قرآن کریم به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین منبع احکام شرعی، پاسخگوی تمام نیازهای بشر در تمام زمینه‌هاست؛ از این‌رو، اکثر احکام فقهی این معجزۀ الهی بدون تفصیل است و همواره در قالب امر و نهی نیست؛ بلکه گاهی در لابه‌لای دیگر معارف قرآن، مانند مباحث اعتقادی، اخلاقی و امثال و قصص قرار می‌گیرند. قصص، یکی از موارد و مضامین سراسری، تکرارشونده و تأثیرگذار قرآن کریم محسوب می‌شوند و افزون بر اینکه دربردارندۀ نک...

واقع گرایی اخلاقی از مهم ترین مباحث مطرح در فرااخلاق است که نقدهای بسیاری را در پی داشته است. در این میان مهم ترین نقد از آن جان مکی است. از نظر مکی، واقع گرایی اخلاقی فهم ما را دچار خطا می کند. زیرا خاصه های اخلاقی برگرفته از احساسات و عواطف ما هستند و به واقع ارجاع داده نمی شوند. از همین رو نمی توانند تبیینی علی داشته باشند و در نتیجه غیرمعرفت بخش اند. بنابراین هرگونه داوری دربارۀ احکام اخلاق...

احادیث انبیاء (علیهم‌السلام) عنوان دسته‌ای از روایات در منابع حدیثی اسلام است که بازگوکننده گفتاری از انبیاء الهی (علیهم‌السلام) و یا کتب آسمانی پیشین است. این احادیث از یک‌سو پراکنده و از سوی دیگر در موضوعات گوناگون است. با گردآوری و دسته‌بندی این روایات، نتایج در خور توجهی به دست می‌آید. در منابع حدیثی فریقین 1053 روایت به نقل از 34 پیامبر وارد شده است. موضوع 60% آن‌ها اصول اعتقادی، 27% مباح...

زمینه: کاربرد علوم و فنّاوری‌های نوین زیستی و پزشکی در جوامع انسانی در دهه‌های اخیر موجب تغییر نگرش­های دینی و اخلاقی سنتی شده است. استفاده از این فنّاوری­ها مباحث اخلاقی و دینی بی‌سابقه­ای را شکل داده است که جز با توجه به بنیادهای داوری اخلاقی موجه و مفید نخواهند بود. این مسئله به­ویژه در جوامعی مانند جوامع اسلامی قابل توجه است که دین در آنها نقشی قابل توجه در شکل­دهی به باورهای اخلاقی و قواعد و...

یکی از موضوعات مهم مورد بحث در فلسفه، معنای زندگی است که جان کاتینگهام با نگارش کتابدر باب معنای زندگی، این موضوع را مورد بحث قرار داده است. وی با بیان اینکه تنها انسان است کهبه سبب وضعیت خاص وجودی اش از معنای زندگی پرسش می کند، اهمیت پرداختن به این پرسشرا خاطر نشان می کند. نزد کاتینگهام، مؤلفه هایی که زندگی را معنادار می سازند عبارتند از: عمق وجدیت، هدفمندی، خودآگاهی و خودمختاری، اخلاقی بودن (...

در میان منابع استنباط احکام، قرآن به دلیل مصونیت و محوریتی که نسبت به سایر منابع دارد اهمیت مضاعفی یافته و در کنار توجه به مباحث مختلف اعتقادی، عبادی، اخلاقی، سیاسی، به مباحث حقوقی توجه ویژه نموده و از جمله مبحث مسئولیت مدنی و جبران خسارت را مدنظر قرار داده است که بسیاری از احکام مربوط به ضمان قهری از آیات آن قابل استخراج است. از جمله در مورد تمام عناوین خاص موجب مسئولیت مدنی یعنی اتلاف، تسبیب،...

برساخت‌گرایی نظریه‌ای که احکام اخلاقی را نه امور واقعی بلکه اموری که توسط عقل عملی طی فرآیندی عقلی با توجه به مشکلات عملی پیش‌رو ساخته می‌شوند، می‌داند. کریستین کرسگارد فیلسوف معاصر آمریکایی یک برساخت‌گرای کانتی است که نظریه او در این مقاله به نقد و بررسی گذاشته می‌شود. وی مخالف واقع‌گرایی اخلاقی است. کرسگارد برساخت‌گرای افراطی است و به‌طور کلی وجود حقایق اخلاقی حتی به عنوان حقایق انتزاعی را رد...

رآن اساس و منبع احکام فقهی است . به همین جهت در این مسئله که قرآن نخستین و مهم ترین منبع شریعتاسلامی است، تردید نشده است . از سوی دیگر، نگرش به آیات احکام درهرموضوعی که با شد، جدای از دیگر آیاتنیست; هر نگرش و توضیحی از احکام فقهی قرآن به مثابه دیگر بخش های معرفتی قرآن است . مسائل اعتقادی درضمن بیان احکام آمده و یا احکام، در ضمن مسائل اخلاقی و اعتقادی تبیین شده است . ازاین رو، و در راستای تنقیحم...

      اسفندیار غفاری‏نسب، استادیار بخش جامعه‏شناسی دانشگاه شیراز *   محمدتقی ایمان، استاد بخش جامعه‏شناسی دانشگاه شیراز     چکیده   در این مقاله به بررسی نقش و اهمیت معیارهای اخلاقی در جامعه‏شناسی کاربردی پرداخته می‏شود. اخلاق کاربردی به بحث در باره نحوه به کارگیری نظریه‏های اخلاقی هنجاری در امور گوناگون می‏پردازد، و معطوف به موارد جزیی و عینی است و می‏کوشد معضلات اخلاقی را رفع نماید. جامعه‏شنا...

رویکرد دیویی در اخلاق «ابزارانگاری» نامیده می شود.  از نظر دیویی ملاک ها و اصول اخلاقی «قوانین» نیستند بلکه ایده های کلی هستند که حاصل تجربه اند. این ایده ها، ابزارها یا روش هایی برای سر و کار داشتن با موقعیتهای جدید است. به اعتقاد دیویی تفکر ابزاری برای گذشتن از یک موقعیت مفروض آکنده از ابهام و ناهماهنگی به یک موقعیت جدید و بهتر است. لازمه این رویکرد پراگماتیستی این است که شرایط تضمین احکام ار...