«معین­­­­­شدگی» از معمول­ترین موارد دستوری­­شدگی در زبان ها است و به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی ساخت های دستوری اطلاق می­شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل­های کمکی امروز، قبل از فارسی دری عمدتاً فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها در نقش فعل معین نتیجه معین­شدگی ­است. در این مقاله با بررسی روند تحول ساخت مجهول از فارسی باستان و میانه تا فارسی دری به این مسئله می­پردازیم که آیا ...

  هنجارگریزی یکی از روش­های برجسته­سازی و آشنایی زدایی است که ابتدا مورد توجه فرمالیست­های روسی واقع شد. نخستین بار این لفظ توسط شکلوفسکی مورد توجه قرار گرفت. فرمالیست­ها زبان شعر را با زبان نثر متفاوت دانسته و معتقد بودند، شاعر برای جلب توجه مخاطب باید به گونه­ای از زبان استفاده کند که تازگی داشته باشد. این تازگی از طریق هنجارگریزی می­تواند خود را نشان دهد و در مفهوم عدول از قوانین و مقررات زب...

فرایند قاعده افزایی چیزی نیست جز توازن در وسیعترین مفهوم خود و این توازن از طریق "تکرار کلامی" حاصل می آید. در این شگرد، قواعدی بر قواعد زبان معیار افزوده می شود که موجب برجسته سازی در متن ادبی می گردد. قاعده افزایی موجب ایجاد موسیقی در زبان شعر می گردد و استفاده از آن بر توانایی شاعر در بهره گیری از ظرفیت های زبانی به منظورناآشنا ساختن و برجستگی زبان دلالت می کند. از این رو صورتگرایان روس، آن ...

ابهام یکی از فرایندهای مهم و در عین حال کلیدی در شعر معاصر ایران، از جمله شعر شاملو است. شعر او به دلیل مبهم بودن، استعداد تأویل پذیری و معانی متعدد دارد. پژوهش حاضر کوششی است جهت بررسی و شناخت ابعاد ابهام های موجود در شعر شاملو. در این پژوهش این نکته را دریافتیم که ابهام در شعر شاملو دارای ابعاد زبانی، تصویری و معنایی است و بر همین اساس ابهام را در سه حوزه ی معنایی، زبانی و تصویری مورد بررسی ق...

کاریکلماتوربه عنوان یکی از نمودهای شوخ طبعی عبارت است از جمله کوتاه، طنز آمیز و ادبی که در نهایت ایجاز به بیان مفهومی می پردازد.هدف از انجام این تحقیق معرفی ابزارهای زبانی مورد استفاده در کاریکلماتورها و تعیین میزان بسامد آنهاست.بدین منظور ابتدا مفاهیم اصلی و مورد نیاز مشخص و تعریف شده اند و سپس با استفاده از روش کتابخانه ای بدقت تبیین و بررسی شده و از طریق روش توصیفی- تحلیلی مورد تجلیل قرار گر...

ابهام در یک شعر موفق، همان قدر نقش مثبت دارد که در یک شعر ناموفق، و ارزیابی این نقش برعهدة نظام فکری و زیبایی شناسی هر دورة ادبی است.ابهام یکی از فرایندهای مهم و در عین حال کلیدی شعر معاصر ایران و به بیان بهتر، شعر امروز است. این سخن هرگز بدان معنا نیست که شعر گذشتة ما ابهام نداشته، بلکه مسأله این است که در شعر سنتی فارسی، ابهام بیشتر به سه شکل عمدی، طبیعی و عارضی اتفاق می افتد، اما در شعر امرو...

مسئله ی اصلی در این پژوهش، آشنایی زدایی و هنجارگریزی در غزلیّات مولوی است. برای این منظور، نگارنده تلاش می-کند ضمن بررسی دویست و پنجاه غزل از غزلیّات شمس، انواع هنجارگریزی را در آن ها نشان دهد. در مبحث هنجارگریزیِ معنایی با بحث روی مشخّصه هایِ مجاز، تشبیه، استعاره، کنایه، سمبل و پارادوکس بیان می کند که مولانا توانسته است به واسطه ی ایجاد مکثِ هنری، واداشتنِ ذهن خواننده برای رسیدن به معنای اصلی و نیز ب...

«آشنایی زدایی» یکی از اصطلاحات ادبی است که اول بار در مکتب صورت گرایانِ (فرمالیست- های) روس مطرح شد. بنا بر این نظریه، وظیف? شاعر و یا هنرمند این است که با غریبه ساختن مفاهیم آشنا و افزودن بر دشواری، مدت زمان درک خواننده را طولانی تر کرده و لحظ? ادراک را به تعویق بیندازد، بدین سان باعث ایجاد لذت و ذوق ادبی گردد «آشنایی زدایی» یکی از وجوه رستاخیز کلمات در محور زبان شناسی است. بدین معنی که کلمات...

اثرادبی نوشته ای است که درآن زبان متداول باروش ها وتمهیداتی که شاعر به کار می برد به هم میریزد تا زبانی ناآشنا با نظامی جدیدبه وجودآید و این همان چیزی است که از آن به آشنایی زدایی تعبیر می شود این نوع کاربرد، زبان را ازحالت کاربرد اعتیادی بیرون می آورد و باعث برجسته شدن خصوصیت های آن می شود. از نظر ساختار گرایان هنجار گریزی یکی از موثرترین روش های برجستگی زبان و آشنایی زدایی در شعر است  که بسیا...

واگذاری امور انسانی به ماشین را شاید بتوان یکی از ویژگی های متمایز عصر جدید دانست؛ دوره ای که انسان بیش از پیش با ابداع ها و اختراع های گسترده، هرچه بیشتر به دنبال رفع دشواری های پیش روی زندگی، نیازهای بشر و واگذاری آن به دستگاه هایی است که میزان بهره وری آنها به مراتب بالاتر و دقیق تر از انسان است. امّا بلندپروازی بشر به حدّی است که در پی محوّل کردن برخی ویژگی های خاصّ بشری از جمله تفکّر، دریافت، ت...