یکی از مسائل حائز اهمیت در فرهنگ اسلامی، موضوع اسرائیلیات است. اسرائیلیات به قصص و خرافاتی گفته می¬شود که از مصدر یهودی و نصرانی وارد تفسیر و منابع روایی اسلامی شده است. از مهم ترین علل نفوذ اسرائیلیات می توان به شباهت و ایجاز داستان های قرآن و در مقابل، تفصیل کتب اهل کتاب و علاقه ی مسلمانان به جزئیات داستان¬های قرآنی اشاره نمود، که توسط افراد تازه مسلمانِ اهل کتاب ازجمله: تمیم داری، کعب الاحبار...

چکیده تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر از تفاسیر روایی قرن هشتم است که متأثراز تفاسیرجامع البیان طبری و همچنین اصول تفسیری ابن تیمیه است. زمینه ها و بسترهای شکل گیری این تفسیر از یک سو و روش های تفسیری مفسر از سوی دیگر به این تفسیر ویژگی های ممتازی بخشیده که آن را شایسته ی تتبع قرار می دهد. به ویژه زمانی که آن را در ترازوی سنجش با تفسیری چون تفسیر صافی فیض کاشانی قرار دهیم که براساس رویکرد حدیثی ع...

دانش پزشکی در آغاز پیشینۀ تاریخی خود با خرافات و روش‌های سحرآمیز همراه بود. پس از آنکه پزشکی از خرافات جدا شد و بر پایۀ چند اصل کلی و تجربۀ بالینی قرار گرفت کماکان روش‌های غیر علمی در آن تأثیرگذار بوده است. فردوس الحکمه از جملۀ نخستین آثار جامع پزشکی دورۀ اسلامی است امادر آن می‌توان اشارات و تجویز روش‌های غیر علمی را به وفور مشاهده کرد. در این مقاله که به روش توصیفی و با تکیه بر فردوس الحکمۀ طب...

  چکیده در قرآن کریم آیات متعددی در مورد کیفیت خلقت اولیه بشر بیان شده است، بیشتر این آیات به تفصیل آفرینش حضرت آدم علیه السلام را بیان نموده و کمتر به چگونگی خلقت حضرت حوا علیه السلام به صورت صریح پرداخته شده، لذا ابهامات بیشتری در این زمینه وجود دارد که مفسرین قرآن طی تفسیر آیات مربوط به آفرینش آدم و خلقت اولیه انسان، به تشریح و رفع این ابهامات پرداخته­اند، و در این میان ابن جریرطبری درتفسیر...

  ظهور مزدک در تاریخ عصر ساسانی، یکی از مهم­ترین حوادث تاریخ ایران در عهد پادشاهی ساسانی است که به جهت وجود اختلافات فراوان درگزارشهای مورّخان از این رویداد، همچنان موضوعی غامض و در خورتوجه و بازکاوی است. یکی از روایات اصیل و در عین حال متفاوت در این باره،گزارش شاهنامه فردوسی است که محتوای آن با دیگر منابع تاریخی؛ از جمله تاریخ طبری وکامل ابن اثیر دارای اختلافات ساختاری است. فردوسی در نقل حوادث ...

مجاهد بن جبر از مفسّران مشهور قرن دوم است. غیر از روایات فراوانی که در تفاسیر روایی از وی نقل شده، نسخه¬ای مستقل و اصیل با عنوان «تفسیر مجاهد» وجود دارد که تنها تفسیر باقی مانده از عهد تابعین است که توسط «ابن ابی نجیح» از مجاهد روایت شده و از هیچ تفسیر دیگر خصوصاً «تفسیر طبری» رونویسی نشده است. از 2130 روایت موجود در آن، 1731 روایت به مجاهد و سایر روایات به افراد دیگر از جمله پیامبر (ص)، امام علی...

«اندیشۀ اعجاز»، پیش از قرن چهارم هجری و رسیدن به اوج، مراحلی چند را به خویش دیده است. در مرحلۀ نخست، یعنی قرون اول و دوم هجری، شاهدیم که ادیبان و سخنوران در برابر هماوردی قرآن اظهار عجز کرده‌اند و عالمان و مفسّران بدون اهتمام و توجه ویژه از کنارِ مسائل در پیوند با اعجاز گذشته‌اند و در آن به چند و چون نپرداخته‌اند. در مرحلۀ پسین، کشاکش‌های کلامی بین ادیان و درون دینی و نهضت ترجمه، چالش‌هایی را فرا...