقه و توجه انوری، شاعر بزرگ قرن ششم بوده است. وی در تکامل شعر فارسی به خصوص در تصویرسا...

ابن رومی (221-283 هـ)، از سخن‌سرایان سترگ دورة دوّم عبّاسی و از مفاخر عالم تشیّع است که زیبایی و ظرافت چکامه‌های بلندش، رونق‌بخش بلاغت ادب عربی است. جلوه‎های فراوان تأثیرگذاری فرهنگ و ادب ایرانی بر شعر این شاعر سایه افکنده، به طوری که در برخی از سروده‌های خود، از مظاهر مختلف فرهنگ و تمدّن ایرانی تأثیر پذیرفته است. نوشتار حاضر، پژوهشی توصیفی - تحلیلی، با هدف شناسایی زوایای گوناگون فرهنگ و ادب ایرانی...

شعر وطنی در ادب مهجر جنوبی به قضایای مختلف وطن بزرگ عربی می پردازد و آرزوها و رنج های ملت عرب را به تصویر می کشد. در این شعر، اشتیاق به سرزمین مادری و وطن عربی، رابطه ی نزدیک و عمیقی با مهاجرت و دوری از وطن و خانواده دارد. از این رو وطن گرایی یکی از موضوعات اصلی در ادب مهجر جنوبی به شمار می آید. رشید سلیم الخوری معروف به شاعر قروی (1887-1984م) یکی از برجسته ترین شاعران مهجر جنوبی است که عشق به...