در این مقاله، جنبه‌هایی از نظام آوایی گویش دیباجی در چارچوب واج‌شناسی زایشیتوصیف و تحلیل شده است. گویش دیباجی نام گویش رایج در شهر دیباج است. دیباجی یکی از گونه‌های زبانی حاشیة دریای خزر است که از خانوادة زبان‌های ایرانی غربی به‌شمار می‌رود. دیباج نام شهری در شمال دامغان از شهرستان‌‌های استان سمنان است. برای انجام این پژوهش، داده‌هایی از پنج گویشور بومی در ردة سنی بالای 45 سال، که عمدتاً کم‌سواد...

در آواز ایرانی هنگام اجرای تحریرها و غلت‌ها، از واژگان و آواهایی استفاده می‌شود که کاملاً بیرون از دایره شعر هستند و ترنم نامیده می‌شوند. ترنم‌های آوایی آن دسته از ترنم‌ها هستند که با الفاظی بی‌معنا مانند «ها ها» و «هِ هِ» اجرا می‌شوند و مهم‌ترین ابزار اجرای تحریرها به‌شمار می‌آیند. هدفِ این مقاله شناسایی برخی از قانون‌مندی‌های حاکم بر ترنم‌های آوایی است که بر پایه‌ی 12 آوانگاری از اجراهای اساتید م...

مقاله‌ی حاضر کوششی است در جهت تحلیل وبازگردانی دو قطعه‌ی آوانگاری شده به طریق ابجدی برای ساز عود که از جلال‌الدین ارموی (موسیقی‌دان قرن هفتم هـ.. ق.) بر جای مانده است. ذکر اصطلاحاتی مانند «مُجَنَّب»، «مطلق» و «طریق» در عناوین مربوطه به این دو نمونه شیوه‌ای متفاوت با نام‌گذاری دیگر نمونه‌های آوانگاری‌شده توسط جلال‌الدین را آشکار می‌سازد. با در نظر گرفتن این اصل که وجه تشابه سیاق نام‌گذاری این دو نمو...

فقدان نظام منسجم، مدوّن و معین ریتمیک-متریک برای ساز تمبک در همنوازی با سازهای ملودیک موسیقی کلاسیک حال حاضر ایران، موجب سردرگمی نوازندگان، آشفتگی اجراها و عدم دستیابی به نتایج دلخواه در همنوازی‌ها وغیره می‌شود. مانند شاخه‌های دیگر علوم می‌توان از تجارب موفق که به هر شکل پدید‌آمده‌است به نتایجی برای رفع این مشکلات دست پیدا کرد. هدف کلی این مقاله ایجاد منبعی برای کمک به تدوین روش های علمی تر اجرا...

عبارت‌ زبان‌گیر[1] عبارتی است که شرایط رخداد لغزش‌ زبانی در آن به صورت عمدی ایجاد شده باشد. کاربرد عبارت‌ زبان‌گیر بدین صورت است که از کسی خواسته می‌شود که آن را چند بار بی‌درنگ و پشت سر هم بازگو کند. هدف از طرح عبارت‌های‌ زبان‌گیر دشوار کردن بازگو کردنشان به هدف بازی و سرگرمی و ایجاد جملات خنده‌آور ناشی از تلفظ یا تولید اشتباه آنهاست. پژوهش پیشِ‌رو به روش توصیفی- تحلیلی در چارچوب آواشناسی تولید...

ساخت هجا در هر زبانی طبق قواعد خاص آن زبان صورت می­پذیرد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی و توصیف همخوان‌ها و واکه‌ها، ساختمان هجا و خوشه‌های همخوانی در زبان هورامی (گویش هورامان تخت) است که یکی از اعضای خانوادۀ زبان­های ایرانی نو شاخۀ شمال غربی است. برای گردآوری داده­ها با پنج نفر گویشور بومی از زن و مرد، بی­سواد و باسواد، در بین سنین سی تا هفتاد سال در حدود پنج ساعت ثبت و ضبط داده­ها انجام شده­...

واج شناسی بخشی از زبان شناسی است‘ که به مطالعة ویژگی های نظام آوایی زبان می پردازد. نظریه پردازی ارائه شده دراین بخش از زبان شناسی در چارچوب مکاتب مختلف واج شناسی دارای جنبه های همگانی و اختصاصی است. درواج شناسی اختصاصی یک زبان خاص‘ اصوات آن زبان‘ از نظر نحوة ایجاد معنا‘ بررسی جنبه های ذهنی و مجردآن ‘ چگونگی و امکان قرار گرفتن واج ها کنار هم و امور مربوط به وضوح و غیر وضوح بودن صوت از جنبه های ...

چکیده در این جستار نگاهی دیگر به کتاب غلط ننویسیم، نوشته ابوالحسن نجفی انداخته‌ایم. با مرور نقدهای پیشین مشخص شد که عمده نگاه‌ها و نقدها بر دو جریان فکری متباین استوارند؛ نخست نگاهی زبانشناختی که زبان را نظامی زنده و پویا می‌شناسد که تجویز را درباره آن، غیرعلمی می‌داند؛ دوم نگاهی است که با برجسته­ کردن کارکردهای ادبی و اجتماعی زبان و با توجه به پیشینه فرهنگی آن، هرگونه تغییری را تنها در چارچوب...

هدف از نگارش این مقاله، شناسایی برخی از فرایندهای واجی موجود در همخوان­های گویش لری بالاگریوه و مقایسة آن با فارسی معیار است. لری بالاگریوه گویش قومی با همین نام است که در مناطق جنوب و جنوب شرقی لرستان، جنوب و شرق ایلام و شمال خوزستان سکونت دارند. این گویش یکی از دو گونة رایج لری در شهر خرم­آباد استان لرستان است. داده­ها از طریق مصاحبه با چهار گویشور، هریک به مدت یک ساعت، گردآوری شده است. به عل...

چکیده در این مقاله تلاش بر این است که بر پایه­ی 5 آوانگاری از اجراهای برخی اساتید آواز ایران با رهیافتی تطبیقی- تحلیلی و با استفاده از مفاهیمِ شنکِر در آنالیز موسیقی، قسمتی از نقش­های متنوع تحریرها در موسیقی دستگاهی بررسی شود. تحلیلِ این نمونه­ها، که همگی از درآمد دستگاه چهارگاه انتخاب شده­اند، صرفاً با تکیه بر تحریرهای بخش آغازینِ این اجراها انجام خواهد شد. در این بررسی، با تکیه بر مبحثِ سیرِ نغمگی،...