از جمله مسائلی که از دیرباز در همة انحای نگرش تفسیری و در همة اعصار تا امروز، معرکة آرای مفسّران قرار گرفته است، وجه ارتباط هدایت قرآن کریم به متّقین می‌باشد. قرآنی که حکمت نزول آن هدایت عالمیان معرّفی شده، به چه علّت در آیة دوم سورة بقره هدایت آن به متّقین نسبت داده شده است؟ منظور از هدایت و متّقین در این آیه چیست؟ آیا این نسبت دالّ بر انحصار هدایت قرآن به متّقین است؟ نظرات مختلف مفسّران را به دو بخش ا...

برگردان اسماء الهی از زبانی به زبان دیگر، بسیار دشوار و به باور شماری از نظریّه‌پردازان معاصر عرصة ترجمه، کاری نشدنی است. ولی از آنجا که یکی از راه‌های آشنایی با پروردگار، قرآن است و او از طریق صفات خود به معرّفی خویش در این کتاب مقدّس می‌پردازد، ترجمة آن لازم و واجب است. امّا در عین حال، ترجمه‌ای نادرست از اسماء الهی می‌تواند ذهن خواننده را تحت تأثیر قرار دهد و تصوّری غلط و مبهم از خداوند در او ایج...

در کتب روایی شیعه، مناظره­های فراوانی از پیامبرخدا(ص)  و امامان معصـوم:  با مخالفیـن گزارش شده است­که از جملة آنها، مناظرة امام صادق(ع) با زندیق مصری، به نام «عبدالملک» و با کنیة «ابوعبدالله» است. امام(ع) بخشی از این مناظره را در حین طواف و بخشی از آن را بعد از طواف انجام داده­ است. امام صادق(ع)  در این مناظره، از هر سه شیوة دعوت (حکمت، موعظة حسنه و جدال احسن)،  که خدای متعال در آیة 125 س...

مسلمانان بر پایة آیة شریفة 13 سورة حجرات (49): « إنا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکُم شعوباً و قبائلَ لِتَعارَفُوا » توجه فراوانی به جامعة مدنی و شهرنشینی داشتند و دانش­مندانی هم­چون فارابی، طرح مدینة فاضله را به عنوان جایی که مردم در آن گرد آیند و به یاری یک­دیگر بپردازند ریختند و مورخّان و جغرافی­دانان در آثار خود جنبه­های مختلف شهرنشینی و زندگی شهری را آوردند. یکی از ابتکارات آنان تألیف کتاب­هایی مس...

عبارتِ Pفِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍO (الزّمر/6)، ازجمله ظریف‌ترین اشارات علمی قرآن دربارة اسرار آفرینش انسان است. در روایات معصومین(ع) مصداق آن را، «ظلمت بطن، رَحِم و مشیمه»، یا «ظلمت گوشت، پوست و خون» و یا «غلاف‌های در هم ‌تنیده» دانسته‌اند. در مجموع، سه دیدگاه در باب مفهوم این «تاریکی‌های سه‌گانه» وجود دارد: «پرده‌های درون‌رَحِمی»، «لایه‌های پوششی جنین» و «فضاهای میان پرده‌ها و لایه‌ها». با توجّه به معنای واژة «ظ...

برهان تمانع از جملة برهان‎های اقامه‏شده بر یگانگی خداست. این برهان در آیة 22 سورة انبیاء آمده است. متکلمان و فیلسوفان اصطلاح تمانع را از مفاد آیه برگرفته و وضع نموده‌اند. آنان این برهان را ناظر به توحید در خالقیت و وجوب وجود دانسته‌ و با این کار علاوه بر تقریر یک برهان کلامی و فلسفی، درواقع، آیه را نیز تفسیر کرده‌اند. استاد مطهری از جملة این گروه است اما علامه طباطبایی برهان را ناظر به توحید رب...

گرچه بیشتر روایات فضائل قرائت قرآن با ذکر سند همراه است، اما به دلایلی نمی‌توان در مورد آن‌ها حکم کلی صادر کرد. زیرا ذکر سند به تنهایی کافی نیست و باید میزان ارزش و اعتبار آن‌ها نقد و بررسی شود. لذا مقاله پیش رو با تکیه بر منابع شیعی صرف، دامنه‌ی مطالعاتی خود را بر روی مهم‌ترین جوامع حدیثی و زبده‌ترین مصادر تفسیری متمرکز نموده و در ابتدا با نگاهی گذرا به پیشینه‌ی این علم، تطوراتی که بر آن گذشته...

مبانی اعتقادی اسلام، در آیات و روایات، ترور و اعمال تروریستی را به صراحت یا تلویحاً محکوم کرده و در قرآن کریم نیز (آیة 32 سورة مائده) این بحث به صراحت بیان شده است. اسلام ضمن محکوم‌کردن تروریسم در تمامی اشکال و مظاهرش، میان جنبش‌های آزادی‌بخش ملی و ضد اشغال‌گری با تروریسم، تمایز قائل می‌شود. حمایت از مردم مظلوم فلسطین در برابر جنایات اسرائیل، مصداق بارز این مسئله است؛ در حالی که دنیای غرب، اعمال...